Kun jij pas ontspannen als iedere taak op je ‘to do list’ is afgevinkt? En check jij iedere email die je verstuurt tien keer op spelfouten? Je hebt dan waarschijnlijk de gewoonte om altijd alles goed te willen doen, of beter gezegd ‘perfect’. Veel mensen denken dat streven naar perfectie hen gelukkiger maakt. Toch voelen ze zich altijd angstig of onrustig. Want wat zullen mensen wel niet denken als je een keer faalt? Perfectionisme loslaten is niet makkelijk.
Laten we eerlijk zijn: perfectionisme kan je helpen om topprestaties neer te zetten. Maar aan de andere kant ben je altijd bezorgd of wat je doet wel goed genoeg is. Dit leidt ertoe dat je veel te lang doet over je werk, want het is – in jouw ogen- nooit goed genoeg. Altijd alles perfect willen doen kan je ziek maken. Perfectionisme loslaten is daarom belangrijk. Maar hoe doe je dat precies? En wat zijn eigenlijk de oorzaken van perfectionisme?
Wat is perfectionisme?
Perfectionisme is dus altijd alles perfect willen doen. Mensen die perfectionistisch zijn, hebben oog voor detail. En over het algemeen is dat gewoon een uitstekende eigenschap, of zelfs een talent. Als we het hebben over ‘perfectionisme loslaten’, bedoelen we dan ook eerder je perfectionisme onder controle te houden, in plaats van dit compleet af te leren.
Perfectionisten zijn niet gestrest omdat ze niet perfect zijn, nee, ze zijn gestrest omdat ze juist perfect willen zijn.
Kenmerken van perfectionisme:
- Je wil het liefst alles zelf doen
- Je hebt moeite met het op tijd afkrijgen van taken
- Alles twee, drie of zelfs vaker nakijken
- Met iets onbekends beginnen vind je moeilijk
- Je doet het liefst taken waarvan je zeker weet dat je ze afkrijgt
- Werk uit handen geven doe je liever niet
De gevolgen hiervan zijn dat taken meer tijd en energie vergen dan nodig is. Het wordt zo minder leuk om met taken aan de slag te gaan, want je maakt het jezelf veel te moeilijk.
Oorzaken van perfectionisme
Fouten maken hoort nu eenmaal bij het leven. Zonder fouten, kunnen we ook niet groeien. Maar perfectionisten doen er vaak alles aan om fouten te vermijden. Fouten vermijden zal echter nooit helemaal lukken, waardoor de perfectionist altijd onrustig is. Dat is de illusie van perfectionisme.
Perfectionisme loslaten is niet makkelijk, maar het zal voor meer rust in je hoofd zorgen. Waar komt perfectionisme nu precies vandaan?
Onzekerheid
Perfectionisme komt vaak voort uit onzekerheid. Je bent bang om door anderen veroordeeld te worden. Maar bedenk dat mensen je altijd zullen veroordelen, of je nu wel of niet ‘perfect’ bent. Want helaas zijn wij mensen daar goed in. Terwijl jij zo bezig bent met het tevreden maken van anderen, vliegt de tijd en vergeet je van je leven te genieten.
Afwijzing en verlies van controle
Naast onzekerheid, kan het ook gaan om het vermijden van afwijzing, pijn, of angst voor het verlies van controle. Om een afwijzing te voorkomen, proberen mensen dan nog meer – of alles nog beter – te doen. Wees wat liever voor jezelf, begin daar eens mee.
Te hoge verwachtingen
Perfectionisten hebben te hoge verwachtingen van zichzelf. Dit is iets wat je jezelf aandoet, want de mensen om je heen zullen die verwachtingen verder niet hebben. Wat je doet, is het jezelf onnodig moeilijk maken.
