Veel tuiniers zullen het ermee eens zijn dat er alleen maar voordelen zijn aan het kweken van je eigen vruchtendragers.
Je hebt eigenlijk vier mogelijke positieve uitkomsten: je tuin ziet er nog mooier uit (als dat al mogelijk is), je krijgt eetbare vruchten, je hebt meer privacy en vruchtendragers trekken bestuivers aan (dat laatste klinkt misschien minder fijn, maar het is echt nuttig).
Heerlijke vruchtendragers kweken is een uitstekende manier om het meeste te halen uit kleinere tuinen.
Ik heb een lijst samengesteld van vruchtendragers en geef ook wat verzorgingstips. Ook vertel ik bij elke soort welke gezondheidsvoordelen deze heeft, om je te motiveren er een te planten.
Laten we beginnen!
De meest voorkomende vruchtendragers
Je weet vast al dat blauwe bessen en frambozen klimplanten zijn. Sommige exotische vruchten, zoals passievrucht en drakenfruit, zijn ook bekend bij tuiniers in specifieke regio’s.
Ik laat je ook zien hoe je twee klimplanten kweekt waar altijd discussie over is of het fruit of groente is: tomaten en komkommers. Het zijn vruchten, want ze groeien uit een bloem en bevatten zaden.
Het is belangrijk te weten waar je deze planten het beste kunt zetten, afhankelijk van de winterhardheidszone, en welk type constructie geschikt is om op te groeien. Je kunt bijvoorbeeld kiezen voor een pergola, rek, schutting of iets anders.
Maakt niet uit of je voor een gewone of exotische soort kiest, je zit altijd goed.
Laten we dieper ingaan op de soorten!
Passievrucht
Dankzij de smaak en de gezondheidsvoordelen is passievrucht een must voor bijna elk dieet. Het wordt niet voor niets een superfood genoemd.
De passievrucht, ook wel passiebloem genoemd, is een tropische plant met unieke bloemen in verschillende vormen en structuren.
De verzorging is niet heel lastig, maar je moet wel letten op de omstandigheden die deze plant nodig heeft om te groeien.
Zorg voor licht zure grond en een goed drainagesysteem.
Uiterlijk
Meestal kom je paarse en gele passievruchten tegen. De paarse zijn kleiner en rond of ovaal, de gele zijn groter. Onrijpe vruchten zijn groen.
Koop je groene passievruchten? Laat ze dan ongeveer een week liggen om te rijpen.
De wasachtige schil rimpelt naarmate de vrucht rijper wordt. Binnenin vind je oranje sap en knapperige zaden in het vruchtvlees.
Hoe zwaarder de vrucht, hoe meer sap erin zit.
Deze snelgroeiende plant kan wel 4,5 meter hoog en 1,5 meter breed worden.
Temperatuur en licht
Passievrucht houdt van volle zon. Plant hem buiten in de lente of zomer als je in een warm klimaat woont. In koudere gebieden kun je hem in een pot binnen houden, maar geef hem dan minimaal 4 uur licht per dag.
Zorg dat de wortels ruimte hebben om zich te verspreiden.
Water en bemesting
Water minstens één keer per week voor gezonde groei. Bij het planten moet de grond goed vochtig zijn. Geef extra water als de plant gaat bloeien en vruchten vormt.
Bemest vanaf de zomer, elke maand tot de herfst. Gebruik een meststof met een npk-verhouding van 10-5-20.
Te veel mest kan verbranding of groeistoornissen veroorzaken.
Snoeien
Snoei regelmatig, tenzij je wilt dat je hele tuin wordt overgenomen! Snoeien zorgt ervoor dat de plant beter klimt, bijvoorbeeld op een latwerk of prieel. Zo krijg je ook meer bloemen en vruchten.
Snoei voor de lente en verwijder dode of zieke takken.
Bestuiving en oogsten
De bloemen hebben zowel mannelijke als vrouwelijke delen en zijn meestal zelfbestuivend, maar soms is kruisbestuiving nodig. Bestuiving gebeurt vooral door insecten zoals bijen.
Na bestuiving zijn de vruchten binnen 2,5 maand rijp. Oogst als ze zacht aanvoelen, ze laten dan makkelijk los van de plant.
Gezondheidsvoordelen
- Vitamine c: goed voor bloedvaten, spieren, huid (collageen), ontstekingsremmend en beschermt tegen verkoudheid en bepaalde soorten kanker.
