We hebben allemaal wel eens last van een opgejaagd gevoel. Het hoort nu eenmaal bij het leven en gaat vanzelf weer over.
Maar als je je te vaak opgejaagd voelt en het een dagelijks probleem wordt, moet daar verandering in komen.
Ondanks de nieuwe technologieën om productiever te worden, lijkt het juist alsof we iedere dag steeds minder tijd hebben en we constant haast hebben.
Hoe komt dat precies en hoe ga je om met een gejaagd gevoel?
Wat is een opgejaagd gevoel?
Iemand die last heeft van een opgejaagd gevoel, voelt zich gespannen, gestrest, rusteloos en nerveus. Dit heeft vaak te maken met dingen die deze persoon nog ‘moet’ doen in slechts een korte tijdsperiode.
Stilzitten lukt niet, maar je goed kunnen focussen op een taak gaat ook niet. Je wil actief zijn, maar weet niet waar je moet beginnen. Ontspannen en kalm worden lijkt al helemaal onmogelijk.
Opgejaagd gevoel oorzaken
Voordat we op zoek kunnen gaan naar oplossingen, moeten we eerst begrijpen waar dat opgejaagde gevoel nu precies vandaan komt. Is het een bepaalde situatie waar je maar moeilijk mee om kunt gaan? Ervaar je veel stress op je werk? Heb je ruzie met een vriend of partner, of heb je moeite met het handhaven van je gezin?
Dit soort situaties kunnen veel invloed hebben op hoe we ons mentaal en fysiek voelen. Er kunnen oneindig veel factoren zijn die bij mensen een opgejaagd gevoel veroorzaken. Wat deze oorzaken met elkaar gemeen hebben, is de productie van het stresshormoon cortisol.
Het verband tussen cortisol en een opgejaagd gevoel
Cortisol is op zich geen slecht of kwaadaardig hormoon. We hebben het nodig om goed te kunnen functioneren. Maar het wordt een probleem als je lichaam constant cortisol aanmaakt.
We hebben iedere dag wel te maken met een of meer stressvolle situaties. Als reactie maakt ons lichaam dan cortisol aan.
Een verklaring hiervoor komt uit de oertijd. Ons lichaam moest een ‘vlucht’ respons creëren zodra zich er een gevaarlijke situatie voordeed. En dankzij cortisol konden we dat (en kunnen we dat nog steeds) doen.
Cortisol geeft je meer energie zodat je rap kunt handelen. Het maak je scherp en helpt je beter te kunnen presteren.
Echter, als iemand constant stress ervaart, zal er veel extra cortisol worden vrijgegeven, waardoor de stoffen die de afgifte van dit hormoon afremmen, minder ruimte krijgen. Het gevolg is dat je je constant gespannen voelt en daardoor steeds actief wilt zijn.
Constant actief zijn is niet gezond, en dus moeten we ervoor zorgen dat we ook momenten van rust voor onszelf kunnen creëren.
We verwachten teveel van onszelf
We willen alles maar goed doen. Op ons werk willen we presteren, we willen een goede ouder zijn voor onze kinderen, maar we willen ook onze vriendschappen zo goed mogelijk onderhouden.
Het gevolg hiervan is dat je steeds meer dingen in een dag, of in een te korte tijdsperiode, wil proppen. Daardoor krijg je het gevoel dat je steeds weer een tandje bij moet zetten om al je verantwoordelijkheden na te komen. En dit creëert een opgejaagd gevoel.
Mensen hebben ook vaak het idee dat anderen bepaalde verwachtingen van hun hebben. En het liefst willen ze dan ook aan die verwachtingen voldoen.
Maar de omgeving is hierbij niet de boosdoener. Het zijn vaak je eigen, strenge normen en waarden die ervoor zorgen dat je bepaalde verwachtingen van jezelf hebt. Wellicht wil jij niemand teleurstellen, of wil je conflicten uit de weg gaan. Dit soort overtuigingen kunnen stress veroorzaken alsook een opgejaagd gevoel.
