Bij een borderline persoonlijkheidsstoornis vertoont de persoon onder andere grote stemmingswisselingen, vindt hij/zij het lastig om een relatie te onderhouden en heeft de persoon bovendien extreme verlatingsangst.
Borderliners kunnen zich het ene moment boos voelen en vervolgens ineens heel vrolijk, of juist somber. Ook zijn ze geneigd om impulsief te reageren en lijkt het voor de omgeving alsof ze anderen proberen te manipuleren. Omdat de emoties soms zo intens zijn, kunnen er gedachten over de dood opkomen en voelen borderliners dan soms de drang om zichzelf iets aan te doen.
Het zijn voornamelijk vrouwen die last hebben van deze psychische stoornis en het komt bij 1-2% van de bevolking voor. Borderline heeft verschillende kenmerken, maar waarom manipuleert een borderliner? Daarover in dit artikel meer.
Oorzaak borderline persoonlijkheidsstoornis
De oorzaak van een borderline persoonlijkheidsstoornis is meestal een combinatie van erfelijke factoren en negatieve ervaringen in de jeugd. Onderzoek heeft aangetoond dat veel borderliners traumatische ervaringen hebben meegemaakt in hun jeugd of kindertijd.
Voorbeelden van dergelijke ervaringen zijn mishandeling en verwaarlozing. Het meemaken van dit gebeurtenissen kan al snel leiden tot een negatief zelfbeeld. Bovendien is de kans groot dat ze anderen niet vertrouwen, wat één van de redenen is waarom mensen met een borderline persoonlijkheidsstoornis moeite hebben met het onderhouden van relaties.
Om effectief met de uitdagingen van borderline om te gaan en het welzijn van zowel de getroffen persoon als hun dierbaren te bevorderen, kan de online training ‘LEVEN IN HET NU’ je de tools en inzichten bieden die je nodig hebt.
Als één van de ouders borderline heeft, is er een vijf keer zo grote kans dat hun kind ook borderline symptomen krijgt, in vergelijking met kinderen zonder ouders met borderline. Omdat de aandoening afhankelijk is van diverse andere factoren, is het soms lastig om te begrijpen in hoeverre de aandoening erfelijk is.
De symptomen van een borderline persoonlijkheidsstoornis komen vaak de eerste keer tot uiting in leeftijden tussen de 18 en 25 jaar. Dat komt omdat er tussen deze leeftijden vaak grote veranderingen optreden op het gebied van studie of werk, relaties en andere omstandigheden.
Het is belangrijk dat de diagnose van een borderline persoonlijkheidsstoornis zo snel mogelijk wordt vastgesteld, zodat een eventuele behandeling meer kans heeft op slagen. Maar waarom manipuleert een borderliner? Misschien stuitte je met die vraag op dit artikel. Daarover lees je hieronder meer.
Symptomen borderline persoonlijkheidsstoornis
Een borderline persoonlijkheidsstoornis wordt gekenmerkt door diverse symptomen. Hieronder een aantal belangrijke kenmerken:
De emotieregulatie is verstoord, onvoorspelbaar gedrag
De emoties van een borderliner kunnen soms in een korte tijd heel erg wisselen. Het ene moment zijn ze ontzettend vrolijk, maar een kleine verandering kan er al snel voor zorgen dat ze ineens kwaad of somber zijn.
Ze zijn vaak impulsief
Ze denken niet zo goed na over de consequenties van hun gedrag. Deze eigenschap zien we terug op het werk (bijvoorbeeld het steeds wisselen van baan), maar ook wisselende intieme relaties, woede-uitbarstingen en gevoelig zijn voor verslavingen.
Problemen met intieme relaties
Borderliners vinden het lastig om relaties met anderen aan te gaan en deze relaties te onderhouden.
Ze zien veel dingen zwart wit
Wanneer iemand zwart-wit-denkt, betekent dat hij hij/zij de werkelijkheid op een extreme manier vereenvoudigt. De persoon gelooft dus dat dingen zwart of wit zijn, goed of slecht.
Ze hebben vaak last van extreme verlatingsangst
Borderliners vinden het lastig om relaties aan te gaan en deze in stand te houden. Maar op het moment dat ze aan iemand gehecht zijn, dan kan er een intens gevoel van afhankelijkheid ontstaan, wat weer resulteert in extreme verlatingsangst. Ze proberen op overdreven wijze te voorkomen dat een ander hen verlaat. Daarbij gaan ze steeds op zoek naar bewijs of indicaties dat de ander niet van hem/haar houdt.