- Vitamine a: goed voor ogen, cellen en immuunsysteem.
- Vezels: goed voor de spijsvertering, geven energie, verlagen cholesterol en verminderen het risico op hartziekten.
Druiven
Hou je van wijn? Kweek dan druiven! Maar ook zonder wijn zijn ze een fantastische toevoeging aan je tuin.
Druivenranken groeien snel en leveren veelzijdige vruchten. Je kunt kiezen uit witte of rode variëteiten, en sommige soorten zijn winterhard.
Plant ze langs een hek, rek of pergola voor een mooi, hoog en dicht resultaat.
Koop druivenplanten als ze in rust zijn (blote wortel).
Gebruik leemgrond met grind, zand, klei of leem.
Uiterlijk
Deze klimplant heeft langwerpige groene bladeren. De vruchten zijn rood (soms zwart genoemd) of wit (ook wel groen genoemd). Afhankelijk van de soort kunnen ze wel 6 meter hoog en 3,5 meter breed worden.
Temperatuur en licht
Druiven geven de voorkeur aan warme omstandigheden. Sommige soorten, zoals muscat of alexandria, doen het extra goed in hitte. Ideale groei begint rond 16°c in het vroege voorjaar. Kies een zonnige, beschutte plek.
Water en bemesting
Geef jonge planten elke week water om transplantatieschok te voorkomen. Zodra ze vruchten gaan vormen, minder water geven om het rijpen te bevorderen.
Gebruik stikstofrijke meststof na de bloei. Konijnen- of kippenmest kun je in januari of februari geven.
Snoeien
Snoei in het voorjaar en haal zoveel mogelijk oud hout weg. Vorm de plant tot een horizontale stam voor eenvoudige verwijdering van het rek.
Bestuiving en oogsten
De meeste soorten zijn zelfbestuivend. Bestuiving gebeurt door wind, insecten of vogels.
Rijpe druiven zijn vol van kleur, sappig en stevig. Ze smaken zoet tot licht zuur.
Gezondheidsvoordelen
- Verlaagt bloeddruk en versterkt het immuunsysteem.
- Beschermt tegen hartziekten en verlaagt cholesterol.
- Bevordert de slaap en hersengezondheid.
- Vertraagt het verouderingsproces.
Frambozen
Goed nieuws! Frambozen zijn het makkelijkst te kweken. Plant in het voorjaar een éénjarige scheut.
Eén frambozenstruik kan honderden bessen geven in één seizoen.
Er zijn zomerframbozen en doordragende (everbearing) frambozen.
Frambozen hebben lichtzure grond nodig met goede luchtcirculatie.
Uiterlijk
Frambozen zijn er in rood, paars, geel en zwart. De klimmende soorten kunnen tot 6 meter hoog worden.
Temperatuur en licht
Ideale temperatuur: 21–24°c. Ze houden van volle zon.
Water en bemesting
Geef één tot twee keer per week water tijdens het groeiseizoen, vier keer per week als ze vruchten dragen. Frambozen hebben ondiepe wortels, dus houd de grond oppervlakkig vochtig.
Eerste jaar: 10-10-10 meststof. Tweede jaar: iets meer. Bemest niet direct bij de stam (risico op verbranding).
Snoeien
Snoei geen eenjarige scheuten als je twee keer wilt oogsten. Haal oude scheuten na de eerste oogst weg, maar beschadig jonge scheuten niet.
Bestuiving en oogsten
Ze zijn zelfbestuivend, maar bijen zorgen voor de meeste bestuiving. Oogst ‘s ochtends en leg de bessen in platte bakjes. Nooit direct na het oogsten water geven.
Gezondheidsvoordelen
- Goed voor het hart door kalium.
- Verlaagt bloeddruk.
- Voorkomt hartziekten (rijk aan omega-3).
- Goed voor huid, botten en bloedsuiker (door mangaan).
Blauwe bessen
Blauwe bessen zijn bladverliezende klimplanten die makkelijk te kweken zijn (zone 3 t/m 9).
Gebruik potgrond op basis van turf voor voldoende vocht en tegen uitdroging.
Uiterlijk
Langwerpige, leerachtige groene bladeren die felrood kleuren in de herfst. Ze hebben witte klokvormige bloemen in trossen en groene bessen die rijpen naar blauw.
