Als je van plan bent om zelf ananassen te kweken, dan is het belangrijk om eerst vertrouwd te raken met de groeifasen van de ananas. In de tuinwereld is het altijd handig om te weten hoe een plant eruitziet in elke groeifase en wat hij in die periode nodig heeft.
De ananas (Ananas comosus) is een tropische vrucht. Tropische planten zijn over het algemeen behoorlijk gevoelig en vragen een speciale aanpak.
Daarom beginnen de meeste tuiniers al vier maanden vóór het planten met het voorbereiden van de grond!
Vandaag bespreken we de levenscyclus van de ananas en delen we handige tips om ze succesvol te kweken.
Laten we beginnen!
1. Vegetatieve fase
De vegetatieve fase start met het planten. In deze periode groeit en ontwikkelt de plant zijn wortels en bladeren, en deze fase loopt vanaf het planten tot aan de bloei.
Planten
Ananassen worden vermeerderd met behulp van kroontjes of scheuten. Kroontjes worden gevormd aan de vrucht, terwijl scheuten ontstaan aan een volwassen plant. Als je een ananas koopt, kun je het bladkroontje bewaren om zelf ananassen te kweken!
Snijd een halve centimeter onder de bladeren af en verwijder een paar onderste bladeren. Snijd de bovenkant van de ananas schil totdat je kleine wortelknobbeltjes aan de basis van het kroontje of de stengel ziet zitten. Die lijken op kleine, bruine bobbeltjes langs de rand van de stengel.
Nu kun je het kroontje in water of direct in vochtige, goed doorlatende aarde zetten. De meeste mensen hebben het meeste succes door het kroontje direct in de aarde te plaatsen. Een zandmengsel met perliet is ideaal voor wortelvorming.
Als je het kroontje in de aarde zet, begraaf het dan tot aan de basis van de bladeren. Geef het goed water, zet het op een plek met veel indirect zonlicht en houd de aarde vochtig.
Let ook op plagen zoals wolluizen, schildluizen en de rode ananasmijt, want deze beestjes tasten vaak het plantmateriaal aan.
Wortelontwikkeling
Zodra je het kroontje plant, duurt het ongeveer 6-8 weken voordat er wortels ontstaan. Ananassen hebben ondiepe wortels die zich slecht ontwikkelen als ze worden aangetast door ziektes of plagen.
Alle wortels beginnen net onder het groeipunt van de plant of het plantmateriaal. Ze groeien uit naar beneden en opzij via een dunne weefsellaag, de cortex genoemd. Ananassen hebben drie soorten wortels: hoofdwortels, zijwortels en okselwortels.
Het witte basale weefsel van de bladeren en de okselwortels zijn cruciaal voor het opnemen van water en voedingsstoffen, die langs de bladeren naar beneden stromen. Wortelharen op okselwortels, hoofdwortels en zijwortels vergroten het oppervlak waarmee de plant vocht en voeding kan opnemen. Zuurstof in de wortelzone is noodzakelijk voor de ontwikkeling van wortelharen.
Bladgroei
De wortelgroei duurt tot net voor de bladgroei. Tijdens deze fase is het belangrijk dat het jonge plantje de hele dag zonlicht krijgt en dat de temperatuur tussen de 18 en 29 graden Celsius ligt. Je kunt ook een verdunde meststof geven om de bladgroei te stimuleren.
De bladeren van de ananas groeien in een spiraal rond de stam. Ze zijn lang, gootvormig, lopen spits toe en staan bijna horizontaal.
Dankzij deze vorm vangt de plant optimaal zonlicht op en wordt regenwater efficiënt naar de stam en wortels geleid. De meeste bladeren, vooral die bovenin de plant, zijn naar de zon gericht, waardoor het vochtverlies en de bladtemperatuur beperkt blijven.
2. Vruchtfase
Het kan 6 tot 8 maanden duren voordat de plant zijn vegetatieve groei afrondt en aan de vruchtfase begint. De vruchtfase start bij de bloei en duurt tot de heerlijke vrucht gevormd is!
Tijdens deze periode heeft het jonge plantje warme temperaturen nodig, veel zonlicht (minimaal 6 uur per dag) en water als de aarde uitdroogt. Na het planten neemt de behoefte aan meststof snel toe en bereikt een piek 2 tot 4 maanden vóór de bloei.