Borderliners hebben een instabiel zelfbeeld
Het ene moment is de borderliner tevreden met zichzelf, maar op een ander moment vindt hij/zij zichzelf niets waard. Ze weten niet goed wie ze zijn. En omdat ze zulke tegenstrijdige beelden hebben van zichzelf, voelen ze zich continu leeg van binnen.
Ze kunnen op anderen manipulatief overkomen
Toch is het niet altijd wat het lijkt. Er is namelijk een grote misvatting over borderliners en manipulatie. Daarover lees je zometeen meer.
Vriendschappen en relaties
Borderliners hebben dus last van snel wisselende stemmingen en zijn bovendien impulsief. Met zulke kenmerken is het natuurlijk een uitdaging om vriendschappen en liefdesrelaties aan te gaan en deze vervolgens te onderhouden.
Maar waarom manipuleert een borderliner? Borderline en manipulatie zijn twee dingen die vaak met elkaar in verband worden gebracht. Voor de omgeving kan het soms lijken alsof borderliners manipulatieve technieken gebruiken om zo hun zin te krijgen.
Ze zijn bijvoorbeeld geneigd om te zeggen: ‘Als jij dit niet voor me kan doen, zijn we dan wel echt vrienden?’ Door dit gedrag en de snel wisselende stemmingen, is het logisch dat relaties vaak niet voort blijven bestaan. Echter zien borderliners zelf hun gedrag en acties niet als manipulatie.
Ze geven aan eerder geneigd te zijn om impulsief te handelen, waarbij ze van te voren dus niet nadenken over manieren om de ander te ‘manipuleren’.
Onvoorspelbaar
Omdat de stemming van borderliners steeds wisselt, is ook het gedrag van deze mensen onvoorspelbaar. Het gevolg is dat borderliners vaak onder hun niveau presteren. Ze hebben soms zelfs de neiging om zichzelf iets aan te doen.
Wanneer ze zichzelf schade toebrengen, is dat of een manier om om hulp te roepen, proberen ze daarmee hun onvermogen te uiten, of is het anders een poging om zichzelf te beschermen tegen intense pijn .
Waarom manipuleert een borderliner? Voor de omgeving kan het echter lijken alsof de persoon de ‘aandacht’ probeert te vragen. Het gedrag kan door anderen gezien worden als een vorm van manipulatie.
Borderliners voelen zich aan de ene kant afhankelijk en soms op hetzelfde moment vijandig. Voor mensen om hen heen kan dat heel verwarrend zijn. Het komt bovendien voor dat ze zich helemaal storten in korte, intieme relaties en vervolgens overspel plegen, of iemand die ze amper kennen volledig vertrouwen.
Misvatting?
Waarom manipuleert een borderliner? Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden, moeten we begrijpen wat er speelt in het hoofd gaat van een borderliner. De dingen die ze doen, lijken vaak inderdaad manipulatief.
Echter zijn ze eigenlijk het gevolg van een extreme wanhoop en intense behoefte om met een ander een hechte relatie aan te gaan, en die persoon ook te laten begrijpen waarom ze zich zo voelen. Borderliners geven vaak aan dat anderen hen als manipulatief zien, terwijl ze slechts proberen met een ander te communiceren.
Om effectief met de uitdagingen van borderline om te gaan en het welzijn van zowel de getroffen persoon als hun dierbaren te bevorderen, kan de online training ‘LEVEN IN HET NU’ je de tools en inzichten bieden die je nodig hebt.
Geen manipulatie, wel heftige emoties
Bijvoorbeeld, als iemand – met of zonder borderline – dreigt om zelfmoord te plegen, is dat natuurlijk iets serieus. Voor de meeste mensen met borderline is het meer een schreeuw om hulp, niet per se een manier om iemand te manipuleren of om de aandacht te trekken. Het is niet iets van: ‘ik zeg dat ik niet meer wil leven zodat de mensen om me heen me misschien wel serieus gaan nemen’.
Wel gelooft de borderliner dat de emoties soms zo heftig kunnen zijn, dat ze soms niet meer weten hoe ze zich op een andere manier kunnen uiten. Het kan zijn dat de borderliner denkt te willen sterven, omdat dat de enige manier lijkt om van het lijden af te komen.
