We hebben allemaal wel eens gehoord van de buurman uit de hel – maar wist je dat je tomaten die ook kunnen hebben?
In de wereld van combinatieteelt zijn sommige planten een match made in heaven, terwijl andere juist een recept voor ellende zijn. Zet je de verkeerde planten samen, dan graaf je je eigen tuin-graf.
Als je droomt van een overvloedige tomatenoogst, wordt het tijd om een paar slechte tuinrelaties te verbreken. Het vermijden van deze groene onruststokers is hét geheime ingrediënt voor een bloeiende moestuin en een oogst waar je buren jaloers op zullen zijn.
Wat is planten-incompatibiliteit?
Voor we verdergaan, moet je weten wat twee planten incompatibel maakt. Elke plant – of het nu een groente, fruit, kruid of sierplant is – heeft zijn eigen ideale groeiomstandigheden.
Sommige planten floreren in vergelijkbare omstandigheden, waardoor je ze prima samen kunt zetten. Maar wat gebeurt er als twee soorten totaal andere omstandigheden nodig hebben en je ze tóch naast elkaar zet?
Neem bijvoorbeeld bodemvocht. Sommige planten hebben graag een natte bodem, terwijl andere juist beter groeien in drogere omstandigheden en uitstekend bestand zijn tegen droogte. Zet je die samen, dan krijgt de één wortelrot en de ander dorst.
Een vergelijkbaar probleem speelt bij licht. Een plant die zon nodig heeft, mag je niet naast een hoge plant zetten die al het licht blokkeert. Tomaten zijn zelf hoog, dus zij zijn geen goede buren voor kleine zonminnende planten.
Daarnaast verschillen planten sterk in hun voedingsbehoefte. De één vraagt veel voeding en mest, de ander weinig. Zet je die samen, dan kan bemesting de gevoelige plant doden.
Verder trekken sommige soorten plagen aan of zijn gevoelig voor ziekten die ook hun buren besmetten.
En dan zijn er nog planten die chemicaliën uitscheiden die de smaak of groei van andere soorten beïnvloeden.
Om dit allemaal te vermijden, volgt hier de lijst van planten die je nooit naast je geliefde tomaten moet zetten.
1. Mais
Laten we beginnen met vijand nummer één van de tomaat: mais.
Het probleem? De beruchte plaag maïskopworm. (1) De larven van dit insect vreten werkelijk álles van de maisplant aan.
Maar dit ongedierte staat ook bekend als de tomatenfruitworm – en dat zegt al genoeg. Ze boren zich in de vruchten van tomaten en vreten zich door stengels en bladeren heen, waardoor de oogst totaal oneetbaar wordt.
Omdat deze larven ín de vruchten leven, kun je ze niet verwijderen. Daarom geldt: wil je zowel mais als tomaten redden, plant ze nooit samen.
2. Dille
Tomaten en dille lijken in eerste instantie goed samen te gaan. Dille houdt veel plagen weg, dus je zou denken dat het tomaten beschermt.
Maar zodra dille volwassen wordt, scheidt het stoffen af die de wortelgroei van tomaten afremmen. Het gevolg: tomaten die niet meer groeien en geen vruchten zetten.
Sommige tuinders planten dille eerst bij tomaten en verplaatsen het daarna. Maar dat is riskant, want er zijn genoeg betere buren voor tomaten.
3. Kool (en andere kolen)
Kool en tomaat zijn slechte buren, net als broccoli, spruitjes en boerenkool.
Koolplanten vreten enorme hoeveelheden voeding uit de bodem. Zet je tomaten erbij, dan verliest de tomaat de strijd om voedingsstoffen.
Tomaten die hongerlijden, stoppen met groeien en produceren geen vruchten.
4. Walnotenboom
Sommige planten scheiden chemicaliën uit in de bodem. Walnoten doen dat ook, met een stof die juglone heet. (2)
Wanneer juglone in aanraking komt met zuurstof, wordt het giftig en remt het de groei van tomaten af.
Daarom mag je geen walnootbladeren of -schillen in de compost gooien. Ze veroorzaken dezelfde problemen.
Bovendien kunnen tomaten die te dicht bij walnoten staan verwelken door een ziekte die bekendstaat als walnootverwelking.
Kortom: hou walnoten en tomaten ver bij elkaar.
5. Aardappelen
Op je bord zijn ze een heerlijke combinatie, maar in de tuin zijn aardappelen en tomaten een ramp.
Ze zijn gevoelig voor dezelfde bodemziekten, zoals Phytophthora. Raakt de één besmet, dan volgt de ander.
Daarnaast beschadig je bij het rooien van aardappelen vaak per ongeluk de wortels van tomaten, wat kan leiden tot neusrot.
6. Venkel
Venkel staat bekend als een slechte buur voor bijna alle planten.
Veel tuinders geloven dat venkel chemicaliën afscheidt die de groei van tomaten remmen. Hoewel er weinig wetenschappelijk bewijs is, zijn de ervaringen van tuiniers duidelijk: tomaten en venkel gaan niet samen.
