Skip to Content

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat?

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat?

Dit artikel gaat niet alleen grenzen aangeven, maar ook hoe je grenzen kunt bewaken.

We hebben allemaal wel eens het gevoel gehad dat we te veel hooi op onze vork hebben genomen.

Maar als dit vaak gebeurt en ten koste van jezelf gaat, ga je misschien wel over je eigen grenzen heen.

Grenzen aangeven, dat moet je doen, wordt ons wel eens toegeroepen. Maar dat lijkt makkelijker gezegd dan gedaan.

Grenzen aangeven, hoe doe je dat en wat zijn grenzen eigenlijk en hoe bepaal je die? Hoe zorg je ervoor dat je je grenzen kunt blijven bewaken?

Hoe kan je ervoor zorgen dat niemand over jouw grenzen heen gaat? En wat je moet je doen om dit te voorkomen? In dit artikel lees je er alles over.

Heb je ook weleens het gevoel gehad dat je weer eens ergens “ja” tegen hebt gezegd, terwijl je dit beter niet had kunnen doen.

Dat dit “ja zeggen” totaal indruist tegen je gevoel? Omdat je er eigenlijk geen zin in had? Of dat je zelf al genoeg op je eigen bordje had?

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Het overkomt je gewoon. Je gaat ergens op in of je accepteert iets wat totaal tegen je gevoel ingaat, maar je negeert wel alle alarmbellen die afgaan.

En toch blijf je het doen, je maakt keer op keer dezelfde fout. Je wilt altijd voor mensen klaarstaan, je vindt het gewoon moeilijk om nee te zeggen.

Maar wat gebeurt er als je nooit je grenzen aangeeft? Wat zijn de consequenties?

Het zal duidelijk zijn dat er ergens een grens getrokken moet worden, zodat je niet uitgeput of opgebrand raakt.

Grenzen aangeven om jezelf te beschermen. Ja, je ooit zul een grens moeten trekken.

Tot hier en niet verder. Tot hier is de grens, en daar gaat niemand overheen.

Je bepaalt de grens niet alleen voor anderen, maar ook voor jezelf.

Je moet anderen niet over je grens laten gaan, maar moet er ook voor zorgen dat niet over je eigen grenzen gaat.

Als het ware moet je een afspraak met jezelf maken. Ik ga tot zover en verder niet. Dat en dat doe ik dus vanaf nu niet meer.

Dit betekent ook dat je vaker ‘nee’ moet leren zeggen.

Grenzen aangeven in relaties met anderen

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

In relaties met andere mensen zijn er altijd grenzen.

En met relaties bedoel ik niet alleen romantische relaties, maar ook die met je vriendinnen, vrienden, collega’s, ouders enz.

Oké, grenzen bestaan, maar wat zijn nou precies die grenzen? Waar begin ik met ‘grenzen aangeven’.

Grenzen zijn niet zo duidelijk zichtbaar als een stopbord of een groot hekwerk.

Grenzen zijn als het ware onzichtbare lijnen tussen jou en anderen.

Neem bijvoorbeeld de grens tussen jou en je ouders.

Je weet nu na jaren wel wat je wel en niet tegen hen kunt zeggen en wat je wel en niet kunt doen.

Hetzelfde geldt voor de relatie tussen jou en je beste vriendin.

Tussen jullie bestaan ook grenzen, hetzij andere grenzen dan die tussen jou en je ouders bestaan.

In de loop der jaren heb jij je vriendin goed leren kennen en weet je waar haar grenzen liggen, maar het kan ook zijn dat zij deze duidelijk naar jou toe heeft aangegeven.

Je kunt haar dag en nacht bellen voor de meest onzinnige dingen.

Ze staat altijd voor je klaar, maar op sommige gebieden heeft zij laten weten dat ze een duidelijke grens trekt. Je weet het en je voelt het.

Zelf heb je natuurlijk ook grenzen. Je weet wat je wel en kunt, waar je grenzen op persoonlijk vlak liggen, noem maar op.

Het is uiterst belangrijk om deze grenzen te leren bewaken.

Als je een keer over je eigen grenzen heen gaat, is dat zo niet erg, maar als je dat blijft doen, kan het allemaal veel te veel voor je worden en kan dit tot uitputting leiden.

