We maken elke dag keuzes; alles wat we doen en zeggen is het gevolg van een beslissing, of we die nou bewust of onbewust maken. Om welke keuze, groot of klein, het ook gaat, er bestaat geen makkelijke formule om de juiste keuzes maken.
Je kunt het het beste vanuit zoveel mogelijk perspectieven benaderen en dan een plan van aanpak kiezen dat redelijk en tegelijkertijd gebalanceerd lijkt. Als je voor een grote beslissing staat kan dat nogal intimiderend zijn.
Maar je kunt een aantal eenvoudige dingen doen om het minder intimiderend te maken, zoals bekijken wat het slechtste is wat er zou kunnen gebeuren, een spreadsheet maken en op je voorgevoel af gaan.
Blijf lezen om meer te weten te komen over keuzes maken:
1. Begrijp de bron van je angst
1.Schrijf over je angsten.
Je angsten bijhouden in een dagboek helpt je om deze beter te begrijpen en je zal daardoor een betere beslissing kunnen maken. Begin met over de beslissing te schrijven die je moet gaan maken.
Omschrijf of som alles op waar je je zorgen om maakt wat deze beslissing betreft. Blaas stoom af over deze angsten en oordeel niet over jezelf.
Je kan je dagboek bijvoorbeeld beginnen met de vraag, “Welke beslissing moet ik vandaag maken en wat vind ik zo eng aan het maken van de verkeerde keuze?”
2.Identificeer het ergste wat er zou kunnen gebeuren.
Zodra je over de beslissing hebt geschreven die je moet gaan maken en waarom je bang bent voor die keuze moet je nog verder gaan. Probeer bij iedere beslissing te achterhalen wat het ergste is dat er zou kunnen gebeuren. Stilstaan bij wat er allemaal fout zou kunnen gaan maakt het hele proces minder eng.
Als je bijvoorbeeld moet beslissen tussen fulltime te blijven werken of een nieuwe parttimebaan te gaan zoeken om meer tijd met je kinderen te kunnen doorbrengen moet je nagaan wat het nadeel van beide keuzes zou kunnen zijn.
Als je ervoor kiest om die fulltimebaan te behouden zou het nadeel kunnen zijn dat je belangrijke momenten in de ontwikkeling van je kind mist en dat je kinderen je dat later kwalijk nemen.
Als je ervoor kiest om een parttimebaan te zoeken zou het nadeel kunnen zijn dat je misschien de rekeningen niet elke maand kunt betalen.
Bepaal hoe groot de kans is dat dit worst-case scenario echt zou kunnen gebeuren. Mensen maken al snel van een mug een olifant of gaan uit van het slechtste scenario, zonder dat ze de tijd nemen om erover na te denken. Neem het ergste scenario dat je hebt voorgesteld onder de loep en overweeg dan wat er zou moeten gebeuren om in deze situatie te belanden. Is de kans groot?
3. Overweeg welke beslissing blijvend zal zijn.
Zodra je aan alle slechte scenario’s hebt gedacht moet je nadenken of de beslissing nog terug kan worden gedraaid.
De meeste keuzes kunnen wel worden teruggedraaid en daarom kun je troost vinden in de wetenschap dat als je je beslissing vreselijk vindt je die altijd kunt aanpassen om de situatie recht te zetten.
Stel bijvoorbeeld dat je besluit om een parttimebaan aan te nemen om meer tijd met je kinderen door te brengen. Als je uiteindelijk moeite hebt met het betalen van de rekeningen kun je de beslissing ongedaan maken door op zoek te gaan naar een fulltimebaan.
4.Praat met een vriend of een familielid.
Ga er niet vanuit dat je een moeilijke beslissing in je eentje moet maken. Schakel hulp van vertrouwelingen in, zoals van vrienden of familie om je te helpen of om in ieder geval naar je te luisteren. Deel de details en je angsten over wat er fout zou kunnen gaan.
Je voelt je misschien beter als je gewoon je angsten kunt uiten over de beslissing en de vriend of het familielid misschien wel geweldig advies en/of geruststellende woorden voor je heeft.
Je zou ook kunnen overwegen om met iemand te praten die buiten de situatie staat en die een neutrale houding zal hebben. Een psycholoog kan vaak een handige bron zijn.
Je zou zelfs online kunnen zoeken naar mensen die een soortgelijke situatie hebben meegemaakt. Als je een keuze probeerde te maken tussen fulltime of parttime werken zou je je probleem op een online forum voor ouders kunnen posten.