Opgejaagd gevoel: Je zenuwstelsel is overprikkeld
Het voelt alsof je altijd haast hebt. Je kunt niet even rust nemen, want dan voel je je algauw nutteloos. Je wil bezig blijven, en een gejaagd gevoel wordt vaak door stress veroorzaakt.
Stress zorgt ervoor dat bepaalde spieren aanspannen, je hartslag toeneemt en ook je ademhaling versnelt. Je bent altijd klaar om te vechten of te vluchten. Je lichaam wacht steeds op een bepaalde actie, die eigenlijk nooit komt.
Als jij constant in stress verkeert, kan dat leiden tot chronische stress of een burn-out. Je zenuwstelsel raakt overprikkelt, wat weer leidt tot uitputting. Je zult daardoor anders reageren op prikkels als geur en geluid. Maar ook zul je moeite hebben met je concentreren op gesprekken, het onthouden van informatie en verandert de manier waarop je omgaat met emoties. Dit kan symptomen veroorzaken zoals een opgejaagd gevoel, maar ook vermoeidheid.
Hoe een opgejaagd gevoel op lange termijn schadelijk kan zijn
Hoewel chronisch haasten – inclusief een overweldigend, aanhoudend gevoel van urgentie – misschien productief aanvoelt, kan het een negatieve impact hebben op verschillende gebieden in je leven.
Voortdurend haasten kan negatieve gevolgen hebben voor je fysieke en mentale welzijn, maar ook je werk en je relaties.
Ten eerste kan chronische stress je immuunsysteem verzwakken, alsook je slaapbehoeften verstoren en je energieniveaus laten dalen. Omdat je steeds maar het gevoel hebt dat je haast hebt, zul je moeite hebben met je te concentreren, wat vervolgens weer invloed heeft op je werkprestaties en humeur.
Het heeft dus invloed op hoe we ons gedragen.
De behoefte om steeds meer te doen in een steeds kortere periode geeft ons minder tijd voor zinvolle relaties.
We verliezen sneller ons geduld met degenen van wie we houden. En als we tijd doorbrengen met deze mensen, zijn we er niet bij met ons hoofd. We zijn mentaal niet aanwezig en hebben moeite met empatisch te zijn. Iemand emotionele steun bieden kost nu eenmaal tijd. Tijd die we niet hebben.
Dit leidt vervolgens tot stemmingswisselingen, conflicten en zelfs scheidingen.
Hoe kun je met een opgejaagd gevoel omgaan? Tien handige tips
Er zijn verschillende manieren om van dat gejaagde gevoel af te komen. Hieronder lees je onze tien beste tips!
Zorg voor een realistische en overzichtelijke planning
Heb jij ook zo’n lange, onoverzichtelijke to-do lijst? Daar komt van nu af aan verandering in. Maak gebruik van subtaken en probeer voor ieder taakje een schatting te maken van de tijd die je ervoor nodig zult hebben.
Daarnaast is het van belang om ook rustpauzes in te plannen en tijd in te lassen voor andere eventuele onderbrekingen.
Als je er niet uitkomt en je jouw taken niet afkrijgt in de beschikbare tijd, dan dien je keuzes te maken. Als je op je werk bijvoorbeeld meer werk toegewezen krijgt dan je aankunt, dan moet je dat bespreken met je baas. Dit om een opgejaagd gevoel tegen te gaan en andere grotere gezondheidsproblemen op de lange termijn.
Een overzichtelijke planning waarin je duidelijk je taken beschrijft, is essentieel.
Het is dus belangrijk om niet alleen je werkzaamheden in te plannen, maar ook dingen daarbuiten, zoals pauzes, huishoudelijke klusjes, de kinderen ophalen van school en andere zaken. Alleen op deze manier zul je een totaaloverzicht krijgen van je verantwoordelijkheden en is het meteen een stuk duidelijker wat je van jezelf verwacht.
