Appels zijn een van mijn favoriete vruchten, en eerlijk gezegd raak ik ze soms wat snel beu omdat je ze overal kunt vinden. Maar toen ik mijn ouders bezocht en hun zelfgekweekte appels proefde, besefte ik dat ik dit nooit beu zou worden!
Het kweken van appelbomen vraagt echter geduld en onderhoud, en een cruciaal onderdeel van de verzorging is snoeien.
Dit voorkomt dat je appelboom ongecontroleerd gaat groeien en zorgt ervoor dat je alleen die takken behoudt die veel vruchten zullen dragen.
Hier lees je wanneer en hoe je je appelbomen moet snoeien, en enkele tips over wat je kunt doen met de takken.
Laten we beginnen!
Waarom is snoeien noodzakelijk?
Of je nu een black diamond-appelboom hebt of een van de vele lekkere cultivars, je weet dat snoeien nodig is. Regelmatig snoeien zorgt ervoor dat je boom nieuwe en gezonde scheuten aanmaakt.
Deze scheuten ontwikkelen zich vervolgens tot takken die bloemen en later vruchten dragen. Oudere takken zijn minder productief, dus je moet ze af en toe verjongen.
Daarnaast voorkomt snoeien dat de kroon te dicht wordt en dat de bovenste takken schaduw werpen op de binnenste delen, wat de opbrengst verlaagt. Appelbomen hebben veel zonlicht nodig om lekkere vruchten te produceren.
Ook verbetert het verwijderen van overtollige takken de luchtcirculatie in en rond de boom, waardoor de kans op plagen en schimmelziekten – die gedijen bij hoge luchtvochtigheid – vermindert. Door het midden van de boom open te houden, blijven je appelbomen gezond en beschermd.
Verder kun je met snoeien beschadigde, gebroken, dode of zieke takken verwijderen die geen vrucht dragen en alleen energie verspillen.
Tot slot houdt snoeien de boom op de juiste grootte en voorkomt het dat hij te veel ruimte inneemt, of helpt het om de boom kleiner te maken als dat al gebeurd is.
Wanneer appelbomen snoeien
Er zijn twee momenten waarop je appelbomen snoeit: in de winter en in de zomer.
Winter snoeien
De belangrijkste snoeiperiode is laat in de winter of vroeg in de lente. Dan is de boom nog in rust, maar zijn de omstandigheden niet meer zo streng dat ze zijn gezondheid schaden.
In deze periode moet je de boom in een kelkvorm snoeien, alle dode, beschadigde of zieke takken verwijderen, en waterscheuten wegsnoeien.
Je kunt ook enkele zijtakken inkorten, vooral als er te veel zijn of als ze de onderste takken van zonlicht afschermen.
Verwijder nooit meer dan een derde van de boom in één keer. Zo blijft hij gezond, wordt nieuwe groei gestimuleerd, en ontstaan er niet te veel wilde scheuten.
Steriliseer altijd je snoeigereedschap voor en na gebruik, snoei niet op extreem koude, regenachtige of mistige dagen, en wacht tot de ochtenddauw verdwenen is.
Zomer snoeien
Hoewel de winter de hoofdperiode is, profiteren appelbomen ook van een lichte zomersnoei.
Dit kan de opbrengst van het volgende jaar verbeteren, dus sla het niet over.
In tegenstelling tot de wintersnoei moet je in de zomer heel licht snoeien. Kort de nieuwe scheuten met ongeveer de helft in, en laat het daarbij.
Zo komt er meer licht in de kroon, wat de knopvorming en vruchtzetting voor het volgende seizoen stimuleert.
Doe dit niet te vroeg in de zomer, want dan maakt de boom veel nieuwe scheuten die je in de winter toch weer moet verwijderen. Wacht tot de boom vertraagt of stopt met groeien, meestal rond juli, afhankelijk van je regio.
5 tips voor het snoeien van appelbomen
Appelbomen snoeien is niet moeilijk, maar er zijn fouten die je moet vermijden.
De belangrijkste tip is om bij grote takken de 3-sneden-methode te gebruiken. Dit veroorzaakt de minste schade en zorgt voor een snel herstel.
En zo snoei je appelbomen:
- Vorm een kelkvorm
Probeer de boom in een kelkvorm te snoeien: behoud de buitenste takken en verwijder de meeste binnenste takken zodat het midden open blijft.
Laat 4-6 hoofdtakken staan die vanuit de stam groeien en het raamwerk vormen.
Snoei regelmatig om de kelkvorm te behouden en nieuwe takken in het midden weg te halen.
Snoei altijd zo dicht mogelijk bij de takbasis, zodat de wond snel geneest. Laat geen stompjes staan, die genezen langzaam en vormen een ingang voor ziekten.
Opmerking: deze methode geldt voor vrijstaande en in pot gekweekte appelbomen. Leivormen, cordons of andere vormen hebben hun eigen snoeimethoden.
- Verwijder eerst beschadigde takken
Begin bij de wintersnoei met het weghalen van dode, zieke of beschadigde takken.
Ze dragen toch geen vrucht en verspillen alleen energie.
Daarna verwijder je takken die elkaar kruisen. Laat er één staan zodat er meer ruimte en licht is, en voorkom dat de bast beschadigt door wrijving.
- Snoei waterscheuten weg
Appels zijn makkelijk te kweken, maar hebben wel onderhoud nodig. Dat betekent ook het weghalen van waterscheuten (suckers).
Ze groeien uit de stam en dragen geen vrucht.
Tip: als er veel waterscheuten zijn, verwijder dan slechts een derde per keer. Haal je ze allemaal tegelijk weg, dan maakt de boom er volgend jaar alleen maar meer aan.
- Laat de hoofdtakken met hun toppen staan
Snoei de toppen (leaders) van de hoofdtakken niet weg. Dit stimuleert alleen maar nieuwe scheuten en maakt de kroon weer te dicht.
Alleen als de boom te groot of te hoog is geworden, kun je een hoofdtak terugsnoeien tot een kortere zijtak die de functie overneemt.
- Verwijder enkele zijtakken
De hoofdtakken maken veel kleine scheuten. Zorg dat ze gelijkmatig verdeeld staan, ongeveer een handbreedte uit elkaar.
Verwijder ook zijtakken die het zonlicht blokkeren voor de onderste scheuten. Zo krijgen alle takken voldoende licht om vruchten te produceren.
Extra tip: snoei niet te veel
Verwijder nooit meer dan een kwart (hooguit een derde) van de boom. Doe je dit wel, dan stimuleer je alleen maar nieuwe waterscheuten die geen vrucht dragen.
Na de snoei moet er genoeg ruimte zijn tussen de takken zodat een kleine vogel erdoor kan vliegen zonder iets te raken.
Wat te doen met snoeihout van appelbomen
Na de snoei houd je veel takken over. Wat kun je daarmee doen?
Zaag ze in stukken en laat ze op een droge, overdekte plek drogen. Je kunt ze het volgende jaar gebruiken als brandhout in de open haard, houtkachel of als aanmaakhout voor de barbecue.
Appelhout geeft een bijzondere geur bij verbranding. De as kun je daarna in de tuin gebruiken, voor vee en huisdieren, of zelfs voor schoonmaakdoeleinden.
Houtas kan de pH van de bodem verhogen, planten beschermen tegen vorst en helpen om problemen zoals neusrot te voorkomen.