Je zal waarschijnlijk berichten krijgen van mensen die soortgelijke keuzes hebben moeten maken en een aantal mensen zullen je tips geven over wat zij in jouw positie zouden doen.
2. Overweeg de beslissing
1.Blijf kalm.
Emotioneel zijn, of het nou om positieve of negatieve emoties gaat, kan invloed hebben op het maken van een rationele beslissing. Als je voor een keuze staat moet je allereerst vooral zo kalm mogelijk blijven. Als dit niet lukt moet je het maken van de beslissing uitstellen tot je weer helder denkt.
Probeer een paar keer diep adem te halen om jezelf te kalmeren. Als je meer tijd hebt ga dan naar een stille kamer en oefen 10 minuten lang met diep ademhalen.
Je kunt dit doen door je ene hand op je buik te leggen en de ander op je borstbeen. Terwijl je inademt zouden zowel je buik als je borstkas moeten uitzetten.
Adem langzaam in door je neus. Probeer om dit 4 tellen vol te houden. Richt je op het gevoel van de adem terwijl je longen uitzetten.
Hou deze adem 1-2 seconden vast.
Adem voorzichtig uit door je neus of je mond. Probeer om 4 tellen lang uit te ademen.
Herhaal dit proces 6-10 keer per minuut en doe dit 10 minuten lang.
2. Verkrijg zoveel informatie mogelijk.
Je kunt de meeste keuzes beter maken als je genoeg informatie hebt om een wijze keuze te kunnen maken. Keuzes maken, zeker als het om iets belangrijks gaat, hoort gebaseerd te zijn op logica. Doe wat research om zoveel mogelijk te weten te komen over je beslissing.
Als je bijvoorbeeld probeerde te beslissen tussen het behouden van een fulltimebaan of het switchen naar een parttimebaan om meer tijd met je kinderen door te kunnen brengen zou je moeten weten hoeveel geld je iedere maand zou verliezen door de switch te maken.
Je zou ook moeten overwegen hoeveel tijd je overhouden. Leg deze informatie vast en vind nog andere relevante informatie die je zal helpen om een beslissing te maken.
Je zou ook andere opties moeten overwegen en daar informatie over moeten verzamelen. Je zou je werkgever bijvoorbeeld kunnen vragen of je bijvoorbeeld een paar dagen in de week zou kunnen thuiswerken.
3. Gebruik de ‘vijf keer waarom’ techniek om het probleem te begrijpen.
Jezelf 5 keer afvragen ‘waarom?’ kan je helpen om de bron van een probleem te achterhalen en te bepalen of je beslissing de juiste redenen heeft.
Als je bijvoorbeeld probeerde te kiezen tussen het behouden van je fulltimebaan of het switchen naar een parttimebaan om meer tijd met je kinderen door te kunnen brengen ziet je ‘vijf keer waarom’ er als volgt uit: “Waarom overweeg ik een parttimebaan?” Omdat ik mijn kinderen nooit zie. “Waarom zie ik mijn kinderen nooit?”
Omdat ik meestal ’s avonds moet overwerken. “Waarom moet ik ’s avonds meestal overwerken?” Omdat we een nieuwe klant hebben gekregen en dat veel tijd kost. “Waarom kost dat zoveel tijd?”
Omdat ik mijn werk goed probeer te doen en ik hopelijk promotie zal krijgen. “Waarom wil ik gepromoveerd worden?” Om meer geld te verdienen en voor mijn gezin te kunnen zorgen.
In dit geval zal de ‘vijf keer waarom’ techniek laten zien dat je overweegt om evengoed minder te gaan werken, ook al hoop je op een promotie. Er is hier sprake van een conflict dat nader onderzocht moet worden om een goede beslissing te kunnen maken.
De ‘vijf keer waarom’ suggereert ook dat dit probleem van tijdelijke aard kan zijn – je werkt zulke lange uren omdat het bedrijf een nieuwe klant heeft. Overweeg het volgende: werk je net zoveel uren als je eenmaal gewend bent geraakt aan het verwerken van de nieuwe klant?
4. Bedenk op wie het invloed zal hebben.
Je moet allereerst overwegen op welke manier je beslissing invloed op jou zal hebben. En vooral hoe je jezelf daarna gaat zien. Wat zijn je normen en waarden en doelen? Keuzes maken die niet overeenkomen met jouw normen en waarden kunnen je ongelukkig en ontevreden maken.
