Je hebt ongetwijfeld wel eens van een borderline persoonlijkheid gehoord, maar weet je ook wat de stille borderline kenmerken zijn? In dit artikel hebben we ze voor je op een rijtje gezet.
Wat is stille borderline?
Een handige manier om te onthouden wat het verschil is tussen iemand met ‘gewone’ borderline en de stille variant, is de uitingen.
Bij klassieke borderline richt iemand zijn emoties voornamelijk op de buitenwereld. Denk daarbij aan uitbarstingen van woede, irrationeel gedrag tegenover anderen en zelfdestructie.
Iemand met stille borderline heeft meer last van naar binnen gerichte woede en angsten. Zo kan iemand bijvoorbeeld gevoelig zijn voor afwijzing, zelftwijfel, verlatingsangst en obsessieve emotionele gehechtheid.
Deze stille borderline kenmerken zijn een stuk beter te verbergen. Je kunt namelijk nooit helemaal zeker weten wat er in iemand omgaat. Aan de buitenkant is lang niet altijd iets te merken, omdat het geen extreme figuren zijn.
Officieel is het geen erkende vorm van borderline, maar doktoren gebruiken de term stille borderline wel voor mensen die niet binnen het klassieke profiel passen. Om deze reden wordt er vaak geen of een verkeerde diagnose gesteld.
De stille borderline kenmerken
Wil je weten of er iemand in jouw omgeving is die stille borderline heeft of denk je misschien dat je het zelf hebt? Lees dan hier welke kenmerken er bij stille borderline horen.
1. Iemand met stille borderline kenmerken beschermt zichzelf door te ‘bevriezen’
De meest voor de hand liggende manier om ergens mee om te gaan is bevriezen. Op deze manier beschermen ze zichzelf tegen trauma’s.
Meer bekende coping reactions zijn fight en flight, waarbij iemand dus in de verdediging schiet of juist weggaat. Freeze betekent dat iemand niks doet.
Stel dat iemand met stille borderline kenmerken moeite heeft met praten over zijn of haar jeugd, dan zal die persoon helemaal stil worden als je erover begint.
Het lijkt wel een soort verlamming die pas overgaat als al het gevaar lijkt geweten. De persoon moet bijvoorbeeld heel goed weten dat jullie het niet meer over dit onderwerp gaan hebben.
Wanneer je niet bekend bent met dit coping mechanisme, zal je ook veel moeite hebben om het te herkennen in een ander. Waarschijnlijk denk je gewoon dat iemand een beetje vreemd of verlegen is.
2. Ware gevoelens worden altijd verborgen
Iemand die stille borderline kenmerken vertoont, weet vaak zelf ook dat ze anders zijn dan de meeste mensen. Ze zullen altijd op hun hoede zijn om echt te uiten wat ze voelen.
Probeer namelijk maar eens aan iemand uit te leggen waar je stemmingswisselingen vandaan komen, als je het zelf ook niet weet.
Ook stille borderline is aangeboren, dus vaak zijn personen al erg goed in het verbergen van hun ware aard. Ze hebben zichzelf echt getraind om anderen zo veel mogelijk voor de gek te houden.
Wat zij denken is dat ze niet geaccepteerd worden als ze niet normaal, rustig en gelukkig overkomen. Het verdringen van deze gevoelens zorgt er natuurlijk wel voor dat het uiteindelijk allemaal alleen maar erger wordt.
Dit gedrag heeft er ook toe geleid, dat deze personen vaak moeite hebben om emoties in anderen te herkennen. Ook het beschrijven van gevoelens is voor hen niet altijd even gemakkelijk, ze missen de woorden en kennis hiervoor.
3. Iemand lijkt heel goed te functioneren
Er zijn een aantal aandoeningen waarbij iemand het prima lijkt te doen in het leven. In het Engels wordt zo iemand ‘high functioning’ genoemd.
De buitenwereld heeft dan totaal niet door dat er iets aan de hand is. Dit is ook een van de stille borderline kenmerken. Vaak zijn mensen die het hebben onafhankelijk, succesvol en functioneren ze op een normale manier in de maatschappij.
