Ik heb zelden een voorjaars- of zomertuin gezien zonder ten minste één kruid erin, of het nu munt, basilicum, oregano of rozemarijn is.
Maar ze in de winter kweken? Kan dat überhaupt?
Ja, zeker! Er bestaan namelijk verschillende winterharde kruiden die koude winters kunnen doorstaan, mits je ze goed voorbereidt en de juiste variëteit kiest die geschikt is voor jouw klimaat.
Hier zijn enkele van de meest voorkomende soorten en tips om ze te beschermen tegen extreme weersomstandigheden.
Laten we beginnen!
1. Bieslook
Bieslook is een vaste plant die winterhard is, wat betekent dat ze vrij goed bestand is tegen extreme omstandigheden. Toch betekent dat niet dat bieslook graag in de kou staat.
Kweek dit kruid bij temperaturen tussen 4 en 27 °C en je krijgt een overvloedige oogst.
Er zijn twee manieren om bieslook in de winter te kweken. Je kunt de plant buiten laten tot na de eerste vorst en haar dan naar binnen verplaatsen, waar ze blijft doorgroeien.
Of je kunt bieslook buiten laten staan, waar ze tijdens de winter in rust gaat, bovengronds afsterft en in het voorjaar opnieuw uitloopt zodra het warmer wordt.
Plant bieslook op een plek met veel zonlicht, zorg voor goed doorlatende, voedselrijke grond en houd een afstand van 15 tot 30 centimeter tussen de planten.
Bieslook heeft bovendien veel voordelen voor andere planten. Bekijk daarom eens de tabel met combinaties van kruiden en groenten – bieslook verbetert de smaak van gewassen en helpt plagen af te weren.
2. Peterselie
Peterselie is een van die kruiden die je in de meeste klimaten het hele jaar door kunt kweken.
Hoewel ze koude temperaturen goed verdraagt, groeit peterselie het best bij temperaturen tussen 10 en 21 °C. Zodra ze goed is gevestigd, kan ze zelfs temperaturen tot -6 °C overleven.
Je kunt peterselie in het voorjaar of in de herfst zaaien. Begin tussen half februari en half maart met zaaien en plant haar in mei buiten uit.
Voor herfstplantingen zaai je 8 tot 10 weken vóór de eerste verwachte vorst. Zodra het kouder wordt, bedek je de grond met een laag organisch mulchmateriaal, zoals bladeren, stro of dennennaalden.
Wil je peterselie overwinteren, oogst dan voorzichtig. Pluk nooit al het blad in één keer – laat altijd wat groen staan, zodat de plant kan blijven groeien.
3. Rozemarijn
Net als peterselie, bieslook en zelfs oregano kun je rozemarijn het hele jaar door kweken en buiten laten overwinteren.
Rozemarijn is winterhard.
Het hangt echter sterk af van de variëteit. De meeste soorten verdragen temperaturen tot -9 °C, maar voelen zich prettiger bij hogere temperaturen. In de winter groeit rozemarijn het liefst bij 15 tot 18 °C overdag en 4 tot 10 °C ’s nachts.
Er zijn enkele handige tips voor winterverzorging, zoals het aanbrengen van een laag houtsnippers als mulch en het gebruik van beschermende doeken tegen vorst. Vergeet niet de mulch in het voorjaar te verwijderen zodra de plant weer begint te groeien.
Plant rozemarijn op een plek met volle zon, in goed doorlatende, licht zure grond. Om de plant te beschermen tegen koude wind kun je haar dicht bij een muur, schutting of huis plaatsen.
4. Salie
Veel planten uit de muntfamilie (waaronder munt zelf) zijn bestand tegen kou, en salie is daarop geen uitzondering.
Dit kruid kan strenge kou verdragen. De ideale temperatuur ligt echter tussen 16 en 21 °C, al zal kou of hitte haar niet snel schaden.
Wil je salie buiten houden, mulch de grond dan goed voordat deze bevriest. Als je haar in potten kweekt, kun je haar eenvoudig naar binnen halen en binnen blijven oogsten.
Als je salie nog moet planten, doe dit dan minstens enkele weken voor de eerste vorst – hoe eerder, hoe beter.
Gebruik compost of ander organisch materiaal als mulch en bedek de plant met een vliesdoek om vorstschade te beperken.
Overweeg ook salie te combineren met andere gewassen, want dit kruid houdt schadelijke insecten op afstand en vermindert de behoefte aan bestrijdingsmiddelen.
5. Tijm
Tijm is een van de meest winterharde kruiden die je in je tuin kunt kweken.
De ideale temperatuur ligt tussen 16 en 27 °C, maar sommige soorten kunnen zelfs temperaturen tot -34 °C doorstaan, mits je de juiste variëteit voor je regio kiest.
Tijdens de strengste kou sterft tijm bovengronds af, maar met een goede laag mulch blijft de wortel beschermd en loopt ze in het voorjaar opnieuw uit.
Plant tijm op een zonnige plek in goed doorlatende grond. Vergeet niet in de herfst te mulchen, zodra de grond afkoelt maar voordat deze bevriest.
Je kruiden voorbereiden op de winter
Een van de beste dingen die je kunt doen voor je winterkruiden is ze goed mulchen. Mulch helpt de temperatuur van de bodem te stabiliseren en beschermt de wortels tegen bevriezing.
Maar er is nóg een groter gevaar in de winter: frost heave, oftewel opvriezen van de grond. Hierbij bevriest en ontdooit de bodem afwisselend, waardoor planten en hun wortels omhoog worden gedrukt. Hierdoor kan de plantenkroon bloot komen te liggen aan wind en kou, wat de groei ernstig verstoort of zelfs fataal kan zijn.
Gelukkig kun je dit voorkomen door je kruiden vroeg in de herfst te planten, goed te mulchen en te zorgen voor voldoende drainage.
Toch kan opvriezen ondanks alle voorzorgsmaatregelen schade veroorzaken. Controleer daarom regelmatig je planten en bedek de kroon eventueel extra met grond of mulch.
Tot slot
Deze vijf winterharde kruiden zorgen zelfs in de koudste maanden voor een verse, aromatische oogst. Je kunt ze buiten laten staan met wat mulch en bescherming tegen vorst, of binnen zetten waar ze gegarandeerd blijven groeien.
Tijdens extreem koude winters kan hun bovengrondse groei tijdelijk afsterven, maar als de wortels goed beschermd zijn, komen ze in het voorjaar weer krachtig terug.
Bronnen:
- Voyle, G. (2011). Rosemary: The Herb with Winter Problems. MSU Extension.
- Frost Heaving (z.d.) Missouri Botanical Garden.