Als ambitie voor jou bijvoorbeeld een kernwaarde is, iets wat deel uitmaakt van je identiteit, zal parttime gaan werken een conflict kunnen veroorzaken omdat je niet langer de ambitie najaagt om gepromoveerd te worden en hogerop te komen.
Je kernwaarden zijn soms ook in strijd met elkaar. Je bent misschien zowel ambitieus als gezinsgericht. Je moet dan misschien een van die waarden vooropstellen om tot een beslissing te komen. Begrijpen welke normen en waarden beïnvloed zullen worden door je beslissing kan helpen om de juiste beslissing te maken.
Je zou ook moeten overwegen op welke manier jouw beslissing invloed heeft op anderen. Heeft je beslissing een negatieve invloed op de mensen om wie je geeft? Neem anderen in acht wanneer je een beslissing probeert te maken, zeker als je getrouwd bent en/of kinderen hebt.
De beslissing om parttime te gaan werken zou bijvoorbeeld een positieve invloed op je kinderen kunnen hebben omdat je dan meer tijd voor ze zal hebben, maar het kan jou negatief beïnvloeden omdat je je ambitie om promotie te krijgen op zal moeten geven. Het zal misschien ook een negatieve invloed op het hele gezin hebben omdat je minder inkomen zal krijgen.
5. Schrijf alle opties op.
Op het eerste gezicht lijkt het misschien alsof er slechts een plan van aanpak is, maar dat is meestal niet waar. Zelfs als je situatie beperkt lijkt moet je proberen om een lijst op te stellen met alternatieven.
Probeer niet te evalueren tot je een volledige lijst hebt. Wees grondig. Als je het moeilijk hebt met het verzinnen van alternatieven, brainstorm dan samen met familie of vrienden.
Natuurlijk hoeft dit geen fysieke lijst te zijn. Het kan ook een lijstje in je hoofd zijn!
Je kunt altijd later nog dingen wegstrepen op deze lijst, maar gekke ideeën zorgen vaak voor creatieve oplossingen die je anders misschien helemaal niet had overwogen.
Je zou bijvoorbeeld een fulltimebaan kunnen zoeken bij een bedrijf waar je niet zo vaak hoeft over te werken. Je zou iemand kunnen inhuren om je te helpen met het huishouden en zo tijd vrijmaken om met je kinderen door te kunnen brengen.
Je zou zelfs een werkavond kunnen organiseren voor het gezin waarop iedereen zijn werkt doet in dezelfde kamer, wat jullie een hechtere band zal geven.
Onderzoek suggereert ook dat te veel opties verwarrend kunnen zijn en deze het moeilijker maken om tot een beslissing te kunnen komen. Zodra je je lijst hebt opgesteld moet je alles elimineren wat duidelijk niet praktisch is. Probeer je lijst tot ongeveer vijf dingen te beperken.
6. Maak een spreadsheet om de potentiele voordelen en nadelen van je keuzes tegen elkaar op te wegen.
Als je probleem te complex is en je je overweldigd voelt door alle mogelijke uitkomsten moet je overwegen om een spreadsheet te maken om je proces vooruit te helpen. Je kunt hiervoor Excel gebruiken of het gewoon op papier schrijven.
Om een spreadsheet te maken moet je een kolom maken voor elke mogelijke keuze die je overweegt. In elke kolom moet je twee keer een subkolom maken om de voor- en nadelen van elke mogelijke uitkomst te vergelijken. Gebruik + en – symbolen om aan te geven welke items positief en negatief zijn.
Je kunt ook een puntentelling toekennen aan elk item dat op je lijst staat. Je geeft bijvoorbeeld +5 punten aan “Ik kan dan elke avond met mijn kinderen dineren.” onder ‘switchen naar een parttimebaan’.
Aan de andere kant geef je misschien wel -20 punten aan het item op dezelfde lijst met de titel: “Ik verdien dan €900 minder per maand.’
Nadat je klaar bent met de spreadsheet kun je de getallen optellen en bepalen welke beslissing de hoogste score heeft. Onthoud gewoon dat je de beslissing misschien niet alleen van deze strategie kunt laten afhangen.
7. Zorg dat je ruimte overhoudt in je hoofd.
Creatieve mensen weten het misschien niet, maar hun ideeën, keuzes en oplossingen schieten ze te binnen wanneer ze niet nadenken of traag denken. Dit houdt in dat creatieve en intelligente oplossingen en ideeën ontstaan wanneer je hoofd leeg is. Dit is waarom mensen mediteren.