Overdag kan iemand bijvoorbeeld tienen halen op de universiteit, maar thuis volledig instorten. Vaak zijn het mensen die heel gedreven zijn. Ook perfectionisme is een eigenschap die ze heel vaak bezitten.
Dit komt omdat ze zo normaal mogelijk over willen komen. Ze denken echt dat niemand ze wil als ze hun ware aard laten zien. De angst voor afwijzing is zo groot, dat ze bereid zijn om heel ver te gaan voor perfectie.
Op het moment dat dit ook maar een heel klein beetje begint af te brokkelen, bijvoorbeeld omdat iemand een baan kwijtraakt, kan dat hele grote gevolgen hebben. Iemand zal zich terugtrekken om de schade aan het imago zo veel mogelijk te beperken.
4. Stille borderline kenmerken: ze pleasen mensen tegen elke prijs
Ze willen ervoor zorgen dat mensen ze aardig en leuk blijven vinden. Daarvoor zijn ze bereid om heel erg ver te gaan. Vaak zijn ze zich hier niet eens bewust van.
Aardig gevonden worden is voor hen belangrijker dan respect. Soms is het zelfs een beetje gênant wat ze bereid zijn om te doen. Zodra ze vermoeden dat anderen boos zijn, raken ze meteen in paniek.
Voornamelijk in een liefdesrelatie valt dit enorm op. Ze lijken in paniek te raken bij de minste of geringste tekenen dat een partner boos of geërgerd lijkt te zijn.
Het leasen van anderen neemt ze volledig over, waardoor ze helemaal vergeten wat hun eigen behoeftes en wensen eigenlijk zijn. Op een bepaald punt zijn ze zichzelf helemaal kwijt.
Spontaan handelen is voor hen helemaal geen optie, ze zijn altijd alleen maar bezig met wat de gevolgen voor anderen zijn. Zodra een relatie uit is, of een vriendschap over, zullen ze zo snel mogelijk op zoek gaan naar een nieuw persoon die ze kunnen pleasen.
5. Ze isoleren zichzelf gemakkelijk
Er de hele tijd voor zorgen dat anderen niks door hebben en pleasen is natuurlijk super vermoeiend. Het komt daarom al snel voor dat iemand zich even afzondert om tot rust te komen.
Terugtrekken is nu eenmaal veel makkelijker dan praten over emoties. Zodra je iemand met stille borderline kenmerken hebt gekwetst, zal je merken dat die persoon een paar dagen, of zelfs langer, even geen contact met je opneemt.
Confrontatie is voor hen nu eenmaal een moeilijk punt. Vechten voor relaties is ook iets dat ze moeilijk kunnen. Daarvoor moet je namelijk echt het achterste van je tong laten zien.
Relaties worden daarom snel en gemakkelijk afgebroken. Of het nu vriendschappelijk of romantisch is. Zodra het allemaal te dichtbij komt, wordt het ze te veel en lopen ze gewoon weg.
De ene dag is iemand je beste vriend, de volgende dag lijkt het allemaal opeens over te zijn. Dit lijkt voor de buitenwereld allemaal verwarrend en koud, maar zelf balen ze er ook enorm van dat het zo moet lopen.
6. Ze duwen mensen gemakkelijk weg
Een veel voorkomende tegenstrijdigheid in mensen met stille borderline kenmerken is dat ze niet graag alleen zijn, maar toch mensen wegduwen. Ze voelen een hele diepe angst om in de steek gelaten te worden.
In plaats van te vechten voor een relatie, geloven ze dat in de steek gelaten worden. Ze denken oprecht dat ze het verdienen.
Daarom is het aangaan van een diepgaande relatie moeilijk. Ze weten dat ze dan alles van zichzelf moeten geven en dat kunnen ze niet.
Iemand met een beetje persoonlijkheid zal namelijk al snel doorhebben dat iemand alleen maar aan het geven is en nooit iets neemt. In plaats van daar over de confrontatie aan te gaan, geven ze op. Dan weten ze in ieder geval zeker dat ze niet afgewezen zullen worden.