7. Komkommer
In een salade passen ze perfect, maar in de tuin is het riskant.
Komkommers en tomaten zijn beide vatbaar voor het komkommermozaïekvirus (3) en voor phytophthora (4).
Zodra één besmet raakt, gaat de ander er ook aan.
8. Rozemarijn
Hoewel vaak gezegd wordt dat rozemarijn de smaak van tomaten verbetert, geldt dat alleen in de keuken.
In de tuin concurreert rozemarijn met tomaten om voedingsstoffen en water. Bovendien houdt rozemarijn van droge grond, terwijl tomaten vochtige grond nodig hebben.
Samen planten betekent dat geen van beide gelukkig wordt.
9. Aubergine
Aubergines en tomaten horen tot dezelfde familie, maar dat maakt ze juist kwetsbaar.
Ze delen dezelfde ziekten en plagen, zoals Phytophthora en vlooienkevers. Besmetting verspreidt zich razendsnel.
Daarnaast zijn het beide zware eters, waardoor ze elkaar uitputten.
10. Paprika
Ook paprika’s horen bij de nachtschadefamilie en zijn dus gevoelig voor dezelfde problemen als tomaten.
Bladvlekkenziekte, Phytophthora, bladluizen en spint kunnen snel overspringen van de ene naar de andere plant.
Zet paprika’s en tomaten dus nooit in hetzelfde bed.
11. Asperges
Asperges zijn vaste planten die jarenlang meegaan. Tomaten zijn eenjarigen die enorme hoeveelheden voeding verbruiken in korte tijd.
Samen planten betekent concurrentie: tomaten putten de bodem uit, terwijl asperges daardoor verzwakken.
Bovendien verspreiden aspergewortels zich ondergronds en verstoren ze de wortels van tomaten.
12. Zonnebloemen
Zonnebloemen trekken bestuivers aan, maar zijn geen goede buren voor tomaten.
Hun hoogte werpt schaduw over tomaten, die juist zon nodig hebben om goed te bloeien en vrucht te dragen.
Daarnaast scheiden zonnebloemen chemicaliën uit die de kieming en groei van naburige planten, waaronder tomaten, remmen.
13. Munt
Munt is heerlijk, maar ongelooflijk woekerend.
Het verspreidt zich via worteluitlopers en kan de wortels van tomaten verstikken. Bovendien creëert het een vochtige omgeving waarin schimmels zoals meeldauw en bladvlekken floreren.
Wil je munt én tomaten? Zet munt dan altijd in potten, op afstand.
14. Okra
Okra groeit hoog en breed en kan tomaten overschaduwen. Minder zon betekent minder bloemen en vruchten.
Daarnaast trekt okra dezelfde plagen aan als tomaten, zoals bladluizen en stinkwantsen.
Beide zijn ook zware eters, wat leidt tot concurrentie om voedingsstoffen.
15. Basilicum
Basilicum wordt vaak genoemd als dé tomatenvriend, maar dat is niet altijd zo.
Jonge basilicumplanten weren plagen, maar zodra basilicum te groot wordt, belemmert het de luchtstroom. Dat verhoogt de kans op schimmels zoals meeldauw.
Daarnaast kunnen basilicumwortels concurreren met die van tomaten. Sommige tuinders merken zelfs dat de smaak van beide achteruitgaat als ze te dicht op elkaar groeien.
De oplossing: basilicum in potten of in een apart bed, dicht in de buurt maar niet er pal naast.
16. Wortelen
Onder de grond botsen wortelen en tomaten.
Wortelen maken diepe penwortels, tomaten juist brede oppervlakkige wortels. Ze raken verstrikt en remmen elkaars groei.
Bij het oogsten van wortelen beschadig je bovendien vaak de wortels van tomaten.
Daarnaast scheiden tomaten stoffen uit die vooral jonge wortelen kunnen vertragen in hun groei.
Slotgedachte
Tomaten zijn over het algemeen vriendelijke planten die profiteren van combinatieteelt. Maar zet je ze naast de verkeerde buren, dan bereik je precies het tegenovergestelde.
Vermijd dus de planten in deze lijst en je voorkomt veel problemen.
Tot de volgende keer!
Referenties
- Corn earworm – Helicoverpa zea. (n.d.). https://entnemdept.ufl.edu/creatures/veg/corn_earworm.html
- Sellmer, Jim, PhD. Landscaping and Gardening Around Walnuts and Other Juglone Producing Plants. https://extension.psu.edu/landscaping-and-gardening-around-walnuts-and-other-juglone-producing-plants
- Cucumber Mosaic Virus. www.apsnet.org/edcenter/disandpath/viral/pdlessons/Pages/Cucumbermosaic.aspx
- Phytophthora Blight. Center for Agriculture, Food, and the Environment. https://ag.umass.edu/vegetable/fact-sheets/phytophthora-blight