Temperatuur en licht
Blauwe bessen houden van zon en warmte, maar moeten niet overbelicht worden. Een zonnige, warme plek is ideaal. In pot? Zet ze dan op een zonnige plek.
Water en bemesting
In de eerste twee jaar extra water geven, daarna vooral tijdens vruchtzetting. Gebruik een licht zure, in water oplosbare meststof. Vismeel of bloedmeel kan ook.
Bestuiving en oogsten
Ze worden bestoven door insecten, vooral honingbijen. De eerste bessen zijn te verwachten van juni tot augustus. Rijp als ze blauw zijn; nog een paar dagen laten hangen voor de beste smaak.
Snoeien
Eerste jaren niet snoeien. Later alleen oud hout verwijderen en jonge scheuten laten staan. Mulch na aanplant en bij bladval.
Gezondheidsvoordelen
- Rijk aan vitamine c en antioxidanten.
- Zaden zijn rijk aan vezels, vitamine k en c.
- Laag in vetten, veel water en weinig koolhydraten.
- Goed voor huid, bloedstolling en productie van aminozuren (magnesium).
Kruisbessen
Makkelijk te kweken klimplanten, ideaal voor verticale tuinen. Ze hebben alleen goed doorlatende grond nodig.
Uiterlijk
Klokvormige bloemen en groene bladeren. Bessen zijn roze, rood, groen of geel. De plant wordt tot 1,2 meter hoog en breed.
Temperatuur en licht
Kan tegen temperaturen van -30 tot +0,5°c. Houdt van ochtendzon en schaduw in de middag.
Water en bemesting
In warme klimaten twee keer per maand water geven. Gebruik kaliumrijke meststof, geen overtollig stikstof.
Snoeien
Eerste jaar: top boven een knop snoeien, zijscheuten en wortelopslag verwijderen. Tweede jaar: jonge scheuten snoeien en de top aan de steun vastbinden. In late herfst/winter zijscheuten tot twee knoppen terugsnoeien en de top met een derde inkorten. Maximaal vijf bladeren bovenaan.
Bestuiving en oogsten
Kruisbessen zijn zelfbestuivend, maar vogels eten ook graag mee. Oogsten als de vrucht zacht aanvoelt (juli-augustus).
Gezondheidsvoordelen
- Versterkt het immuunsysteem en verbetert de huid.
- Helpt bij het omzetten van voeding in energie.
- Goed voor het hart en bloedsuiker.
- Vermindert risico op alzheimer.
Kiwi
Je kunt gewone kiwi’s en mini-kiwi’s (kiwibes) kweken. Kiwi houdt van lichtzure grond (ph 6,0–6,5).
Uiterlijk
Hartvormige groene bladeren tot 20 cm. Witte, geurende bloemen in trossen. Bruine, ovale vruchten in de herfst.
Temperatuur en licht
Kiwi’s doen het goed in warmere klimaten. In koudere gebieden kun je de plant beschermen tegen vorst met een zonnige muur. Volle zon is ideaal, maar schaduw kan ook (minder opbrengst).
Water en bemesting
Bij regen in de zomer elke tien dagen water geven, anders elke week. Gebruik stalmest als meststof, en bemest in januari of februari. Goed water geven na het bemesten.
Snoeien
Snoei in de winter de oudste stengels tot aan de grond. Je kunt kiwi’s ook leiden in een leivorm (espalier).
Bestuiving en oogsten
Kiwi’s zijn tweehuizig: mannelijke en vrouwelijke bloemen op aparte planten. Zelfbestuivende rassen zijn nu ook beschikbaar. Oogst in de herfst als ze zacht aanvoelen. Bij dreigende vorst alles oogsten en binnen laten narijpen.
Gezondheidsvoordelen
- Veel voedingsvezels, voorkomt verstopping.
- Beschermt de ogen en verlaagt de bloeddruk.
Cantaloupe
Heerlijk verfrissend in de zomer. Let op: in Noord-Amerika noemt men alle meloenen ‘cantaloupe’, maar het is eigenlijk een type suikermeloen.
Uiterlijk
Groenbruine schil, oranje, zoet vruchtvlees. Vaak netvormige patronen op de schil, soms strepen.
Temperatuur en licht
Ideaal bij 21-32°c. Heeft 8 tot 10 uur volle zon nodig.
Water en bemesting
Matig water geven; grond mag niet volledig uitdrogen, maar zeker niet te nat worden. Gebruik meststof met npk 10-34-0 in het voorjaar.