Durf ook eens ‘nee’ te zeggen
Gebeurt het vaak dat je baas jou nog even op het laatste moment een taak toewijst? Als dit jou stress oplevert, moet je er iets aan doen. Indien je de taak op een ander moment kunt afmaken, communiceer dat dan met hem of haar. En als je helemaal geen tijd over hebt, dan moet je helaas ‘nee’ zeggen. Het is belangrijk om je grenzen te blijven aangeven. Dit zal meer rust in je baan creëren en daarmee ook in de rest van je leven.
Als jij akkoord gaat met een taak voordat je zeker weet dat je hier genoeg tijd voor hebt, zul je jezelf overbelasten en geen tijd meer hebben om andere belangrijke taken te voltooien.
Voornamelijk freelancers hebben hier last van en nemen vaak meer werk aan dan dat ze aankunnen.
Voordat je nieuw werk of nieuwe verplichtingen aanneemt, wees er dan zeker van dat je datgene wat al op je to-do lijst staat, nog kunt doen. Anders zit je met een agenda die gewoon niet te beheren is en heb je geen tijd meer over voor jezelf.
We begrijpen dat het niet altijd makkelijk is om ‘nee’ te zeggen, maar als het jou gemoedsrust en gezondheid ten goede komt, is dat altijd de beste keuze.
Wees niet bang om wat vaker voor jezelf te kiezen, zodat je lichaam zo nu en dan even kan herstellen.
Single-tasking vs multitasking
Multitasken is een bekend begrip en lijkt een fantastische manier om meer dingen af te krijgen in zo min mogelijk tijd. Want multitasken betekent dat je meerdere taken tegelijk uitvoert.
Echter blijkt uit steeds meer onderzoeken dat multitasken een negatieve invloed heeft op je productiviteit. Meerdere dingen tegelijk doen zal je ook een onrustig en opgejaagd gevoel geven. Ons hersenen hebben nu eenmaal wat tijd nodig om een taak te begrijpen en ermee aan de slag te kunnen.
Daarnaast kan het steeds wisselen tussen taken meer stress veroorzaken. Je verliest de momentum. En om weer terug te komen in die flow, kost dat veel energie.
Single-tasking lijkt daarom een beter idee, waarbij je je volledig concentreert op een taak en pas verder gaat met de volgende als deze af is. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om een half uur lang aan een taak te werken, en daarna vijf minuten ‘rust’ te nemen om je telefoon te checken. Daarna dien je weer met volle focus verder te gaan met je taak.
Door te multitasken zul je altijd het gevoel hebben dat er iemand aan je ‘trekt’, Single-tasking is effectiever en productiever en zorgt voor minder stress. Het zorgt ervoor dat je meer taken afkrijgt, je meer controle hebt over je verantwoordelijkheden en je je minder snel opgejaagd voelt.
Verminder schermtijd
Over het algemeen kijken mensen 2,5 uur per dag naar hun telefoon. We houden bij wat anderen doen. Op social media zie je hoe gelukkig anderen zijn, de mooie reizen die ze maken, en de fijne relatie die ze hebben met hun partner. Het lijkt alsof iedereen een fantastisch leven leidt. Maar jij niet.. Tenminste, dat lijkt. Deze dingen kunnen soms leiden tot een opgejaagd gevoel. Je hebt het gevoel dat je zoveel doet, maar niet echt kan tippen aan wat anderen doen.
De oplossing? Je raad het al: besteed minder tijd aan social media en probeer ook gewoon minder met je telefoon bezig te zijn. En dat geeft je meteen meer tijd voor de zaken op je to-do lijstje. Een goede deal, dus!
Hoe je dat precies doet?
- Activeer Schermtijd (op je iPhone) of Digitaal Welzijn (op een Android telefoon) waarmee je schermvrije momenten kunt inplannen.
- Zet niet zo belangrijke notificaties uit.
- Probeer een film of serie te kijken en leg je smartphone weg.
- Laat je telefoon soms thuis, of doe hem in je tas en stel de stille modus in.
- Verwijder social media apps van je smartphone en check deze alleen af en toe via je computer.
