Veel mensen beschrijven chiazaad met slechts één woord: superfood. En ja, het heeft een breed scala aan voedings- en gezondheidsvoordelen, maar wist je dat elk deel van de chiaplant zijn eigen voordelen en toepassingen heeft?
En precies dat laat ik je in dit artikel zien. Naast de manieren waarop je de hele plant kunt gebruiken, deel ik ook enkele beproefde tips over hoe je chiazaad kunt kweken.
Klaar om een chia-expert te worden? Hier is alles wat je moet weten!
Meer over de chiaplant
In de botanie wordt deze plant aangeduid als Salvia hispanica en hij behoort tot de Lamiaceae-familie (de muntfamilie).
De chiaplant heeft gezaagde bladeren en produceert klokvormige violet-blauwe bloemetjes in het late voorjaar. Maar de plant wordt niet gekweekt om zijn sierwaarde, maar om de zaden.
Elke bloem vormt zaadhoofden die kleine witte tot zwarte zaden bevatten.
Het is een kortedagplant, wat betekent dat hij bloemen en zaden vormt in gebieden met langere nachten.
Als je in de noordelijke delen van het land woont, moet je dergelijke omstandigheden nabootsen door de plant in de late zomer ongeveer 12 uur per dag af te dekken. Dit stimuleert de chia om bloemen te vormen vóór de eerste verwachte vorst.
Wanneer je zaden koopt, zorg er dan voor dat ze biologisch zijn en afkomstig van betrouwbare verkopers.
Tips voor het kweken van chia
Telers zijn dol op chia omdat de plant nauwelijks verzorging nodig heeft om te gedijen en niet gevoelig is voor hitte of droogte. Bovendien is hij zeer resistent tegen plagen en ziekten.
Het zijn ook zelfbestuivende en zelfzaaiende planten, en je kunt ze gebruiken om onkruidgroei te onderdrukken.
Hier zijn 6 basisvereisten voor de chiaplant:
- Licht: Zoek een plek waar de plant ongeveer 6 uur zonlicht per dag ontvangt.
- Grond: Deze plant groeit niet goed in zware grond, dus kies een goed doorlatende, losse, zanderige grond. Voor het planten moet je de bovenste 20 cm grond omspitten.
- Voeding: Een van de grootste voordelen van chia is dat het geen extra voeding nodig heeft zodra de plant gevestigd is. Voeg simpelweg compost of andere organische materialen toe, zoals luzerne.
- Water geven: Chia kan goed tegen droogte en heeft alleen tijdens hete zomerdagen extra water nodig. In het eerste groeijaar moet je wel vaker water geven totdat de plant volledig is aangeslagen. Let erop dat je niet te veel water geeft, want dat is een van de voornaamste oorzaken van problemen bij salvia’s.
- Zaaien: Strooi de zaden uit op de gekozen plek en druk ze lichtjes in de grond. Dun de zaailingen later uit. Omdat vogels de zaden vaak opeten, kun je ze binnenshuis laten ontkiemen onder een vochtigheidskap. Plant de zaailingen buiten uit zodra ze ongeveer 8 cm hoog zijn.
- Afstand: Als je chia als eenjarige teelt, houd dan een afstand van ongeveer 30 cm tussen de planten. Kweek je het als vaste plant, houd dan 45 tot 60 cm tussenruimte zodat de wortels zich goed kunnen verspreiden.
5 beste toepassingen van de chiaplant
Nu je weet hoe je chia moet kweken, is het tijd om te ontdekken hoe je de plant kunt gebruiken.
1. Chiazaden
Chiazaden zijn zonder twijfel het bekendste deel van de plant en ze hebben talloze gezondheidsvoordelen. (1)
Ze zijn rijk aan eiwitten en vezels, wat ze ideaal maakt voor mensen die willen afvallen. Daarnaast bevatten ze omega-3-vetzuren, proteïnen en andere micronutriënten.
Chiazaden verlagen bovendien het risico op hartziekten en leveren belangrijke voedingsstoffen voor sterke botten.
Je kunt de zaden rauw eten of vooraf weken en toevoegen aan diverse gerechten.
Oogst de zaden pas wanneer de bloemblaadjes zijn afgevallen. Leg de zaadhoofden op keukenpapier en laat ze drogen op een warme, goed geventileerde plek.
Als de zaadhoofden volledig droog zijn, schud of wrijf ze los en zeef ze om resten te verwijderen.
Bewaar de Salvia hispanica-zaden in een luchtdichte pot op een koele, donkere plaats.
2. Chiaolie
De olie die uit chia wordt gewonnen, wordt vaak gebruikt in haar- en huidproducten. Ze bevat omega-3-vetzuren, vitamine E en andere stoffen die de huid hydrateren en helpen herstellen.
Je kunt de olie ook gebruiken voor beschadigd haar omdat het de haarzakjes versterkt.
Wil je zelf chiaolie maken? Maal de zaden met een handmolen tot een pasta. Doe de pasta in een kaasdoek, knijp goed uit en vang de olie op in een schoon potje.
3. Spruiten
Na ongeveer 2 weken kun je chia oogsten zodra de zaden spruiten hebben ontwikkeld. Deze kiemen zijn heerlijk in salades of als voorgerecht.
Besproei de zaden in een schaal licht met water en zet de schaal in een grotere bak met water om een vochtig klimaat te creëren. Dek af met een plastic zak en zet weg op een donkere plek.
Na ongeveer een week verschijnen de kiemen. Zet ze daarna in het licht om de groei te bevorderen.
4. Bladeren
Ook de bladeren van chia zijn eetbaar en zeer voedzaam omdat ze flavonoïden bevatten. (2)
Ze smaken heerlijk in groene smoothies en passen goed in salades.
Daarnaast maken veel mensen thee van de bladeren en gebruiken deze om therapeutische redenen.
5. Mulch
Een paar jaar geleden besloot ik de stengels en takken van mijn chiaplanten te gebruiken als mulch in plaats van ze op de composthoop te gooien.
De verhakselde stengels verteerden en gaven voedingsstoffen af aan de grond, net zoals elke andere mulchsoort.
Bovendien werken de oliën uit de stengels en bladeren als een natuurlijk insectenwerend middel, waardoor de chiaplant een uitstekende toevoeging is aan elke tuin. (3)
Dus, staat de chiaplant dit jaar op jouw kweeklijst? Nu je weet wat deze plant nodig heeft voor een gezonde groei, is er geen reden om hem niet toe te voegen aan je tuin. Veel succes met kweken!
Referenties
- BSc, K. G. (2022, 12 april). 7 Enticing Health Benefits of Chia Seeds. Healthline. https://www.healthline.com/nutrition/11-proven-health-benefits-of-chia-seeds#TOC_TITLE_HDR_3
- Amato, Mariana & Caruso, Marisa & Guzzo, Flavia & Galgano, Fernanda & Commisso, Mauro & Bochicchio, Rocco & Labella, Rosanna & Favati, Fabio. (2015). Nutritional quality of seeds and leaf metabolites of Chia (Salvia hispanica L.) from Southern Italy. European Food Research and Technology.
- Bochicchio, R. et al. (2015). Innovative Crop Productions for Healthy Food: The Case of Chia (Salvia hispanica L.). In: Vastola, A. (eds) The Sustainability of Agro-Food and Natural Resource Systems in the Mediterranean Basin. Springer, Cham.