Perfectionisme kan ook voortkomen uit de angst om niet aan de verwachtingen van anderen te voldoen, en angst voor de pijn die dat gevoel met zich meebrengt. Maar met jouw oplossing, ofwel alles perfect willen doen, maak je het er verder niet beter op. Perfectionisme loslaten zal je leven aangenamer maken, geloof het nu maar. Hoe je dat doet, lees je verderop in het artikel.
Veeleisende ouders
Maar je kunt ook een perfectionistische persoonlijkheid hebben ontwikkeld omdat je ouders vroeger heel veeleisend waren. Misschien wilden ze dat je perse hoge cijfers haalde, of moest je altijd presteren in de sport die je beoefende. Je had het gevoel dat het nooit goed genoeg was en dat je je altijd maar moest bewijzen. Perfectionisten hebben zo het verband gelegd tussen goed presteren en het krijgen van waardering en aandacht.
Perfectionisme is vermoeiend
Perfectionisme bestaat niet. We weten het, en toch blijf het moeilijk te accepteren. Wat alles kan toch altijd beter of mooier. Waarom kunnen we daar dan niet naar streven?
Altijd maar willen streven naar perfectie, is ontzettend vermoeiend. Constant die angst voelen om iets fout of niet goed genoeg te doen. Het is geen pretje. Perfectionisme kan tot ernstige problemen leiden. Naast vermoeidheid kun je er veel stress door ervaren en op een gegeven moment zelfs burned out raken. Onthoud dat hoe hard je ook je best doet, perfectie valt gewoon niet te bereiken.
Hoe kun je perfectionisme loslaten? 7 tips
Wat is nu de oplossing? Perfectionisme loslaten doe je door je imperfectie te accepteren. Want niemand is perfect. Als jij je imperfecties kunt accepteren, zul je je veel gelukkiger voelen dan een ander die altijd perfect wil zijn.
Bij het loslaten van perfectionisme, gaat het er niet om dat je ‘lagere doelen’ stelt. Nee, waar het meer om gaat is dat je op een andere manier naar dingen gaat kijken. Wat je wil, is de druk bij jezelf verlagen.
Perfectionisme is een gewoonte die je hebt gecreëerd. Maar we hebben goed nieuws: gewoontes kun je veranderen.
Hieronder tips voor het loslaten van perfectionisme:
1. In het hier en nu leven
Het leven speelt zich af in het hier en nu. Geluk en rust zitten in dit moment. In hoe we ons leven ‘nu’ leiden, en niet in de toekomst of het verleden. We hebben allemaal ups en downs, goede momenten en minder goede momenten. Het is belangrijk om te beseffen dat dat nu eenmaal bij het leven hoort. Als je een moeilijk moment hebt, sta dan even stil. Probeer niet te vluchten en streef ook niet naar het moment te willen ‘veranderen’. Wees niet te snel met het bedenken van een oplossing. Je zult beseffen dat het probleem niet de situatie is, maar eerder hoe je tegen de situatie aankijkt. Door even stil te staan, zul je met een heldere geest naar je eigen patronen kunnen kijken, en deze op een positieve manier kunnen veranderen.
Door middel van meditatie kun je beter leren in het hier en nu te leven. Je ziet in dat jouw gedachten en perfectionisme slechts een klein deel vormen van wie je eigenlijk bent. Kijk verder dan die dwingende gedachten van het perfectionisme, en zie in dat jij nu al helemaal goed bent, zoals je bent, met je imperfecties.
Er zal zo een last van je schouders af vallen. Jij en alle anderen om je heen, mogen mens zijn, zichzelf zijn en fouten maken. Laat de controle los, we kunnen het leven toch niet controleren. Waar het meer om gaat, is om mee te bewegen met de ‘flow’ van het leven. Vertrouw jezelf wat meer en laat het perfect willen zijn los.