- Leg je telefoon met het scherm naar beneden als je ergens mee bezig bent of in een gesprek zit.
Andersom zoeken mensen met een opgejaagd gevoel soms verlichting via hun telefoon. Door social media of nieuwsberichten te checken, voelen we ons tijdelijk wat beter. Maar deze constante blootstelling aan prikkels zullen juist voor meer stress zorgen. Je brein zal zo nooit echt kunnen uitrusten.
Het is belangrijk om jezelf momenten te geven waar je in het hier en nu kunt leven. Het is echt gezond om soms niet bezig te hoeven zijn met dingen die zich niet in het huidige moment afspelen.
De keuze is aan jou: altijd bereikbaar zijn en je opgejaagd voelen, of momenten kiezen dat je jezelf loskoppelt en innerlijke rust kunt ervaren.
Verminder je cafeïne inname
Cafeïne zit in meer voedingswaren dan je misschien denkt. Behalve in koffie, vind je het ook in diverse soorten frisdranken en thee.
Cafeïne kan je tijdelijk wat energie geven, omdat het vermoeidheid tegengaat. Het is tevens het perfecte middel om je concentratie tijdelijk te verbeteren.
Aan de andere kant verhoogt cafeïne ook tijdelijk stresshormonen, waaronder cortisol. En dit veroorzaakt weer een opgejaagd gevoel. Mensen beseffen dat vaak niet.
Als je vaak cafeïne-houdende dranken consumeert en veel last hebt van een gejaagd gevoel, is het belangrijk om te minderen en te kijken of je je daar beter door gaat voelen.
Ben jij een echte koffie freak? Kies dan eens decaf koffie (koffie zonder cafeïne).
Wat je ook kunt doen, is minder koffie in de ochtend drinken en pas later op de dag daarmee te beginnen. Op het moment dat je wakker wordt, is er een piek van cortisol. Dit in combinatie met koffie zal de piek verhogen en al gauw een opgejaagd gevoel teweeg brengen. Beter is dus om je eerste koffie een of twee uur nadat je wakker wordt te nemen. Dit zal er tevens voor zorgen dat je waarschijnlijk minder cafeïne op een dag drinkt.
Voor sommige mensen geen leuk nieuws misschien, maar gelukkig zijn de cafeïnevrije koffies tegenwoordig best heel lekker!
Ga meer sporten
Als je echt even niet los kunt komen van dat vervelende, opgejaagde gevoel, kun je ervoor kiezen om te gaan bewegen. Ga bijvoorbeeld lekker een stukje wandelen of hardlopen. Of bel je beste vriend(in) op en ga samen naar de sportschool. Daarnaast geeft sporten je meer energie!
Gun jezelf ontspanning
Je zult misschien vaak het gevoel hebben dat je geen tijd hebt om te rusten of te ontspannen. Juist daarom is het belangrijk om hier wel tijd voor vrij te maken. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen om iedere dag 10 minuutjes te mediteren, ademhalingsoefeningen te doen, of een aantal keren in de week yogalessen te volgen.
Op deze momenten zul jij je lichaam compleet kunnen ontspannen, en, geloof ons, dat heb je echt nodig!
Voor sommige mensen kan het tevens moeilijk zijn om ‘s avonds rust te nemen. De gedachten dat je nog zoveel te doen hebt, maakt het moeilijk om je echt te kunnen ontspannen.
Toch moet je in de avond tijd nemen voor jezelf, om even lekker niks te doen. Je mag wel iets doen, maar het dient iets zijn waar je jij ontspannen bij voelt. Ga lekker een boek lezen en zorg ervoor dat je genoeg slaap krijgt. Door ‘s avonds niet actief bezig te zijn, zal het ook makkelijker worden om in slaap te vallen.
Track je tijd
Als je het gevoel hebt niet genoeg tijd te hebben voor al je taken en verantwoordelijkheden, is het handig om te begrijpen waar je je tijd precies aan besteedt. Daar zijn verschillende apps voor.