Het is belangrijk om vragen te stellen en informatie en/of kennis te verzamelen voordat je een beslissing neemt, maar als je een echt creatieve en intelligente beslissing wilt verzinnen moet je echt minder druk worden in je hoofd.
Mediteren door ademhalingsoefeningen te doen is een van de methodes die ruimte geven in je hoofd en die de creativiteit en universele intelligentie stimuleren.
Het kent geen structuur omdat je er niet veel tijd aan hoeft te besteden, je kunt je namelijk bewust worden van je ademhaling tijdens je dagelijkse taken zoals koken, tandenpoetsen, wandelen, etc.
Overweeg dit voorbeeld: muzikanten hebben kennis en informatie (tools) over het maken van muziek, zoals het bespelen van instrumenten, zingen, het schrijven van liedjes, etc., maar de creatieve intelligentie is de factor die de drijfveer is achter de tools.
Ja, kennis over muziekinstrumenten, zingen, etc., is belangrijk, maar de creatieve intelligente is de essentie van een nummer.
8. Leer om het verschil tussen een impuls en een intelligente beslissing te herkennen.
Een impuls lost meestal na een poosje wel op. Bijvoorbeeld de impuls om te gaan eten, shoppen, reizen, etc. Een intelligente beslissing blijft echter langer in je bewustzijn hangen. Dit kan dagen, weken of maanden duren.
Een intelligente beslissing kan soms een impuls lijken, maar let vooral op als je na een tijdje nog steeds hetzelfde denkt over deze beslissing. Daarom helpt je gedachten op een rijtje zetten als je informatie hebt verzameld en vragen hebt gesteld om intelligente keuzes te maken.
Experiment: probeer het verschil op te merken tussen de kwaliteit van impulsen en verstandige keuzes nadat je een paar keer diep hebt ademgehaald.
3. Keuzes maken
1.Adviseer jezelf alsof een vriend dit doet.
Even afstand doen van de beslissing kan je helpen bepalen wat de juiste keuze is. Bedenk wat je tegen een goede vriend zou zeggen die met dezelfde beslissing in zijn maag zat.
Wat zou je hen adviseren? Wat zouden ze echt moeten weten wat de beslissing betreft? Waarom zou je hen op deze manier advies geven?
Probeer te oefenen met rollenspellen om deze strategie toe te passen. Zit naast een lege stoel en doe alsof je tegen jezelf praat alsof je een ander was.
Als je liever niet in jezelf wil praten kun je ook proberen om een brief te schrijven waarin je jezelf advies geeft. Begin je brief met, “Beste ___, ik heb je situatie in acht genomen en ik denk dat het de beste keuze is om _______ te doen.” Leg daarna het perspectief van een buitenstaander uit.
2.Probeer het andere perspectief te bekijken.
Dit kan je helpen besluiten hoe je echt over de beslissing denkt omdat het je dwingt om het tegenovergestelde standpunt aan te nemen en om dit te verdedigen alsof het je eigen standpunt is.
Als een argument tegen wat je wilde doen erg logisch lijkt heb je nieuwe informatie om te overwegen.
Om het vanuit het andere perspectief te bekijken moet je proberen om te pleiten tegen alle redenen die je had voor de beslissing die je voor ogen had. Als dat eenvoudig is kom je er misschien achter dat je toch een andere beslissing wilt maken.
Als je bijvoorbeeld neigt naar het zoeken van een parttimebaan om meer tijd met je kinderen door te kunnen brengen spreek je jezelf tegen door te zeggen dat je veel tijd met je kinderen doorbrengt in het weekend en in de vakantieperiodes.
Je kunt ook benadrukken dat het geld en de potentiele promoties die je mis zal lopen het waard zijn om een aantal familiediners over te slaan omdat die meer invloed op je kinderen zullen hebben dan wat uren extra met ze door te brengen.
Ze zullen ook voordelig zijn voor je eigen ambitie en dat is ook zeker iets wat je in acht moet nemen.
3. Overweeg of je je schuldig voelt.
Keuzes maken door een schuldgevoel komt vaak voor, maar schuld is geen goede motivator als je gezonde keuzes wilt maken.