2. Waardeer jezelf
Perfectionisten willen graag gewaardeerd worden door anderen, laten zien wat ze kunnen. Maar wat veel belangrijker is, is jezelf waardering geven en je niets aan te trekken van wat anderen denken. Zolang jij tevreden en gelukkig bent, is het goed. Ga eens dingen doen zonder het te laten zien aan anderen. Geloof ons, als jij andermans bevestiging niet meer nodig hebt, zal er wederom een grote last van je schouders vallen.
Onthoud: dit is jouw leven, en je leeft maar een keer. Wat anderen van je denken, is onbelangrijk. Doe wat voor jou het beste is.
Wees ook niet zo kritisch tegenover jezelf. Wordt de persoon die er voor jou is op moeilijke mensen. Wees een goede vriend(in) voor jezelf en schaam je niet. Hoe vaker je ervoor kiest om liever voor jezelf te zijn, hoe beter je dat deel van je brein ontwikkelt. Een volgende keer wordt het dan makkelijker om er voor jezelf te zijn. Zelfcompassie kan je zelfvertrouwen en zelfbeeld op positieve wijze beïnvloeden, daar is over de jaren al veel onderzoek naar gedaan. Wil jij weten hoe je je zelfvertrouwen kunt vergroten? Lees daar hier over.
Hoe zelfverzekerder je bent, hoe minder je gaat geven om wat anderen denken of zeggen. Geloof in jezelf en wees niet zo streng! Je waardering hang niet af van hoe goed of perfect jij dingen doet.
3. Durf fouten te maken
Probeer eens fouten te maken en durf eens ‘expres’ iets fout te doen. Laat die rommel voor vandaag lekker liggen en ruim het morgen op. Ga nu ontspannen of lekker naar bed. Focus meer op het hebben van plezier in plaats van alles perfect te willen doen. Dat zal in het begin moeilijk of ongemakkelijk zijn, maar geloof ons, je kunt het leren. Alles wat nieuw is, kan spannend zijn. Maar dat maakt het leven ook weer leuk en avontuurlijk.
Begin bijvoorbeeld met één aspect. Ga je huis schoonmaken en strijk je kleren, maar ga je niet uitsloven met een veel te moeilijk recept wanneer je visite krijgt. Schrijf je volgende e-mail zo goed als je kunt, en verstuur ‘m dan zonder hem meerdere keren te controleren. Perfectionisme compleet loslaten zal niet lukken, en dat is ook niet het doel. Bij perfectionisme loslaten gaat het erom dat je jezelf toestaat om soms fouten te maken en als het ware te genieten van imperfectie.
De wereld vergaat niet
Van fouten kun je leren, weet je nog? De wereld vergaat echt niet als je een keer een foutje maakt. Door fouten te maken, leer je in ieder geval hoe iets niet moet. Dat is net zo belangrijk als weten wat wel werkt! Je kunt er beter achter komen dat iets anders kan en actie ondernemen, dan altijd maar naar perfectie te streven. Fouten maken is oké en maakt je wijzer.
Als je dan bewust fouten gaat maken, check dan even wat het ‘veroorzaakt’. Viel het wel mee? Kon je makkelijk met de gevolgen omgaan? Misschien luchtte het zelfs wel op! Probeer het allemaal niet te forceren, maar eerder zelf uit te dagen.
Je kunt beter een keer falen omdat je het risico hebt genomen, dan in twijfel blijven leven en niet weten wat je mist. Zet die stap en groei!
4. Verander je opvattingen
Streven naar perfectie kan te maken hebben met het hebben van negatieve gedachte.
Voorbeelden van negatieve gedachten zijn:
- ‘Ik kan het niet’
- ‘Ik ben niet goed genoeg’
Zoals we eerder zagen, kan ook onzekerheid een rol spelen. Door dit aan te pakken, kun je leren je perfectionisme los te laten. Je bent goed zoals je bent, en fouten maken mag.
Bovenstaande negatieve gedachten kun je omzetten in positieve gedachten, zoals:
- ‘Ik weet nog niet precies hoe, maar ik kan het wél!’