Blijf dus altijd je grenzen aangeven.

Geen ‘nee’ kunnen zeggen, is dat hetzelfde als geen grenzen aangeven?

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Vaak wordt het niet kunnen bewaken van je eigen grenzen ook wel gezien als dat je geen ‘nee’ kunt zeggen.

Mensen die geen’ nee’ kunnen zeggen, doen vaak dingen voor anderen omdat ze zich verantwoordelijk en heel betrokken voelen bij anderen.

Deze mensen gaan ook vaak snel in op hulpvragen van anderen, zonder dat hen iets wordt gevraagd.

Ook trekken ze dingen vaak naar zich toe, vanuit een soort plichtsbesef of verantwoordelijkheidsgevoel.

Mensen die geen ‘nee’ kunnen zeggen, zijn ook vaak meegaand en krijgen vaak spijt van het feit dat ze weer ergens ‘ja’ tegen hebben gezegd (terwijl ze dit eigenlijk niet wilden).

Herken jij je hierin? Kun jij vaak moeilijk ‘nee’ tegen anderen zeggen?

En waarom denk je dat je hier moeite mee hebt? Kun je geen grenzen aangeven?

Misschien wil je niemand teleurstellen en wil je iedereen te vriend houden. Misschien wil je door iedereen aardig gevonden worden.

Misschien wil je koste wat het kost een conflict vermijden of wil je het gewoon iedereen naar de zin maken.

Misschien heb je wel een groot empathisch vermogen.

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Als je geen nee kunt zeggen en daardoor constant aan je eigen grenzen voorbijgaat, kan het zijn dat je niet assertief genoeg bent.

Of je voelt je eigen grenzen simpelweg niet aan.

Zoals ik al zei, zijn grenzen niet zichtbaar, ze worden niet aangegeven met een duidelijk stopbord of verboden terrein bord.

Ze hebben alles te maken met gevoelens. Die van jou en die van anderen.

Als jij constant aan de behoeftes van anderen voldoet en te weinig aan die van jezelf, ga je aan je eigen grens voorbij.

En je laat anderen jouw grens passeren.

Maar hoe weet je nu dat je aan je eigen grens voorbijgaat? Of anderen toelaat om aan jouw grenzen voorbij te gaan.

Wat zijn de signalen? Wat voel je?

Aan het begin had ik het over het gevoel hebben dat je iets doet dat ‘tegen je gevoel indruist’. Maar wat zijn dat dan voor gevoelens?

Wat voel je precies als je aan je eigen grens voorbijgaat?

Dit kunnen allerlei negatieve gevoelens zijn. Je kunt je bijvoorbeeld geïrriteerd voelen of boos of verdrietig.

Je grenzen aangeven en de gevolgen als je dat consequent niet doet

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Grenzen zijn belangrijk. Heel belangrijk. Ze kunnen ons namelijk wijzen op schadelijk gedrag.

Wat gebeurt er als je constant over je eigen grenzen gaat of anderen dat toelaat?

Naast dat je je uitgeput raakt, kun je je ook leeggezogen of futloos voelen. Daarnaast kan je zelfvertrouwen afnemen en ook je zelfrespect.

Je gaat negatief tegen jezelf aankijken.

Omdat je te weinig oog hebt voor je eigen behoeften (of deze constant wegdrukt of negeert) zul je jezelf voor anderen wegcijferen en dat gaat ten koste van jezelf.

Als je jezelf in relaties met anderen blijft wegcijferen, is dat niet goed voor jou maar het de relatie uiteraard ook niet ten goede.

Als je grenzen leert stellen, zul je zien dat relaties met anderen juist beter en sterker worden.

We moeten meer op onze instincten leren te vertrouwen.

Als iets niet goed voelt of onveilig of ongemakkelijk, dat moet dat een signaal zijn dat je dit niet meer moet doen.

Alles draait om gevoel, dus als iemand over jouw grenzen blijft heengaan of deze probeert te verleggen, luister dan naar je gevoel.

Wat er daarnaast ook gebeurt, is dat andere mensen misbruik van je zullen maken als je je eigen grenzen niet bewaakt.