Net voordat je te dichtbij zal komen, breekt iemand met stille borderline kenmerken alle banden. Naar de buitenwereld zullen ze juist doen alsof ze heel onafhankelijk zijn en niemand nodig hebben.
7. Ze geven zichzelf overal de schuld van
Alle schuld komt altijd bij henzelf terecht. Wat er ook gebeurt, ze denken altijd dat zij degenen zijn die de spanning veroorzaken. Is een vriend of vriendin bijvoorbeeld een beetje geprikkeld? Dan denken ze meteen dat dat komt omdat zij iets gedaan hebben. In de werkelijkheid heeft de reden vaak niks met ze te maken.
In iedere situatie hebben ze het idee dat ze irritant zijn of op een andere manier tot last zijn. De slechte behandeling die ze soms krijgen, is volgens hen altijd verdiend.
Alles wat er gebeurt ligt voor hen onder een enorm vergrootglas. Thuis bekritiseren ze zichzelf en daar komt soms ook een straf bij.
Ze zijn erg gevoelig voor hun omgeving, ze zullen de eerste zijn die spanningen opmerken en meteen op zichzelf betrekken. Zelfs als jij bijvoorbeeld ruzie hebt met je partner, kan iemand met stille borderline kenmerken denken dat zij iets verkeerd hebben gedaan.
Op de rest van de groep kan dit een beetje kinderachtig overkomen. Iemand betrekt alles op zichzelf en voor normale mensen is het erg moeilijk om dat te begrijpen. Ze vinden het voornamelijk erg aanstellerig.
8. Iemand met stille borderline kenmerken is verward over zichzelf
Mensen met stille borderline zijn zo met anderen bezig, dat ze volkomen vergeten wat hun eigen voorkeuren, overtuigingen en waarden zijn. Deze lijken dan ook van dag tot dag te veranderen.
Zo zijn ze bijvoorbeeld de ene dag verliefd, maar is er de volgende dag een knop omgezet waardoor dat opeens totaal niet meer aan de hand is. Ze lijken hun interesse in allerlei dingen en personen te verliezen zo snel als het gekomen is.
Ze weten niet goed waar ze thuis horen, want ze hebben helemaal geen solide basis. Zelf staan ze er net zo van te kijken als de rest van de mensen uit hun omgeving. Hierdoor is het ook moeilijk om eigenwaarde en zelden vertrouwen op te bouwen.
Hobby’s zijn altijd maar tijdelijk. Iemand kan een enorme interesse ergens in hebben en er ook veel moeite voor doen. Bijvoorbeeld heel veel keukenspullen te kopen en op te gaan in bakken. Een paar maanden later is deze bezetenheid opeens helemaal over en worden de bakspullen nooit meer aangeraakt.
Een tijdje identificeren ze zich dus als iemand die graag bakt, om zich vervolgens weer in iets anders te storten. Niemand kan het bijhouden en voor henzelf is het nog wel het meest vermoeiend.
9. Een grote behoefte aan controle
Controle, structuur en orde zijn sleutelbegrippen voor iemand die stille borderline kenmerken heeft. Je zal dan ook vaak merken dat ze zichzelf allerlei onmogelijke regels opleggen om dit niet te verstoren.
Hierdoor wordt de creativiteit van iemand wel heel sterk beperkt. Alles is van tevoren uitgedacht en gestructureerd, waardoor de speelsheid geen ruimte krijgt.
In situaties waarin er geen structuur aanwezig is, kan iemand met een stille borderline persoonlijkheid in de war raken. Ze weten dan niet goed wat ze moeten doen of zeggen en daar worden ze onzeker van.
Nieuwe vrienden maken is daardoor erg moeilijk. Bij onbekenden moet namelijk eerst een nieuw schema gemaakt worden en dat kost erg veel tijd.
