Orchideeën zijn misschien wel de meest veeleisende kamerplanten die je kunt hebben, maar ze zijn absoluut de moeite waard! Deze prachtige planten bestaan in talloze kleuren en bloeien met unieke, sierlijke bloemen. Met zo’n 30.000 verschillende soorten orchideeën is er altijd wel een soort te vinden die bij je past.
Maak je geen zorgen als je nog een beginnende plantenliefhebber bent. Sommige soorten, zoals de vlinderorchidee (Phalaenopsis), hebben ongeveer dezelfde verzorging nodig als andere tropische kamerplanten en zijn dus ideaal voor beginners.
Vandaag bespreken we alles over orchideeën verzorging voor beginners. Lees verder en ontdek al onze tips voor een gezonde en bloeiende orchidee.
De beste orchideeën verzorging voor beginners
Iedere plantenliefhebber heeft vast wel eens een orchidee zien wegkwijnen. Daar zijn veel redenen voor, maar meestal zijn verkeerde verzorging of een plaaginfectie de boosdoeners.
Orchideeën zijn epifyten, wat betekent dat ze in de natuur op bomen en planten groeien. Daarom is het belangrijk om goed op te letten welk potgrond je gebruikt, want gewone potgrond is niet geschikt.
Let ook goed op de temperatuur: orchideeën zijn erg gevoelig voor kou en plotselinge temperatuurwisselingen.
Hieronder lees je stap voor stap hoe je een orchidee het beste verzorgt.
Waterbehoefte
Te veel of te weinig water zijn de grootste oorzaken van plantenziekten. Te vaak water geven veroorzaakt bijvoorbeeld wortelrot, een schimmelinfectie waar je plant aan dood kan gaan.
Het is lastig om precies aan te geven hoe vaak je een orchidee water moet geven, want dat hangt af van meerdere factoren. Over het algemeen geldt: één keer per week water geven in de lente en zomer, en eens per tien dagen in de herfst en winter.
Geef water bij voorkeur ’s ochtends, zodat overtollig vocht uit het hart van de plant kan verdampen voor de avond. Je kunt je orchidee op een schaal met kiezels zetten; dit verhoogt de luchtvochtigheid doordat het water verdampt.
Sommige kwekers geven water met ijsblokjes, maar dit raden we af vanwege het risico op kou- of temperatuurschokken.
Tips voor het water geven van orchideeën
• Geef pas water als de bovenste paar centimeter van het substraat droog is.
• Controleer het vochtgehalte regelmatig (met je vinger, een houten stokje of een vochtmeter).
• Gebruik lauwwarm water.
• Geef nooit water op de bladeren, maar bij de wortels. Je kunt water van onderaf of bovenaf geven.
• Dompel de plant nooit helemaal onder; geef water tot het substraat ongeveer 5 cm diep vochtig is, of gebruik de onderdompel-methode.
• In de winter heeft je orchidee minder water nodig (maar check altijd de vochtigheid van de grond).
• Geef langzaam water zodat het substraat goed kan opnemen.
• Ideale watertemperatuur: kamertemperatuur (als het bij jou thuis warm genoeg is).
Potgrond en substraat
Zoals gezegd zijn orchideeën epifyten. In de natuur groeien ze niet in aarde, maar op bomen. Je hebt dus een luchtig, goed drainerend substraat nodig dat water vasthoudt maar ook snel overtollig vocht afvoert.
De beste ingrediënten voor een orchideeëngrondmengsel zijn:
• Houtskool (beschermt tegen schimmels en bacteriën)
• Sphagnum veenmos (houdt vocht vast, verbetert drainage)
• Perliet (zorgt voor drainage en neemt water op)
• Schors (beschermt tegen temperatuurschommelingen en houdt vocht vast)
• Kokosvezel (coir) (zorgt voor drainage en luchtigheid)
• Boomvaren (minder gebruikt vanwege de prijs, maar goed voor absorptie en drainage)
Zorg altijd voor een pot met drainagegaten!
Lichtbehoefte
Hoewel een orchidee op de vensterbank er mooi uitziet, is licht cruciaal voor een gezonde groei en bloei.
Te weinig licht leidt tot het afvallen van bloemen en bloemknoppen; te veel direct zonlicht kan bladeren verbranden. Fel, indirect licht is ideaal—zoals ze in de natuur onder een bladerdak zouden krijgen.
De beste plek is een raam op het oosten. Lukt dat niet? Overweeg dan groeilampen.
Temperatuur
Orchideeën zijn gevoelig voor temperatuurwisselingen. Zet je plant niet bij koude tocht, airco, kachels of open haarden. Ook verplaatsen geeft stress.
