Assertiviteit is een vaardigheid waarbij je effectief kunt communiceren en onderhandelen.

Assertief zijn houdt in dat je in staat bent om op te komen voor wat in jouw ogen rechtvaardig is, dat je durft te vragen als je iets wilt en dat je nee zegt als je iets niet wilt doen, en dat je dit op een zelfverzekerde, kalme en respectvolle manier kunt overbrengen.

Dit is een complete handleiding om te begrijpen wat assertiviteit is en hoe je zelf assertiever kunt worden.

Ik gebruik als psycholoog dezelfde concepten en strategieën die in deze gids aan bod komen om mijn cliënten te helpen zich te ontwikkelen.

Assertiviteit En De 4 Communicatiestijlen

We zullen het er later meer over hebben maar assertiviteit is meer dan een communicatieve vaardigheid.

Assertieve communicatie is een goede start om het algemene concept te begrijpen.

Er bestaan 4 communicatiestijlen:

• Passieve communicatie
• Agressieve communicatie
• Passief-agressieve communicatie
• Assertieve communicatie

Steeds als we met mensen communiceren passen we onbewust of bewust een of meer van deze stijlen toe.

Laten we deze even kort doornemen en laten we kijken naar een omschrijving hoe deze eruitzien en waar ze vandaan komen.

1 | Passieve Communicatie

Bij een passieve communicatiestijl hou je je gedeisd en stel je je conflictvermijdend op.

Je waait altijd met alle winden mee, je geeft altijd toe aan de eisen en verzoeken van anderen en je uit eigenlijk nooit je eigen verlangens en voorkeuren.

Passieve communicatie betekent niet dat er niet gecommuniceerd wordt of dat iemand helemaal niks zegt.

In plaats daarvan gaat iemand gewoon helemaal mee in wat een ander voorstelt.

Daarnaast is het ook zo dat hoewel deze passieve communicatiestijl ietwat passief overkomt qua wat er gezegd wordt is het vaak allesbehalve passief qua wat er gedaan wordt.

2 | Agressieve Communicatie

Een agressieve vorm van communicatie is het tegenovergestelde van een passieve vorm.

In plaats van dat iemand doet wat er van hen gevraagd wordt probeert diegene hun zin door te drammen, zelfs als het ten koste gaat van hun eigen wensen.

Bij een passieve stijl geven we een onredelijke hoeveelheid controle uit handen, maar bij een agressieve stijl proberen we onredelijk veel controle uit te oefenen op het leven van anderen.

Als iemand consequent agressief communiceert wordt dit meestal veroorzaakt omdat diegene zich angstig of bedreigd voelt.

Dezelfde reactie is bijvoorbeeld te zien bij pestkoppen op scholen, die zich zo gedragen om zich machtig te voelen en om te compenseren voor het getreiter en de angst die ze thuis ervaren.

De meeste volwassenen die agressief communiceren doen dit vanwege een bang en hulpeloos gevoel.

En hoewel agressieve communicatie op de korte termijn een machtig gevoel kan geven zal het op de lange termijn nooit een tevreden gevoel opleveren en kan iemand nog onzekerder worden (al is het maar omdat ze geneigd zijn om zich uiteindelijk af te zonderen).

3 | Passief-Agressieve Communicatie

Passief-agressieve communicatie is een combinatie van een passieve en agressieve stijl.

Het is vaak een poging om je frustratie en ontevredenheid te uiten terwijl je tegelijkertijd geen verantwoordelijkheid neemt voor de gevolgen.

Passief-agressieve communicatie werkt vaak goed op de korte termijn, maar op de lange termijn levert het vaak niks op.

De mensen om je heen raken namelijk uiteindelijk zo gefrustreerd en worden zo boos op je dat er heftige conflicten kunnen ontstaan en je veel kwijtraakt.

En omdat mensen die deze stijl vaak toepassen zich realiseren dat ze niet helemaal eerlijk tegen anderen zijn kunnen ze zich op den duur schuldig beginnen te voelen en dat kan aan je blijven vreten.