- ‘Ik ben goed zoals ik ben, en mijn imperfecties maken mij mooi en uniek’
Door fouten te maken, leer je en wordt je wijzer. Geloof dat je het wél kunt, en dat goed, goed genoeg is. Het hoeft niet perfect te zijn.
5. Stel grenzen
Het is voor perfectionisten moeilijk om grenzen te stellen. En dat leidt ertoe dat ze soms tot laat in de avond nog met taken bezig zijn. Maar ze hebben ook geen duidelijke grenzen als het gaat om de verwachtingen van anderen.
Het is ook niet makkelijk om je grenzen op een heldere en toch vriendelijke manier aan te geven. Toch is het belangrijk om duidelijk te maken wat jouw grenzen zijn, je grenzen te bewaken en niemand die grenzen te laten overschrijven.
Iedere keer wanneer een grens wordt overschreden, kan er een negatieve emotie ontstaan. Ook al denk je zelf: ‘Ach, laat ik me er maar niet zo druk om maken’. Maar dan is het eigenlijk al te laat. De emotie is al aanwezig. Een volgende keer gebeurt het weer een keer, en weer een keer, totdat het op een gegeven moment teveel wordt en je uit je slof schiet. En daar krijg je vervolgens spijt van. Om dit allemaal te voorkomen, kun je beter gewoon meteen duidelijk zijn over welke grenzen je hanteert en deze bewaken. Laat anderen deze niet overschrijden. En je moet er net zo goed voor zorgen dat je zelf je eigen grenzen niet overschrijdt!
6. Perfectionisme loslaten: Zorg goed voor jezelf
Perfectionisme loslaten kost tijd en energie. Een nieuwe manier van denken aanleren, vergt moeite. Het is daarom belangrijk om goed voor jezelf te blijven zorgen. Dat moet je natuurlijk altijd doen, maar vooral als je iets probeert te veranderen. Want je kunt gemakkelijk terugvallen in oude patronen. Blijf dus bewust en alert.
Je kunt het zien als het rennen van een marathon. Je traint voor zo’n race, maar je moet ook zorgen dat je goed slaapt en gezond eet en drinkt. En soms moet je nu eenmaal een rustdag nemen.
Als je fysiek en mentaal je goed wil voelen, moet je aan zelfzorg doen. Als je je moe voelt of geen energie hebt, wordt het moeilijk om uitdagingen aan te gaan. Houd dus een gezond dieet aan, slaap voldoende, neem rust gedurende de dag en houd contact met de mensen die dichtbij je staan. Probeer je tijd op social media te verminderen en ga een aantal keer per week sporten. Plan ook tijd in om leuke dingen te doen en plezier te hebben. Neem deze afspraken met jezelf serieus!
7. Vergeet de details: Kijk naar het geheel
Perfectionisten staan erom bekend zich te verliezen in details. Maar wat dan vaak gebeurt, is dat ze de focus verliezen op het uiteindelijke doel. Probeer daarom te kijken naar het geheel, naar het totaalplaatje. Doen die kleine details er echt toe, of is het nu ook gewoon goed zoals het is?
Voorbeeld: stel je bent bezig met het creëren van een website. Je bent nu al uren bezig met het vinden van het perfecte lettertype. Maar denk even na: je website doet het net zo goed als je een ander lettertype gebruikt. Probeer je te focussen op de website zelf, of deze werkt zoals het hoort. Dat lettertype kun je later altijd nog aanpassen!
Perfectionisme loslaten in relaties
Wanneer perfectionisme iemands leven beïnvloedt, heeft dat natuurlijk ook een impact op zijn of haar relatie. Want perfectionisten zijn niet alleen hard voor zichzelf, maar zijn ook streng voor anderen. Zo kun jij bepaalde regels hebben gemaakt, waar iedereen – en dus ook jouw partner – aan dient te voldoen. Als je partner het dan anders doet, ga je dat even ‘fixen’.