Snoeien
Top de scheuten nadat de vrucht gevormd is. Minder vruchten betekent betere kwaliteit.
Bestuiving en oogsten
Zelfbestuivend. Mannetjesbloemen openen eerst, vrouwtjes na een week. Rijpe vruchten zijn geel en worden geoogst als de stengels droog zijn.
Gezondheidsvoordelen
- Versterkt het immuunsysteem, verlaagt bloedsuiker.
- Bevat elektrolyten voor hydratatie en meer energie.
Drakenfruit
Een tropische vrucht met een opvallend uiterlijk en heerlijke smaak.
Uiterlijk
Roze schil, groen vruchtvlees en zwarte zaden. Sommige soorten hebben wit vruchtvlees met gele schil of rood vruchtvlees met rode schil.
Temperatuur en licht
Houdt van warme klimaten. Heeft minimaal zes uur zon per dag nodig.
Water en bemesting
Geef pas water als de grond bijna droog is. Gebruik mest en kalk, en bemest elk voorjaar opnieuw.
Snoeien
Snoei lichte takken weg, want de donkere zijn volwassen en dragen vrucht. Snoei tijdens de rustperiode in de winter.
Bestuiving en oogsten
Afhankelijk van de soort zelfbestuivend of kruisbestuivend. Oogst als het vruchtvlees verkleurt en zacht is (bij barsten is de vrucht overrijp).
Gezondheidsvoordelen
- Verlaagt bloedsuiker en bevat prebiotica voor een gezonde darmflora.
- Verhoogt ijzergehalte.
Honeydew meloen
Lage onderhoudsbehoefte, ideaal voor beginners. Zorg wel voor stevige ondersteuning.
Uiterlijk
Gele bloemen, ovale vruchten met groen vruchtvlees. Kan tot 3 meter breed groeien.
Temperatuur en licht
Temperaturen boven 18°c, volle zon. Bescherm bij plotselinge kou met afdekhoezen.
Water en bemesting
Houd de grond vochtig, niet droog. Gebruik fosfor- en kaliumrijke mest. Compost of mest stimuleert groei.
Snoeien
Verwijder zijscheuten en hoofdscheuten, knip nieuwe uitlopers weg zodra ze verschijnen.
Bestuiving en oogsten
Bestuiving door insecten. Soms zelf bestuiven bij weinig insecten. Oogsten als de vrucht rijp en droog aan de plant is.
Gezondheidsvoordelen
- Versterkt het immuunsysteem, verlaagt bloedsuiker.
- Elektrolyten zorgen voor hydratatie en energie.
Hop
Vroeger gebruikt tegen stress en slapeloosheid, nu vooral gekweekt voor bier.
Uiterlijk
Groene kegelvormige bloemen. Kan tot 6 meter hoog en breed worden.
Temperatuur en licht
Veel zon, maar verdraagt ook halfschaduw. Houdt van warme temperaturen.
Water en bemesting
Goed en grondig water geven, dan laten uitdrogen. Gebruik stikstofrijke mest of stalmest.
Snoeien
Regelmatig snoeien. Laat twee tot drie sterke scheuten staan, de rest verwijderen. Draai de scheuten om de steun.
Bestuiving en oogsten
Bestuiving door de wind. Oogsten als de kegels beginnen te drogen. Laat ze daarna volledig drogen op een koele plek.
Gezondheidsvoordelen
- Bevordert eetlust, vermindert darmkrampen.
- Goed voor de huid.
Aardbeien
Aardbeien mogen niet ontbreken in de tuin! Ze groeien snel en smaken veel lekkerder dan uit de winkel.
De drie bekendste soorten zijn doordragend, junidragend en dagneutraal. Junidragende soorten zijn het beste voor thuis.
Uiterlijk
Groene bladeren, witte bloemen in het voorjaar. In de zomer volg je sappige vruchten.
Temperatuur en licht
6 tot 10 uur volle zon per dag, temperaturen tussen 1,5 en 29°c. In koude periodes gaan ze in rust; dek ze dan af met dennennaalden of stro.
Water en bemesting
Houd de bovenste centimeter grond altijd vochtig. Geef vaker water tijdens bloei en vruchtzetting, altijd in de ochtend. Dripirrigatie kan handig zijn.
Bemest zes weken na het planten met stikstofrijke mest, en opnieuw in augustus.