4 | Assertieve Communicatie

Assertieve communicatie houdt in dat je duidelijk en op een respectvolle manier naar iets vraagt en dat je nee zegt als je iets niet wilt doen. 

Veel mensen verwarren directe en assertieve communicatie met agressieve communicatie.

Normaal gesproken is dit zo omdat we al vroeg hebben geleerd om erg meegaand of onderdanig te zijn.

Deze mensen horen de term assertiviteit of stellen zich voor dat ze assertief door het leven zouden gaan en het voelt opdringerig, onbeleefd of op de een of andere manier respectloos.

De reden hiervoor is dat de meeste mensen geen ervaring hebben met iets wat tussen agressief en passief in zit.

Assertiviteit is bijna altijd de effectiefste manier om met mensen om te gaan omdat je ten eerste eerlijk laat weten hoe je je voelt en wat jij belangrijk vindt en je ten tweede anderen respectvol behandelt.

Assertieve communicatie houdt met andere woorden in dat je respectvol communiceert met anderen en dat je zelfrespect hebt.

De Voordelen Van Assertiever Zijn

Er zijn te veel voordelen van assertief zijn om allemaal aan bod te laten komen.

Maar hieronder lees je een paar van de meest gebruikelijke en overtuigende redenen om je best te doen om assertiever te worden:

• Je bent minder bang voor sociale interactie en je hebt minder behoefte aan goedkeuring. Als we onze overtuigingen, wensen en behoeftes op een meer directe en respectvolle manier leren uiten krijgen we kostbaar bewijs dat we ons helemaal geen zorgen hoeven te maken dat we de goedkeuring van anderen niet krijgen. 
• Je ontspant meer en je bent minder gestrest. Een van de ironische kanten van de 3 vrij nutteloze communicatiestijlen is dat ze veel moeite en energie kosten. Zodra de eerste emotionele terugslag van een assertiever bestaan weg is geëbd is het een veel efficiëntere en meer ontspannen manier van leven. 
• Je krijgt meer zelfvertrouwen en zelfrespect. Steeds als we niet uiten wat we echt belangrijk vinden laten we ons brein weten dat onze wensen eigenlijk niet zo belangrijk zijn. Als je dit vaak genoeg doet leren je hersenen dat je gewoon niet belangrijk bent. Als we echter bereid zijn om eerlijk te uiten wat we voelen en wat we willen leren we onze hersenen dat we belangrijk en kostbaar zijn. En uiteindelijk is dat hoe oprecht zelfvertrouwen en zelfrespect ontstaat.
• Word minder haatdragend naar anderen toe. Als we de 3 nogal nutteloze communicatiestijlen toepassen projecteren we dat teleurgesteld zijn met onszelf dat we niet eerlijk tegen anderen kunnen zijn door onze frustratie te uiten en een wrok te koesteren.
• Verbeter de relaties met je vrienden en je liefdesrelatie. Het is waarheid als een koe dat problemen bij het communiceren vaak relatieproblemen veroorzaken. En als puntje bij paaltje komt worden alle communicatieproblemen veroorzaakt door een gebrek aan assertiviteit. Als we leren om assertief te communiceren, zeker in de communicatie met onze liefdespartners, zal de relatie in zijn geheel verbeteren.

Assertiever Worden

Assertiviteit is een vaardigheid die tijd kost om te ontwikkelen.

Als je al zover hebt gelezen begrijp je nu hopelijk wat assertiviteit is en waarom dit belangrijk is.

Maar deze communicatiestijl in de praktijk brengen is weer een ander verhaal.  

Om assertiever te worden moet je je een hele tijd inzetten en toewijden. Begin dus klein. Werk eraan als je je in minder heftige situaties bevindt.

Als je beter wordt en het meer vanzelf gaat kun je geleidelijk assertiever worden in lastigere situaties.