Ook ligt hierin natuurlijk weer de moeilijkheid dat iemand zich kwetsbaar moet opstellen en daar zitten ze niet op te wachten. Wat ze wel fijn vinden, is bijvoorbeeld heel lang met dezelfde persoon zijn. Ze weten dan altijd ongeveer waar ze op kunnen rekenen.
10. Stille borderline kenmerken: zelfbeschadiging
Je kunt je misschien wel voorstellen dat al dat opkroppen van emoties voor veel frustraties kan zorgen. Die worden soms geuit in de vorm van zichzelf bezeren.
Dat kan heel extreem zijn in de vorm van snijden, maar ook branden, prikken, krabben of iedere andere manier van het lichaam pijn doen.
Ook de geest kwellen kan een manier zijn. Bijvoorbeeld heel lang niet eten terwijl ze wel honger hebben of buiten in de kou lopen zonder jas.
Het is niet alleen een uiting van de mentale stress, maar ook omdat ze denken dat ze deze pijn verdienen. Hun zelfbeeld kan zo laag zijn, dat ze zelf helemaal geen idee hebben van hun eigenwaarde.
De emoties die ze ervaren zijn zo heftig, dat ze simpelweg geen andere uitweg zien. Ook hopen ze dat ze niet langer verdriet voelen als ze op een andere manier pijn of ongemak ervaren.
11. Paranoide gedachten
Iemand die stille borderline kenmerken vertoont, denkt altijd dat alles zijn of haar schuld is. Ook dat altijd iedere situatie om hun draait.
Als er niemand is om ze het tegendeel te bewijzen, kan dit tot paranoïde gedachten leiden. Ze krijgen het gevoel dat iedereen tegen ze is gekeerd, waardoor ze zich ook vreemd gaan gedragen.
In combinatie met de eerder genoemde isolatie, kan iemand helemaal in een neerwaartse spiraal raken. De theorieën stapelen zich op, waardoor het ontzettend moeilijk wordt om iemand op andere gedachten te brengen.
Ook kunnen ze voor de buitenwereld heel goed verbergen dat er iets met ze aan de hand is. Ze zullen hun gedachten niet snel met iemand bespreken, waardoor het lang onopgemerkt zal blijven.
Het kan zelfs voorkomen dat iemand samenwoont met een persoon met stille borderline kenmerken en paranoïde gedachten, zonder dat dat wordt opgemerkt.
12. Iemand met stille borderline kenmerken kan gemeen zijn tegen anderen
Ondanks dat iemand echt een pleaser is, kunnen ze ook heel gemeen overkomen. Ze zullen nooit actief iets gemeens zeggen, maar kunnen bijvoorbeeld wel goed iemand negeren.
Ook proberen ze om goed in de groep te vallen door zich te richten op degene die toch al een beetje buiten de boot valt. Ze weten dat ze daardoor sneller respect zullen krijgen van de rest van de groep.
In een werksituatie kan dat bijvoorbeeld zijn dat ze gemeen doen tegen een directe college, misschien zelfs een concurrent, alleen om deze persoon in een slecht licht te plaatsen.
Soms is het gemeen zijn ook onbewust. Als buitenstaander kan je denken dat iemand je compleet negeert, terwijl dat alleen maar komt doordat iemand totaal overweldigd is.
Het feit dat je geen aandacht krijgt is geen bewuste keuze, maar gewoon iets waar iemand op dat moment totaal geen energie en hersenactiviteit voor heeft.
13. Obsessie met een bepaald persoon
Iemand die stille borderline kenmerken heeft, kan helemaal geobsedeerd worden met een enkel persoon. Vaak is dit een romantische relatie.
In het begin is dat allemaal heel vleiend, maar na een tijdje kan het voor de ander ook beangstigend worden. Het punt waarop een relatie wat minder intens wordt, lijkt namelijk maar niet te komen.
De persoon wil nog steeds iedere seconde van de dag met zijn of haar partner zijn. Ze zijn namelijk bang dat de ander van gedachte zal veranderen als ze niet de hele tijd samenzijn.