Grenzen aangeven, hoe doe je dat?

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Nu we weten wat de schadelijke gevolgen kunnen zijn als je je grenzen niet aangeeft, gaan we nu kijken hoe we dit kunnen doen.

In de eerste plaats moet je weten wat jouw eigen behoeften zijn. Hoe je je eigen behoeften eigen maakt en hoe je ernaar moet leren luisteren.  

Ten tweede moet je leren je grenzen te bewaken door middel van communicatie.

Heel cliché, maar communicatie is de sleutel; er zijn namelijk ook positieve manieren om ‘nee’ te zeggen.

Stel je vriendin vraagt of je dit weekend op haar kinderen kunt komen passen en jij had je verheugd op een weekend uitrusten met een je favoriete serie in pyjama op de bank.

Je wil graag ‘ja’ tegen haar zeggen, omdat je haar niet teleur wilt stellen.

Je bent empathisch genoeg om te weten dat zij er ook hoog nodig eens een avondje uit moet.

Je gevoel zegt echter ook dat je het echt niet kunt opbrengen. Je bent gewoon te moe.

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Wat doe je nu? Je wilt haar niet teleurstellen en je wilt haar niet het gevoel geven dat je haar in de steek laat.

Als je zegt “Nee, dan kan ik niet” is dat minder positief dan ”Sorry, ik ben zo moe van het werk van deze week, dit weekend komt mij niet echt uit”.

“Maar het weekend daarop zou het wel kunnen. Dan ben ik meer uitgerust en ben ik een leukere oppas voor de kids”.

Deze situatie kan zich ook op het werk voordoen natuurlijk.

Als een collega aan je vraagt of je iets kan afmaken voor een bepaalde tijd, maar je komt zelf om in het werk.

Als je zegt “Nee, ik heb het zelf veel te druk” is dat minder positief dan “Nee, helaas lukt mij dit nu niet.

Je weet dat ik altijd voor je klaar sta, maar nu komt het even niet goed uit”.

Waar het op neerkomt, is dat er zoveel verschillende manieren zijn om ‘nee’ te zeggen. En het mooie van alles is dat je tegelijkertijd ook ‘ja’ zegt.

Ik hoor je denken…  Je zegt JA tegen jezelf, tegen je EIGEN behoeften.

In het voorbeeld met je vriendin zeg je JA tegen je eigen behoefte aan ontspanning en rust.

Het gaat er dus allemaal om dat je echt naar je eigen gevoelens moet leren luisteren.

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Voorbeelden van over je eigen grenzen heen gaan zijn bijvoorbeeld, dat je geen tijd voor jezelf neemt, dat je voelt dat je iets moet afmaken, terwijl je hier eigenlijk te moe voor bent, ga zo maar door.

Dat niet iedereen evenveel moeite heeft met het aangeven van zijn of haar eigen grenzen zal ook duidelijk zijn.

Uiteraard heeft dit te maken met de verschillende persoonlijkheden van mensen. Iedereen heeft zwakke en sterke punten en valkuilen.

Als jij je bijvoorbeeld constant verantwoordelijk voelt voor anderen en graag dingen uit handen neemt, dan is dit een valkuil van jou.

Als je dit doet en het ten koste gaat van jezelf, ga je je eigen grens over.

Aan de andere kant laat je mensen over jouw grenzen heengaan als je te aardig bent en te loyaal bent naar anderen.

Jouw grenzen hebben dus alles te maken met jouw persoonlijkheid en jouw zwaktes.

Je eigen grenzen aangeven en deze bewaken (er dus voor zorgen dat anderen er niet overheen gaan)

Veel psychologen zeggen dat als je een gezond leven wilt leiden en gezonde relaties in het leven wilt hebben, dat grenzen daarbij een essentiële rol spelen.

En weet je wat? Het is een vaardigheid, die iedereen kan leren.

Je moet weten en begrijpen waar jouw grenzen liggen.

Nog enkele tips voor het stellen en bewaken van grenzen

1. Alles begint bij het benoemen van je eigen grenzen

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Ga bij jezelf te rade wat jouw grenzen zijn op emotioneel, mentaal, fysiek en spiritueel gebied.