Hieronder lees je een paar ideeën om van start te kunnen gaan om je assertiever op te stellen op simpele manieren:

• Maak imperfecte beslissingen. Als je voor een lastige keuze komt te staan die samen met iemand moet maken, zoals welke serie jij en een vriend of jij en je partner willen kijken op Netflix, kies dan het eerste wat in je opkomt en zeg dat je dit wilt kijken. Maak je geen zorgen als je niet zeker weet wat je wilt zien of hoe de ander erover denkt. Zeg gewoon, ik wil graag Planet Earth kijken.
• Als je een tafel toegewezen krijgt in een restaurant, vraag dan om een andere tafel.
• Verontschuldig je niet meer als je helemaal niks verkeerd hebt gedaan. Vaak zeggen we dat het ons spijt omdat we ons ongemakkelijk voelen omdat een ander zich ongemakkelijk voelt. We verontschuldigen ons om het bij te leggen en om de spanning weg te nemen.
• Raak gewend aan nee zeggen. Als iemand je om een gunst vraagt die onredelijk is of je er gewoon niet in mee wilt gaan, zeg dan gewoon nee. Begrijp dat je je na afloop niet zo op je gemak zal voelen en dat je gewoon aan die tolerantie moet blijven werken.
• Probeer geen invloed meer uit te oefenen op de gevoelens van anderen. In plaats van dat je oplossingen voorstelt of je dingen doet om een ander een fijn gevoel te bezorgen moet je gewoon proberen te erkennen dat ze het moeilijk hebben en het daarbij laten.

Onthoud dat je je aan het begin oncomfortabel zal voelen, ook als je op kleine manieren assertiever probeert te zijn.

Ook de mensen om je heen zullen zich niet altijd op hun gemak voelen omdat je vroeger veel minder assertief was.

Het is belangrijk om dit van tevoren te verwachten zodat je er niet door wordt overvallen.

10 Tips Om Assertief Te Zijn

Assertief zijn houdt in dat je op een directe manier laat weten waar je behoefte aan hebt, wat je voelt en wat je gelooft, en je moet op een respectvolle manier omgaan met de overtuigingen van anderen.

Het is een communicatiestijl die conflicten kan verminderen, die je zelfvertrouwen kan vergroten en die werkrelaties kan verbeteren.

Hieronder vind je een aantal tips om assertiever te leren worden:

1. Kies ervoor om op een positieve manier voor jezelf op te komen. Doe je best om assertief te zijn en vermijd passief of agressief gedrag en begin vandaag nog met oefenen.
2. Streef ernaar om eerlijk en openlijk te communiceren. Vergeet niet om anderen te respecteren als je je gevoelens, wensen, behoeftes, overtuigingen of meningen deelt.
3. Luister op een actieve manier. Probeer de mening van een ander te begrijpen en onderbreek hen niet als ze dit uit proberen te leggen. 
4. Maak er geen probleem van als iemand het niet met je eens is. Als iemand er een andere mening op nahoudt betekent nog niet dat zij ernaast zitten en dat jij gelijk hebt.
5. Praat niemand een schuldgevoel aan. Wees eerlijk en zeg wat je denkt of wat je voelt zonder een ander ergens van te beschuldigen of hen een schuldgevoel aan te praten.
6. Blijf kalm. Adem rustig in en uit, kijk de ander in de ogen aan, ontspan en spreek in een normale toon en een normaal volume.
7. Ga probleemoplossend te werk als het om conflicten gaat. Probeer de ander als vriend te zien en niet als vijand.
8. Oefen met assertief zijn. Praat op een assertieve manier als je voor de spiegel staat of als je met een vriend praat. Let zowel op je lichaamstaal als op wat je zegt.
9. Gebruik de ‘ik-boodschap’. Houd het bij opmerkingen die met ‘ik’ beginnen zoals ‘ik denk’ of ‘ik voel’. Pas geen agressief taalgebruik toe zoals ‘jij… altijd…’ of ‘jij…. nooit…’
   

Wees geduldig. Assertief zijn is een vaardigheid waar je mee moet oefenen.

Onthoud dat het je de ene keer beter afgaat dan de andere keer, maar dat je altijd van je fouten kunt leren.