De ideale temperatuur ligt rond de 24°C overdag en 18°C ’s nachts, maar dit verschilt per soort.
Luchtvochtigheid
Orchideeën houden van een hoge luchtvochtigheid. Er zijn verschillende manieren om deze te verhogen:
• Zet de pot op een schaal met water en kiezels.
• Besproei de bladeren en luchtwortels regelmatig.
• Zet de plant in de keuken of badkamer, waar het vaak vochtiger is.
• Gebruik een luchtbevochtiger.
Let op: te veel vocht is ook niet goed. De ideale luchtvochtigheid ligt tussen 40 en 70%.
Bemesting
Orchideeën hebben veel voeding nodig om te bloeien.
Geef eens per twee weken speciale orchideeënmest (geen gewone kamerplantenmest). Geef mest altijd op natte wortels om verbranding te voorkomen.
Gebruik niet te veel mest, want dit veroorzaakt wortelverbranding en groeiproblemen. Gebruik minder mest dan de verpakking aanbeveelt.
Zelfgemaakte orchideeënmest
Gebroken eierschalen bevatten veel calcium en zijn een prima natuurlijke meststof voor orchideeën. Je kunt ook inhoud van gebruikte theezakjes mengen met het substraat voor extra fosfor.
Verpotten
Verpotten is soms nodig omdat het substraat na verloop van tijd slechter wordt en minder lucht en zuurstof bij de wortels komt. Wacht niet te lang met verpotten, zeker bij wortelrot.
Kies een pot die 1 tot 2 maten groter is dan de oude en gebruik vers orchideeëngrond. Knip rotte, bruine wortels weg.
Gebruik altijd een schone pot en zorg voor goede luchtcirculatie rond de wortels.
Snoeien
Snoeien is niet altijd nodig, maar het kan nieuwe bloei stimuleren. Zoek naar kleine ogen op de stengel en knip een halve centimeter erboven af. Na het snoeien kun je de plant eventueel verpotten.
Orchideeën stekken (vermeerderen)
Orchideeën kun je vermeerderen door deling (vanaf 8 pseudobollen), stekken of (voor gevorderden) weefselkweek.
Voor deling: snijd de plant met een scherp, schoon mes in tweeën, met aan beide kanten voldoende wortels en groeipunten. Zet beide helften apart in verse grond.
Voor stekken: snijd een stengel met een paar bladeren af, zet deze in vochtig sphagnum mos en geef licht en water.
Veelvoorkomende problemen bij orchideeën
Orchideeën zijn gevoelig en reageren snel op verkeerde verzorging.
Plagen
Meestal zijn wolluizen, bladluizen, witte vlieg en spint de boosdoeners. Spint laat spinsel achter, bladluizen zorgen voor plakkerig ‘honingdauw’.
Bestrijd kleine aantastingen met een wattenstaafje met alcohol of neemolie. Grotere plagen kun je eventueel bestrijden met een lauwe douche of (als het echt niet anders kan) een bestrijdingsmiddel.
Ziekten
Wortelrot ontstaat vaak door te veel water. Let op: gele bladeren, trage groei, zwarte of bruine vlekken, een slappe plant en stank wijzen op wortelrot. Pak het snel aan, anders kan je plant doodgaan.
Neem de plant uit de pot, snijd aangetaste wortels weg en verpot in schoon substraat.
Geen bloei
Geen bloemen? De oorzaak is meestal te weinig licht, te weinig of te veel water, verkeerde temperatuur, te lage luchtvochtigheid of voedingstekort.
Gele bladeren of stengel
Gele bladeren wijzen vaak op wortelrot, maar kunnen ook ontstaan door ouderdom, te veel mest, te weinig licht of natuurlijke veroudering.
Een gele stengel kan ontstaan door te veel of te weinig water, temperatuurschommelingen, plagen, voedingstekort of te lage luchtvochtigheid. Na de bloei is het normaal dat een stengel geel en dor wordt: knip hem dan af zodat de plant zich op nieuwe groei kan richten.
Samenvatting
Zoals je ziet is het verzorgen van een orchidee helemaal niet zo moeilijk! Met de juiste verzorging en een beetje aandacht kun je jarenlang genieten van gezonde en bloeiende orchideeën, zeker als je kiest voor beginnersvriendelijke soorten zoals de Phalaenopsis.
Kom je een probleem tegen? Zoek de oorzaak en los het op: zo leer je vanzelf meer over je plant.
Hopelijk heb je iets gehad aan deze tips. Tot de volgende keer!