Bedenk ook waartoe je in staat bent zonder dat je je ongemakkelijk of gestrest begint te voelen.

Wat kun je tolereren en wat niet? Wat kun je accepteren en wat niet? Onze gevoelens helpen onze grenzen aan te geven.

2. Leer naar je gevoelens te luisteren.

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Als je je in een situatie bevindt waarin je interactie hebt met een ander en je je ongemakkelijk begint te voelen, luister dan naar wat je gevoel zegt.

Herken je gevoelens en vraag jezelf af waarom je je zo voelt.

Waarom voel je je ongemakkelijk, is het omdat de persoon waar je de interactie mee hebt te veel van jou verwacht?

Heb je het gevoel dat je iets wordt opgelegd? Het je het gevoel dat je afwezen wordt? Of beoordeeld?

3. Zorg voor directe communicatie

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Eerder heb ik het gehad over dat communicatie een belangrijke rol kan spelen om ‘nee’ te leren zeggen.

Ook bij het handhaven van gezonde grenzen is een duidelijke en directe communicatie soms onmisbaar.

Soms zijn woorden niet eens nodig, bijvoorbeeld bij mensen die je om je heen hebt, die dezelfde opvattingen en algemene benadering van het leven hebben als jij.

In deze situatie zijn er bij wijze van spreken ongeschreven regels. Je benadert elkaar op dezelfde manier.

In andere situaties, als je bijvoorbeeld te maken hebt met mensen met een andere culturele achtergrond of persoonlijkheid, moet je je grenzen duidelijk communiceren.

Wat voor de een respectloos is, kan voor een ander namelijk een gezonde manier van communiceren zijn.

4. Wees niet zo streng voor jezelf

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Als we onze grenzen stellen en bewaken, kunnen er gevoelens zoals schuld, angst en twijfelen aan ons zelf naar bovenkomen.

Deze gevoelens kunnen grote potentiële valkuilen zijn bij het aangeven van grenzen.

Als we ons uitspreken over wat wel en niet willen, kunnen we bang zijn voor de reactie van de ander.

Als we ‘nee’ zeggen tegen die beste vriendin, kunnen we ons schuldig gaan voelen. 

We zijn opgevoed dat we een goede vriendin moeten zijn en in staat moeten zijn om iemand te helpen ook al voelen we ons ‘uitgeput’ of ‘uitgebuit’ door een ander.

Sommige mensen, die geen grenzen kunnen stellen, vragen zichzelf zelfs af of ze überhaupt wel grenzen mogen stellen.

Laat ik hier duidelijk over zijn.

Naast dat ze een belangrijk zijn voor het in stand houden van een gezonde relatie, zijn grenzen ten eerste een teken van zelfrespect.

Dus wees niet zo streng voor jezelf en geef duidelijk je grenzen aan en nog belangrijker, blijf eraan werken om je grenzen te bewaken.

5. Oefenen en nog eens oefenen

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

We hebben al geconcludeerd dat grenzen alles te maken met het aanscherpen en respecteren van je gevoelens.

Als je in de gaten krijg dat je je grip verliest en je grenzen niet meer bewaakt, zou jezelf de volgende vragen kunnen stellen.

Wat is er veranderd? Wat gebeurt er in deze situatie en wat doe ik daarin? En wat doet de ander?

Welke situatie laat mij me boos of gestrest voelen? En waarom? Wat ga ik nu aan deze situatie doen?

6. De rol van je verleden ten opzichte van grenzen stellen

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Andere obstakels die zich kunnen voordoen bij het stellen en bewaken van je grenzen, is de wijze waarop je bent opgevoed en de rol die je in het gezin hebt gehad.

Misschien heb je wel geleerd om je behoeften te negeren en is dit een norm voor je geworden.

Misschien heb je wel geleerd om jezelf emotioneel of fysiek te laten uitputten.

Dit is mogelijk als je bijvoorbeeld de rol van verzorger had toen je opgroeide.

Ook jouw rol in de omgang met anderen kan een obstakel zijn.

Je kunt jezelf afvragen of de relaties in je leven wederkerig zijn en of er sprake is van een gezond evenwicht tussen geven en nemen.