Zelf kunnen ze het ook vermoeiend vinden om zo geobsedeerd met iemand te zijn, maar ze zijn bang dat ze anders hun grip verliezen. Omdat ze zelf zo snel van gedachten veranderen, denken ze dat een partner ook van het ene op het andere moment niet meer verliefd zal zijn.
Het effect is meestal juist het omgekeerde. De partner wordt helemaal verstikt en loopt daardoor alsnog weg. In een volgende relatie zal de persoon dan denken dat ze niet genoeg tijd hebben doorgebracht en het nog extremer maken.
14. Moeite om andere personen en situaties te lezen
Als een persoon stille borderline kenmerken heeft zal hij of zij moeite hebben met het lezen van andere personen. Ze kunnen altijd alleen alles op zichzelf betrekken, de mogelijkheid dat er iets met jou persoonlijk is, zal niet eens bij ze opkomen.
Wanneer je bijvoorbeeld wat stiller of chagrijnig bent, denken ze dat ze iets verkeerd hebben gedaan. Jou valt het misschien op dat ze dus ook nooit aan jou zullen vragen hoe het met je gaat.
Niet omdat het ze niet interesseert, maar gewoon omdat ze zich niet kunnen bedenken dat er met een ander ook wel eens wat is. Daarbij zijn ze ook bang voor je antwoord, want ze denken dat je zal zeggen dat zij iets verkeerd hebben gedaan.
Het betekent niet dat ze niet om je geven en geen interesse hebben in je gevoelens, ze begrijpen ze simpelweg niet. Niet iedereen zal hier even losjes mee omgaan. Het kan natuurlijk ook erg vervelend zijn als je bevriend bent met iemand die totaal geen interesse in je lijkt te tonen.
15. Iemand met stille borderline kenmerken heeft hypervigilantie
Iemand die hypervigilantie heeft staat continu op scherp en kan snel op een overtrokken manier reageren. Ze zijn zich super bewust van hun omgeving, soms zelfs op een manier dat het bijna obsessief is.
De hele tijd zijn ze zich bewust van gevaar dat op de loer kan liggen. In hun ogen kan alles een gevaar zijn, van een serveerster in een restaurant die opeens wat kan vragen tot aan personen die het over ongewenste onderwerpen willen hebben.
In de regel komt het vaak voor dat ze overschatten hoe gevaarlijk iets echt is. Vaak is de kans klein dat er echt dreiging is of is de dreiging niet zo groot.
Continu zo aan staan is natuurlijk doodvermoeiend en dat heeft zijn weerslag op de persoon. Soms kan het er zelfs toe leiden dat ze agorafobie ontwikkelen, waarbij ze niet meer op plekken durven komen waar ze moeilijk weg kunnen komen.
Het zijn de mensen die altijd gemakkelijk schrikken. De mensen waarvan je zegt dat ze een slecht geweten hebben, omdat ze bij het minste of geringste opspringen.
16. Moeite met concentreren
Inmiddels kun je je er misschien wel een voorstelling bij maken dat iemand met stille borderline kenmerken nogal veel aan zijn of haar hoofd heeft. Ze hebben daarom nogal moeite met concentreren.
Op werk kunnen ze zeker high functioning zijn, maar alleen bij beroepen waar weinig concentratie voor nodig is. Ze zijn namelijk zo snel afgeleid, dat ze moeite hebben om zich lang op het lezen van een stuk tekst te concentreren.
Ze zullen ook nooit of amper een boek lezen of film kijken. Als ze het al wel doen, krijgen ze niet helemaal mee wat er aan de hand is. Zo zitten ze bijvoorbeeld alsnog de hele tijd op hun telefoon of zijn ze in gesprek met degene met wie ze zijn.
In het ergste geval zijn films en boeken alleen maar voer voor hun waanideeën. Een actiefilm kijken met iemand die stille borderline kenmerken heeft, is bijna hetzelfde als een verslaafde drugs geven.
Dit is wel een van de kenmerken waar je als buitenstaander niet per se heel veel van mee zal krijgen. Dit speelt voornamelijk thuis af en iemand zal natuurlijk altijd heel goed zijn of haar best doen om dit te verbergen.