Een schuldgevoel verdraait vaak onze perceptie van wat er gebeurd is en wat de gevolgen daarvan zijn, en dit zorgt ervoor dat we hier geen helder beeld krijgen en ook niet van onze eigen rol hierin.
Werkende vrouwen hebben vaker een schuldgevoel omdat ze meer sociale druk ervaren om een perfecte balans te vinden tussen hun werk en gezinsleven.
Dingen doen op basis van een schuldgevoel kan daarnaast schadelijk zijn omdat het ervoor kan zorgen dat onze keuzes niet overeenkomen met onze normen en waarden.
Je kunt motivatie door schuld onder andere herkennen door op zoek te gaan naar opmerkingen zoals ‘zou moeten’ of ‘moet’. Je hebt misschien het gevoel dat ‘goede ouders de hele tijd bij hun kinderen zijn’ of dat ‘een ouder die zoveel werkt een slechte ouder is’. Deze opmerkingen zijn gebaseerd op kritiek van buitenaf, niet op je eigen waarden.
Om dus vast te kunnen stellen of je beslissing gemotiveerd wordt door een schuldgevoel moet je even ademhalen en de daadwerkelijke situatie bekijken net als wat je persoonlijke normen en waarden (de kernwaarden die jouw leven bepalen) zeggen wat juist is.
Lijden je kinderen omdat je fulltime werkt? Of vindt je dat omdat anderen hebben gezegd dat je je zo ‘zou moeten’ voelen?
4.Denk aan de toekomst.
Aan het einde van de dag kun je het beste een beslissing maken door na te denken over hoe je erop terug zal kijken over een aantal jaar. Bedenk hoe je jezelf zal zien als je in de spiegel kijkt.
Hoe je het aan je kleinkinderen uit zal leggen. Als de gevolgen voor de lange termijn je niet aanstaan moet je misschien opnieuw over je aanpak nadenken.
Denk je bijvoorbeeld dat je over 10 jaar spijt zal hebben van de beslissing om parttime te gaan werken? Zo ja, waarom? Wat kun je wel bereiken door 10 jaar lang fulltime te werken in plaats van 10 jaar lang parttime te werken?
5. Vertrouw op je voorgevoel.
Je hebt waarschijnlijk wel een idee welke beslissing de juiste is, dus als niets helpt moet je gewoon op je voorgevoel vertrouwen. Maak de beslissing op basis van wat goed voelt, zelfs als je spreadsheet iets anders zegt.
Onderzoek heeft aangetoond dat mensen die keuzes maken op basis van hun gevoel vaak tevredener zijn met hun keuzes dan de mensen die voorzichtig omgaan met het maken van keuzes.
Vraag jezelf wat je wil doen. De kans is groot dat je goed weet welke beslissing je het gelukkigste zal maken en je zou naar die keuze moeten neigen. Keuzes maken wordt bemoeilijkt door het ongemak van het onbekende en de verandering.
Even tijd voor jezelf nemen om in alle rust te reflecteren kan je helpen om in contact te komen met je voorgevoel.
Hoe meer je het maken van keuzes oefent, hoe meer je je voorgevoel kunt verfijnen en aanscherpen.
6. Bedenk een plan B.
Vooruitdenken kan je ook helpen om je minder zorgen te maken over mogelijke negatieve gevolgen. Verzin een plan B om om te kunnen gaan met het ergste dat er zou kunnen gebeuren.
Zelfs als je dit plan hoogstwaarschijnlijk niet nodig zal hebben zul je je in ieder geval beter uitgerust voelen op als je een plan achter de hand hebt.
Er wordt altijd van mensen met leidinggevende functies verwacht dat ze een plan achter de hand hebben, omdat er in hun positie altijd wel iets fout kan gaan. Deze strategie kan ook handig zijn om kleine keuzes te nemen.
Een plan B hebben zal je ook de mogelijkheid geven om flexibel te kunnen reageren op onverwachte uitdagingen of tegenslagen. Je vermogen om je aan te passen aan onverwachte situaties kan direct invloed hebben op je vermogen om op een succesvolle manier keuzes te maken.
7. Maak een keuze.
Wat je ook besluit, wees bereid om de verantwoordelijkheid hiervoor te dragen.
Als het niets wordt is het alsnog beter geweest dat je een bewuste keuze hebt gemaakt dan wanneer je zorgeloos ermee om was gegaan. Je kan dan tenminste zeggen dat je je best hebt gedaan. Maak de beslissing en sta er vooral achter.