Snoeien
Snoei in de tweede helft van februari. Verwijder uitlopers en snoei alle struiken na de oogst. Ruim het afval op en voeg het toe aan de composthoop.
Bestuiving en oogsten
Zelfbestuivend, maar bijen zijn belangrijk voor volledige bestuiving. Vruchten rijpen vier tot zes weken na de bloei. Oogst alleen rode aardbeien en wacht na elke oogst drie dagen voor je opnieuw plukt.
Gezondheidsvoordelen
- Versterkt het immuunsysteem, goed voor de huid.
- Bevat foliumzuur, belangrijk bij zwangerschap.
- Reguleert bloeddruk.
Mexicaanse mini watermeloen
Ook bekend als Mexicaanse zure komkommer.
Uiterlijk
Gele bloemen, langwerpige groene vruchten met donkere strepen, wit knapperig vruchtvlees. Ze smaken licht zuur, zoals een komkommer.
Temperatuur en licht
Minimaal zes uur zon per dag. Hoe meer zon, hoe meer vruchten. Beste groei bij warm weer.
Water en bemesting
Water als de bovenste centimeters grond droog zijn. Geef grondig water en laat uitdrogen voor de volgende gietbeurt. Gebruik compostthee na de eerste bloei, herhaal wekelijks.
Snoeien
Snoei als de ranken in de knoop raken. Verwijder bladeren zodat de stelen zon krijgen. Ondersteun zware vruchten bijvoorbeeld met panty’s.
Bestuiving en oogsten
Bestuiving door insecten. Bij weinig insecten kun je zelf bestuiven met een wattenstaafje. Oogst als ze stevig zijn en ongeveer 4 cm lang.
Gezondheidsvoordelen
- Reguleert bloeddruk.
- Mogelijk kankerremmend.
- Voorkomt constipatie.
Komkommers
Wil je snel vruchten? Kies dan voor komkommers. Laat ze niet te groot worden, anders worden ze bitter.
Uiterlijk
Grote driehoekige bladeren, langwerpige vruchten in groengele of donkergroene kleur, afhankelijk van de soort.
Temperatuur en licht
Ideale temperatuur: 12–15°c. Volle zon.
Water en bemesting
Regelmatig veel water geven, grond moet constant vochtig zijn. Twee keer per maand bemesten met vloeibare meststof, gemengd met compost.
Snoeien
Snoei de groeipunt na het zevende blad en zijscheuten zonder bloemen.
Bestuiving en oogsten
Bestuiving door bijen. Oogst stevige, groene komkommers met ronde uiteinden. Laat ze niet geel of te zacht worden.
Gezondheidsvoordelen
- Verlaagt bloedsuiker.
- Helpt bij afvallen.
- Goed voor hydratatie.
Tomaten
Iedereens favoriet! Tomaten zijn technisch gezien vruchten en niets gaat boven zelfgekweekte tomaten.
Uiterlijk
Meestal rood, maar kunnen ook scharlaken, geel, groen of paars zijn. Ovaal, rond, langwerpig of peervormig – kies wat je lekker vindt.
Temperatuur en licht
Beste groei bij 18–24°c. Ze houden van volle zon.
Water en bemesting
Geef water als de bovenste centimeters grond droog zijn. Goed doorlaten, niet in natte grond laten staan. Gebruik om de zes weken een eetlepel ammoniumnitraat.
Snoeien
Verwijder zijscheuten, uitlopers en okselscheuten. Bind stelen vast voor steun.
Bestuiving en oogsten
Zelfbestuivend, geen wind of insecten nodig. Laat natuurlijk rijpen aan de plant. Pluk door met één hand de steel vast te houden en met de andere de vrucht eraf te trekken.
Gezondheidsvoordelen
Let op: tomaten bevatten lectines die je het beste verwijdert voor consumptie.
- Verlagen het risico op hartziekten en kanker.
- Reguleert bloeddruk, bevat foliumzuur (belangrijk bij zwangerschap).
Tot slot
Ik kweek zelf veel fruitbomen en klimplanten in mijn tuin.
Er is niets fijner dan zelf geoogste vruchten eten. Ik weet zeker dat je blij zult zijn met het planten van een vruchtendrager, niet alleen voor het fruit, maar ook als decoratie en voor privacy in je tuin.
Tot de volgende keer!
Vond je dit leuk? Deel of pin het voor later!