Maar wat ze het liefst willen, is dat een ander met zijn/haar complete aandacht er voor de persoon is en de borderliner probeert te begrijpen. Als dat gebeurt, zal de persoon zich ook sneller beter voelen.
Wanneer we spreken over manipulatie, hebben we het over het gebruiken van bepaalde strategieën om iets voor elkaar te krijgen. Maar bij borderline denkt de persoon helemaal niet na over een strategie om iets voor elkaar te krijgen. Ze reageren eerder impulsief. Na afloop hebben ze vaak wel veel spijt van de dingen die ze hebben gezegd of gedaan, en wensen ze dat ze hun emoties beter onder controle konden krijgen.
De klachten van borderliners komen op anderen over als aandachttrekkerij of manipulatie, maar zo bedoeld de borderliner dat vaak niet. Borderliners hebben nu eenmaal de neiging om met meer stress te reageren op wat er om hen heen gebeurt, en zullen ook sneller de controle over zichzelf verliezen.
Zelfschade
Omdat mensen met borderline vaak intense emoties ervaren en snel de controle verliezen, zijn ze sneller geneigd om zichzelf schade toe te brengen. Door zichzelf pijn te doen of te beschadigen, zal de stress enigszins worden weggenomen en krijgen ze op die manier weer de controle over zichzelf. Maar het kan dus ook zijn dat ze zich zo naar voelen dat ze uit wanhoop proberen zichzelf van het leven te beroven.
Borderliners zijn absoluut geen gemene mensen of manipulators. Ook al kan het gedrag op anderen soms zo overkomen, is dat niet wat borderliners willen. Net zoals andere mensen, kunnen borderliners gevoelig zijn, zorgzaam en het hart op de goede plek hebben.
Maar waarom manipuleert een borderliner dan? Wat voor de omgeving lijkt op manipulatie, is voor de borderliner slechts een manier om bepaalde emoties op een ander over te brengen. Ze hebben vaak niet de intentie om een ander te manipuleren.
Ze voelen zich leeg
Mensen die lijden aan een borderline persoonlijkheidsstoornis voelen vaak een bepaalde leegte van binnen. Ze weten soms niet goed wie ze zijn, en het komt ook geregeld voor dat ze het gevoel hebben dat hun identiteit samensmelt met die van een ander.
Daarbij wordt de andere persoon op overdreven wijze ervaren als beschermend of een veilige haven, of aan de andere kant juist als onveilig en vijandig. Het gevolg is dat mensen met borderline regelmatig een andere vertrouwenspersoon hebben. Bovendien zijn mensen volgens borderliners óf goed óf slecht (zwart-wit denken).
Dissociaties
Iemand met een borderline stoornis kan een fase hebben waarin de persoon onwijs achterdochtig is, of juist hele droomachtige momenten heeft. Dit worden dissociaties genoemd. Op zulke momenten maakt de persoon bewust mee wat er gebeurt, maar tegelijkertijd lijkt hij/zij niet op de wereld aanwezig te zijn.
Het is een afwezig gevoel, waarbij het voor de persoon kan voelen alsof hij/zij in een film zit. Ze kijken dan als het ware neer op hun leven. Op dit soort momenten is de kans groot dat de borderliner zichzelf beschadigt. Voor de omgeving kan het angstaanjagend zijn om te weten dat de borderliner zichzelf iets kan aandoen.
Liegen is lastig
Verder hebben borderliners vaak moeite met liegen. Hoewel zij geven om eerlijkheid en loyaliteit, lukt het ze vaak niet om dat ook zelf toe te passen. Het gebeurt regelmatig dat borderliners zichzelf niets waard vinden, maar dat hoor je ze niet hardop zeggen.
Op het moment dat ze een keer een mooi kledingstuk hebben gekocht, kunnen ze zich plotseling heel zelfverzekerd voelen. Door de ‘juiste’ spullen te kopen, proberen ze de waardering van de mensen om hun heen te krijgen. Ook willen ze daarmee de leegte die ze voelen proberen op te vullen.
Hoe ga je om met een borderliner?
Als jij te maken hebt met een borderliner, vraag je jezelf vast wel eens af: waarom manipuleert een borderliner?
Kijk niet raar op als de persoon met borderline ineens uit je leven verdwijnt zonder iets te zeggen. Je bent op zo’n moment misschien ongerust, en krijgt er het nare gevoel bij dat de persoon dit had gepland. Je voelt je misschien zelfs een beetje gemanipuleerd. Maar zegt dit vooral niet tegen de borderliner, omdat ze moeite hebben met het krijgen van kritiek en als de dood zijn voor afwijzing en verlating.