Bloei
Ananassen groeien langzaam; het duurt soms wel 2 jaar voor de plant begint te bloeien. Je zult het steeltje langer en dikker zien worden, en uiteindelijk verschijnen er kleine paarse of rode bloemen met een rozet van rode, geelachtige of groene blaadjes.
De stengel blijft groeien totdat zich het kroontje vormt, een dichte cluster van korte, stijve bladeren. Soms ontstaan er twee of drie kroontjes op één plant, en in zeldzame gevallen zelfs tot twaalf!
De hoofd-bloeiwijze bestaat uit 100 tot 200 bloemen, elk met een driedelig vruchtbeginsel, zes vlezige meeldraden en drie vlezige kelk- en kroonblaadjes. De aparte bloemetjes groeien samen tot één grote, vlezige vrucht.
Een ananas is een zogenaamd onbepaalde bloeier, wat betekent dat hij geen vaste bloeiprikkel heeft zoals dag- of nachtlengte. Toch kun je de bloei stimuleren.
Je kunt bijvoorbeeld een ananas samen met een appel in een plastic zak stoppen voor een paar dagen. De appel produceert ethyleen, een gas dat als rijpingshormoon werkt voor groenten en fruit. Je zult wel alsnog 2 tot 3 maanden moeten wachten op bloemen.
Vruchtvorming
Ananassen worden een sorosis genoemd: “het samengroeien van vele vruchten tot één geheel”. Elk “oog” (fruitdeeltje) is eigenlijk een apart vruchtje.
De bloei begint aan de basis van de sorosis en gaat spiraalsgewijs omhoog naar het laatste oog. Het groeipunt keert daarna terug naar een vegetatieve toestand en vormt het kroontje nadat de vruchtjes klaar zijn.
Bij goede verzorging zullen veel vruchtjes uitgroeien tot een goed gevormde, grote vrucht. Als de vrucht geel/oranje kleurt, is de ananas rijp en klaar om geoogst te worden!
3. Scheutontwikkeling
Volgroeide ananasplanten kunnen maar één keer bloeien en vrucht dragen. Gelukkig kan de plant daarna verschillende scheuten (pups) vormen, die weer uitgroeien tot nieuwe vruchtplanten. Deze scheuten ontstaan aan de stengel rond de basis van de vrucht.
Ze groeien op grondniveau, terwijl basale scheuten uit ondergrondse uitlopers ontstaan. Zodra je de ananas geoogst hebt en de moederplant tekenen van achteruitgang vertoont, kun je de scheuten aan de plant laten zitten.
Je kunt deze scheuten ook loshalen en apart planten, volgens dezelfde methode als hierboven beschreven.
Oogsten
Het is belangrijk om te wachten tot ananassen volledig rijp zijn voor je ze oogst. Ze rijpen namelijk niet verder na het oogsten. Omdat ananas geen zetmeelreserves heeft, zoals citrus of aardbeien, kan hij niet “zoeter” worden na de oogst zoals peren, meloenen of bananen.
Kleur is een indicatie van rijpheid, maar niet altijd even betrouwbaar. Een gele of oranje ananas is meestal oogstrijp, maar je kunt ook aan de geur bij de basis ruiken. Een rijpe ananas verspreidt een zoete geur.
Gebruik een scherp, schoon mes om de vrucht van de plant te snijden, en wees voorzichtig dat je de vrucht niet beschadigt!
Afronding
Nu je weet wat de groeifasen van de ananas zijn, kun je zelf aan de slag!
Volgende keer dat je in de winkel bent, kies een zoete ananas en bewaar het kroontje. Ik raad je aan om direct met aarde te beginnen. Zo is het mij gelukt, terwijl mijn broer zijn kroontje in water zette en het uiteindelijk wegrotte.
Onthoud dat je perfecte groeicondities moet bieden, want deze plant is gevoelig. Maar geloof me, het is het allemaal waard als je straks je eigen ananassen eet!
Dat was het! Ik hoop dat je iets aan dit artikel hebt gehad.
Tot de volgende keer!
Referenties
1. Kenneth G. & Marshall W. (2003). The pineapple botany, uses, and production. ResearchGate
2. Pineapple best practice manual. Queensland Department of Agriculture and Fisheries.
3. Hossain, M. F. (2016). World pineapple production: An overview. African Journal of Food, Agriculture, Nutrition and Development,
4. Smith, G. (2017). Ethylene-silent, but deadly. ProduceNews