Denk ook eens aan je werkomgeving.

Werken al je collega’s elke dag over tot 19.00 uur, terwijl de werkdag eigenlijk om 17.00 uur afloopt?

Het kan zijn dat je het gevoel hebt dat er impliciet van je wordt verwacht dat je langer op het werk blijft.

Ik begrijp helemaal dat het niet eenvoudig is om ‘nee’ te zeggen tegen je collega’s en dat je je wilt houden aan de werktijden.

En zeker niet als je misschien de enige bent, die probeert gezonde grenzen aan te houden.

Waar het allemaal om draait is het afstemmen op je gevoelens en behoeften. En nog crucialer het respecteren ervan.

7. Zorg ervoor dat je zelfzorg tot een van je prioriteiten maakt

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Zelfzorg tot een prioriteit maken, is in feite jezelf toestemming geven dat jij te allen tijde op de eerste plaats komt.

Als je jezelf op de eerste plaats zet, worden je behoeftes sterker en daarmee ook je motivatie om grenzen te stellen.

Ik zie zelfzorg als prioriteit omdat het belangrijk is om je gevoelens te erkennen en te respecteren.

Als je je gevoelens leert erkenen en herkennen, kunnen ze dienen als richtingaanwijzers voor wat je gelukkig en ongelukkig maakt.

Jouw gevoelens erkennen is dus essentieel voor jouw welzijn. Herken ze, erken ze en respecteer ze.

Er staat je nog meer moois te wachten als je zelfzorg tot je prioriteit maakt, als je jezelf op de eerste plaats gaat zetten.

Je krijg meer energie en gemoedsrust, waardoor je er ook daadwerkelijk meer voor anderen kunt zijn.

Je kunt dan ook die betere vriendin of partner zijn, die je graag wilt zijn.  

8. Leer voor jezelf op te komen

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Niemand kan onze gedachten lezen en dat weten we allemaal.

En toch verwachten we op de een of andere manier dat andere mensen weten hoe we in elkaar zitten en wat ons kwetst. 

Het is dus logisch om assertief te zijn, voor jezelf op te komen en te communiceren als de mensen op het punt staan jouw grens te overschrijden.

Om te voorkomen dat mensen jouw grenzen overschrijden, over je heenlopen of te weinig rekening met je houden, zul je zelf je houding en gedrag moeten aanpassen.

Kom voor jezelf op en geef mensen niet te veel ruimte.

Je moet anderen laten weten wat jou hindert in de omgang met hen en dat doe je natuurlijk op een respectvolle manier.

Het is uiterst belangrijk dat de mensen om je heen weten waar ze aan toe zijn met jou.

9. Begin met kleine stapjes

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Het assertief communiceren van jouw grenzen naar de buitenwereld kan moeilijk zijn, vooral als dit helemaal nieuw voor je is.

Maar net zoals bij alle nieuwe vaardigheden die je leert, geldt ‘oefening baart kunst’.

En met een stapsgewijze aanpak kun ook jij deze vaardigheid onder de knie krijgen.

Begin dus met kleine stapjes door een kleine grens aan te geven die niet bedreigend of ongemakkelijk aanvoelt.

Als je dit lukt en je je daar prettig bij voelt en het niet te overweldigend voor je is, trek het dan verder door met steeds grotere stappen naar meer uitdagende grenzen.

Vergeet niet dat er voor het stellen en bewaken van je grenzen oefening, maar vooral ook MOED nodig is.

10. Zoek eventueel ondersteuning

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat

Grenzen stellen en bewaken gebeurt niet in een dag. Ik hoop dat je iets aan de bovenstaande tips hebt gehad.

Mocht je het echt moeilijk hebben bij het stellen van grenzen en deze te bewaken, zoek dan ondersteuning, zoals coaching.

Het kan ook een goed idee zijn om dit onderwerp in je vriendengroep bespreekbaar te maken.

Wie weet zijn er nog anderen in jouw sociale kring, die net als jij moeite hebben met het stellen van grenzen, en dit niet bespreekbaar durfen te maken.

Ik wens je veel succes.

Je Grenzen Aangeven, Hoe Doe Je Dat