Verder hebben perfectionisten ook de neiging om anderen te pleasen. Dat komt omdat zij veel geven om wat anderen van hun denken, en daar vervolgens hun eigenwaarde vanaf laten hangen. Het gevolg is dat ze de behoeften en wensen van hun partner op de eerste plek zetten, omdat ze anders bang zijn dat hun partner hen niet meer leuk of interessant vindt. Ze laten hun partner beslissen over activiteiten en gaan er in mee, ook al lijkt het hen niks. Als dit constant gebeurt, is het geen gezonde relatie.
Het kan zelfs gebeuren dat je partner misbruik gaat maken van de situatie. Maar ook als je wel een fijne en betrouwbare partner hebt, kan jouw perfectionistische karakter tot problemen leiden, bijvoorbeeld als je complimentjes niet kunt aannemen en soms het gevoel hebt te willen vluchten omdat het teveel wordt.
Valt het te fixen? Kan de relatie slagen?
Ten eerste is het belangrijk om na te gaan of beide partners over het algemeen gelukkig of ongelukkig zijn in de relatie.
Omdat perfectionisten in alles perfect willen zijn, geldt dat ook voor hun relaties. Ze zijn geneigd om zich te vergelijken met anderen. Wat er dan gebeurt, is dat ze een onecht beeld krijgen van hoe een relatie eruit zou moeten zien. Ze gaan hun relatie dan bijvoorbeeld vergelijken met wat ze zien op social media of in films. Het gevolg is dan teleurstelling. Perfectionisten moeten begrijpen dat films geen realiteit zijn, en dat alles op social media er mooier en beter uitziet dan het werkelijk is. Het heeft dus geen zin om je daarmee bezig te houden.
Perfectionisme loslaten is dus belangrijk. Dingen goed willen doen is een prima eigenschap, maar perfectionisme bestaat niet. Als jouw perfectionistische karakter je ervan weerhoudt om je potentieel te bereiken – wat je eigenlijk juist probeert te bereiken met je perfectionisme – omdat je zo bang bent om te falen, gaat het mis.
Perfectionisme loslaten kan moeilijk zijn. Perfectionisten denken vaak dat ze geen hulp nodig hebben en alles zelf moeten oplossen. Ze vinden het moeilijk om anderen te vertrouwen. Het is in zulke gevallen dan het beste om professionele hulp in te schakelen, van een therapeut of psycholoog. Probeer toch echt de touwtjes een beetje los te laten, zodat je weer kunt genieten van je leven en dus ook je liefdesrelatie. Doe het voor jezelf, maar ook voor je partner en andere dierbaren.
Perfectionisme loslaten: Conclusie
Perfectionisme loslaten gaat niet zomaar vanzelf. Als je het gaat proberen, dan zul je in het begin zeker wat weerstand ondervinden. Want als jij altijd gewend bent geweest om alles perfect te willen doen, zal het moeilijk worden om te accepteren dat goed, goed genoeg is. Maar het zal je veel voordelen opleveren: je zult je rustiger voelen, meer energie overhouden en ook meer tijd. En het bespaart je bovendien een hoop frustraties.
Neem de tips uit dit artikel in acht om je perfectionisme los te laten. Voel de weerstand, en doe het toch. Hoe vaker je het oefent, hoe beter je erin wordt.
Als je een beetje hulp nodig hebt, kun je natuurlijk gewoon contact opnemen met een psycholoog. Daar is echt niks mis mee, en het kan je proces zelfs wat versnellen.
Er helemaal vanaf komen, is niet de bedoeling. Want het kan ook positieve dingen met zich meebrengen. Perfectionisten zijn betrouwbaar en gewoon heel gemotiveerd. Maar belangrijk is dat je het in ieder geval een beetje kunt loslaten, niet altijd onrustig bent, en dat je beseft dat fouten maken mag!