Begrijpen waar het gedrag vandaan komt
Zoals je al hebt kunnen lezen uit bovenstaande, lijkt er een misvatting te zijn. Terwijl de omgeving gelooft dat borderliners manipulatief zijn en de aandacht willen, geven mensen met deze stoornis aan dat het niets te maken heeft met manipulatie.
Want ze denken vaak helemaal niet na over hoe ze iets het beste voor elkaar kunnen krijgen, maar handelen juist impulsief. Waarom manipuleert een borderliner? Omdat borderliners zelf vaak niet de intentie hebben om te manipuleren, kunnen we deze vragen eigenlijk niet stellen of beantwoorden.
Belangrijker is om te begrijpen waarom borderliners zich gedragen zoals ze dat doen, en waaruit dat gedrag voorkomt. Uiteindelijk zijn het net zoals wij gewoon mensen. Dat een borderline persoonlijkheidsstoornis invloed heeft op de persoon zelf en zijn/haar omgeving, is zeker waar, en gelukkig zijn er tegenwoordig manieren om die invloed te verminderen.
Therapie zal de borderliner helpen om zich beter te voelen en anders te handelen, en dat zal vervolgens weer een positieve invloed hebben op zijn/haar omgeving.
Neem niet de verantwoordelijkheid op je
Als jij iemand in je directe omgeving hebt met borderline, dan is het belangrijk dat jij niet de verantwoordelijkheid uit zijn/haar handen neemt. Dat betekent ook dat de negatieve consequenties van zijn/haar gedrag, zijn/haar verantwoordelijkheid blijven, en niet die van jou. Alleen op deze manier zal de borderliner begrijpen waarom het belangrijk is om zijn/haar gedrag aan te passen.
Wees altijd eerlijk en doe geen loze beloftes
Zoals eerder genoemd, vindt iemand met borderline eerlijkheid ontzettend belangrijk. De persoon kan soms overdrijven in het op de proef stellen van jouw eerlijkheid. Probeer daarom vooral geen dingen te beloven als je weet dat je die beloftes niet kunt nakomen.
Relatief kleine teleurstellingen of het ontvangen van kritiek kunnen voor een borderliner moeilijk te verteren zijn. Om vervelende situaties te voorkomen, is het vaak beter om alleen je mening te geven wanneer de persoon daarom vraagt. Geef geen ongevraagd advies, ook al kan dat soms moeilijk zijn.
Spreek in de ‘ik’ vorm
Als je met iemand borderline een gesprek wil aangaan, dan wordt er aangeraden om je verhaal in de ‘ik’ vorm te vertellen en het verhaal dus op jezelf te betrekken. Daarmee voorkom je dat de borderliner voelt dat hij/zij iets wordt verweten.
Discussies voorkomen
Bovendien, als het even lukt, probeer discussies dan zoveel mogelijk te voorkomen. Indien er toch een discussie ontstaat, probeer dan uit de situatie te stappen en dat ook te vermelden. Je kunt bijvoorbeeld aangeven dat het beter is om het gesprek voort te zetten op een moment dat jullie allebei niet zo emotioneel zijn.
Vertrouwenspersoon
Verder kan het helpen om een vertrouwenspersoon te hebben waar jij je verhaal kwijt kunt, of anders zelf een therapeut in te schakelen om de situatie te managen. Het is belangrijk om ook tijd voor jezelf te bewaren, en dingen te blijven doen die je leuk vindt.
Wat kun je nog meer verwachten?
Borderliners kunnen je van van alles verwijten. Ook kunnen ze zeggen dat ze je nooit meer willen zien, geven ze jou de schuld van alles wat er mis is gegaan, of misschien verwijten ze zichzelf. De kans is groot dat je je machteloos voelt en je geen flauw benul hebt van hoe je het goed kunt maken.
Op zulke momenten kan het heel moeilijk zijn om jezelf blijven en niet boos te worden. Dat vraagt veel energie en geduld. Als je jarenlang constant zulke momenten meemaakt en steeds hebt geprobeerd er het beste van te maken, dan is het normaal dat je er op een gegeven moment klaar mee bent. Het put je mentaal uit.