Het maakt het makkelijker om te zien waar je tijd verliest en welke taken of activiteiten het grootste deel van je dag innemen.
Je kunt er op deze manier bijvoorbeeld achterkomen dat je voornamelijk bezig bent met het lezen en beantwoorden van e-mails.
Het geeft je bepaalde inzichten, waardoor je je tijd op het werk en in je persoonlijke leven beter kunt plannen en organiseren.
Sta vroeger op
Om meer tijd te krijgen, kun je ook natuurlijk eerder je wekker zetten en zo dus eerder aan de slag gaan met je taken. Je hebt vast wel eens gehoord van entrepreneurs die hun dag beginnen om 4 uur ‘s ochtends en zo iedere dag ontelbare taken kunnen afronden.
Ook is het vaak zo dat vroeg in de ochtend je niet snel afgeleid zult raken door mails of berichtjes. Het is eigenlijk het perfecte moment om tijd voor jezelf te maken en belangrijke taken af te ronden.
Tsja, voor sommige mensen is dat natuurlijk makkelijker gezegd dan gedaan. Niet iedereen vind vroeg opstaan fijn.
Vroeg opstaan is echter een goede gewoonte, maar het moet gepaard gaan met vroeg naar bed gaan.
Om dit te kunnen implementeren, is het handig om iedere dag ietsje eerder op te staan. Dus in plaats van je wekker ineens te zetten om 4 uur ‘s ochtends, – terwijl dat normaal gesproken 7 uur is – sta je eerst om 6.45 op, vervolgens om 6.30, etc.
Op deze manier wordt het makkelijker om een nieuwe gewoonte aan te leren.
Bepaal wat dringend is en wat kan wachten
Als je iedere taak behandelt als een noodsituatie die je zo snel mogelijk moet oplossen, zul je al snel last krijgen van chronische stress.
Het is daarom belangrijk om de prioriteit te geven aan zaken die daadwerkelijk de prioriteit hebben. Weet welke taken snel afgehandeld moeten worden, en zet de rest van de zaken even op de achtergrond.
Daarbij kan het helpen om tijd te zien als je ‘vriend’, niet je ‘vijand’.
Als jij een overdreven ‘tijdsdrang’ hebt, is dat een probleem. We ondervinden allemaal wel een bepaalde druk om zaken af te ronden. Maar als jij denkt dat alles even dringend is, dan zul je al snel problemen met stress krijgen.
Probeer dus opnieuw te overwegen wat nu echt belangrijk is en plaats taken en verantwoordelijkheden in een reëel perspectief.
Maak ook altijd tijd vrij voor zelfzorg. Ontspannen is niet gemakkelijk, maar je zult eraan moeten geloven. Je kunt klein beginnen, bijvoorbeeld ieder weekend een uur inplannen voor het lezen van je favoriete boek of het maken van een wandeling.
Deze tijd gebruik je dan om te herstellen, terwijl je iets doet wat je leuk vindt. Er zijn tal van manieren om je te ontspannen. Wat het beste werkt, kan voor ieder persoon anders zijn.
Hulp nodig?
Als jij er niet uitkomt alleen, is het verstandig om er met iemand over te praten. Denk aan een psycholoog of misschien een coach.
Een opgejaagd gevoel is niet fijn en de onderliggende oorzaak daarvan moet aangepakt worden.
Ook al lijkt het alsof je geen tijd hebt om hulp te zoeken, doe het toch. Want uiteindelijk zal dit je tijd besparen. Het is geen makkelijke keuze, maar je kunt ervan uit gaan dat het een mooie investering is in je toekomst.
Sta jezelf niet toe om altijd maar te haasten en zo je dagen door te komen. Daar is het leven te kort en te waardevol voor. Als je altijd maar gehaast door het leven gaat, is het waarschijnlijk dat je de dingen die belangrijk zijn voorbij raast.
Kom tot rust, adem en concentreer je op één ding tegelijk. Je zult versteld zijn hoeveel je alsnog gedaan krijgt en hoeveel beter dat voelt!