Besef dat het op een gegeven moment mis zal gaan, wat dat is nu eenmaal een symptoom van een borderline persoonlijkheidsstoornis: problemen hebben met het aangaan en onderhouden van relaties. Langdurige relaties zijn lastig, onder andere omdat borderliners last hebben van zeer wisselende stemmingen. Waarom manipuleert een borderliner?
Dat is een vraag die partners zichzelf vaak stellen, omdat ze vaak het gevoel hebben dat de borderliner hen proberen te misleiden. De intense stemmingswisselingen, de aanhankelijkheid.. Op een gegeven moment is de koek op. En omdat borderliners zo bang zijn om verlaten te worden, zal dat uiteindelijk ook gebeuren.
Behandeling van borderline persoonlijkheidsstoornis
Lange tijd werd er vanuit gegaan dat borderline niet te behandelen was. Gelukkig is de aandoening over de jaren steeds meer onderzocht en is er gebleken dat er verschillende behandelingsmethoden zijn die effectief zijn bij borderline. Hieronder lees je een aantal van die methoden.
VERS
Vaardigheidstraining Emotie Regulatie Stoornis (VERS) een goede methode. Via deze behandeling leer je om te gaan met de intense emoties die je ervaart door deze aandoening. Je zult aan de slag gaan met oefeningen om je emoties op een andere manier te managen.
Psycho-educatie en een ‘signaleringsplan’ hebben, kunnen een borderliner de juiste tools geven om met hun emoties om te gaan.
Groepstherapie
Als de borderliner uit een gebroken gezin komt waarbij ze nooit op iemand hebben kunnen vertrouwen, kan het soms helpen om in groepsverband ervaringen te delen en te leren hoe het beter kan. Afhankelijk van de situatie, kan een behandeling soms wel een jaar lang duren. Over het algemeen kun je voor groepstherapie terecht bij een GGZ instantie.
Dialectische gedragstherapie
Een andere behandeling die effectief is gebleken bij borderline persoonlijkheidsstoornis, is dialectische gedragstherapie.
Bij dialectische gedragstherapie zal het gaan om het analyseren, het zich bewust worden en het veranderen van gedachten en gedrag. Er worden vaardigheden aangeleerd waarmee de persoon problemen op een betere manier kan oplossen. Er wordt aandacht besteed aan het managen van emoties die een negatieve impact hebben en ook wordt er gewerkt aan het tegengaan van zelfbeschadigend gedrag.
Om effectief met de uitdagingen van borderline om te gaan en het welzijn van zowel de getroffen persoon als hun dierbaren te bevorderen, kan de online training ‘LEVEN IN HET NU’ je de tools en inzichten bieden die je nodig hebt.
Schematherapie
Via schematherapie kunnen borderliners leren omgaan met negatieve schema’s, ofwel de overtuigingen die ze hebben van jongs af aan, en om die te veranderen naar meer positieve schema’s. De persoon zal leren om negatieve gevoelens en gedragspatronen te herkennen, begrijpen waar deze vandaan komen en deze vervolgens te veranderen.
Mindfulness en acceptatie
Mindfulness en acceptatie zijn ook heel belangrijk. Een borderliner zal leren zich bewust te worden van zijn/haar reacties, gedachten en gevoelens. Uiteindelijk is het de bedoeling dat het gedrag en de gedachten veranderen.
Cognitieve gedragstherapie (CGT)
In CGT ligt de nadruk op de gedachten en het gedrag die de borderline symptomen bij de persoon veroorzaken. Via CGT wordt de persoon nieuwe denkpatronen aangeleerd die ervoor zorgen dat hij/zij beter met (stressvolle) situaties om kan gaan.
Waarom manipuleert een borderliner? Conclusie
Waarom manipuleert een borderliner? Dat is de vraag die we in dit artikel wilden beantwoorden. We hebben gezien dat het niet zo ‘simpel’ ligt, omdat we eigenlijk niet van manipulatie kunnen spreken. De omgeving kan het gedrag van borderliners inderdaad interpreteren als manipulatie, maar de borderliner ziet dat heel anders.
Mensen die lijden aan een borderline persoonlijkheidsstoornis lopen tegen diverse problemen aan in hun leven. Het is belangrijk om de stoornis zo snel mogelijk te diagnosticeren, zodat er een passende therapie kan worden gevonden en de aandoening het slachtoffer en zijn/haar omgeving zo min mogelijk beïnvloedt.