Een oude filosofie uit Japan die vertelt hoe je lang en gelukkig kunt leven: de ikigai. Het staat voor datgene wat het voor jou waard is om voor te leven. Bij het vinden van je ikigai, komen vier elementen samen: waar houd je van? wat kun jij de wereld bieden? voor welke activiteit kun je betaald worden? en ten slotte: waar ben je goed in? Het is het gebied waar je passie, missie, beroep en roeping overlappen. Westerse landen gebruiken dit concept van de Japanners om je droom carrière te ontdekken.
Wat betekent ikigai precies?
Deze denkwijze komt dus uit Japan en beschrijft je ‘reden van bestaan’. Het eerste deel van het woord, ‘Iki’, betekent in het Japans ‘leven,’ en het tweede deel, ‘gai’, betekent waarde. Het is je levensdoel of je geluk. Het is datgene wat je vreugde brengt en jouw persoonlijke reden om elke dag uit je bed te komen.
Het verschil tussen de Japanse en de Westerse cultuur is dat voor de Japanners deze filosofie te maken heeft met het vinden van je gelukzaligheid, terwijl het Westen de filosofie gebruikt om je droom carrière te vinden.
De Westerse versie gelooft dat jij je droom carrière hebt gevonden als deze voldoet aan de volgende vier kwaliteiten:
- Waar houd je van?
- Wat kun jij de wereld geven, of wat heeft de wereld van jou nodig?
- Voor welke activiteit kun je betaald worden?
- Wat kun jij goed?
Een diagram kan je helpen om deze filosofie beter te begrijpen. Het middelpunt, waar deze vier kwaliteiten met elkaar overlappen, is je ikigai.
De vier componenten
1. Waar je van houdt
Om erachter te komen waar je precies van houdt, kun je de volgende zin afmaken: ‘Ik voel me gelukkig als…’ of jezelf afvragen wat je altijd zal blijven doen, ook als je er nooit voor betaald zou worden. Of op welke momenten je het gevoel hebt dat je in een ‘flow’ zit waarbij alles zonder moeite samenkomt. Dingen waar mensen onder andere gelukkig van worden, zijn: vrijwilligerswerk doen, creatief bezig zijn, sporten en anderen motiveren.
2. Wat de wereld nodig heeft
Hoe zou je de wereld kunnen verbeteren met iets waar je van houdt? Hoe kun jij bijdragen aan een betere samenleving? Door vrijwilligerswerk te doen, probleemkinderen te helpen of dingen te ondernemen voor een beter milieu, draag jij je steentje bij aan een betere wereld.
Met ‘de wereld’ kan ook bedoeld worden: de mensen om je heen die je liefhebt, zoals je partner, je kinderen of zelfs je collega’s.
3. Waar je voor betaald kunt worden
Hierbij gaat het om het werk waar je op het moment je brood mee verdient, maar ook waar je in de toekomst graag je geld mee zou willen verdienen.
Bij de meeste mensen gebeurt vaak het volgende: je doet werk waar je goed in bent, maar dat je niet perse voldoening geeft. Je gaat vervolgens bepalen of je je vooral wil richten op je financiële situatie, of dat je liever gelukkig bent. Dan kies je een bepaalde richting en probeer je jezelf daarin te ontwikkelen. Je stopt energie in de dingen die voor jou belangrijk zijn. Keuzes maken is niet altijd makkelijk, maar als je eenmaal je ikigai bereikt, ben je wel gelukkiger.
4. Waar je goed in bent
Om daar achter te komen, kun je bijvoorbeeld de volgende zin afmaken: ‘Ik ben goed in…’. Vul in waar jij denkt dat je goed in bent.
Waar ligt jouw kracht? Waar ben jij een expert in? Vraag ook eventueel anderen om feedback. Je begrijpt dat je tijd en energie moet steken in datgene waar je een expert in wil worden.
Dingen waar je bijvoorbeeld goed in kunt zijn: het verkopen van een product of idee, plannen en coachen.
Als jij voor het geld kiest, dan word je misschien een expert ergens in, maar ervaar je minder voldoening. Echter, als je voor jouw ‘reden voor bestaan’ kiest, dan verdien je misschien minder geld, maar ervaar je wel voldoening in wat je doet.
Als je eenmaal weet wat je ikigai is, kun je deze een meer centrale rol geven in je leven. Snap je het nog niet helemaal? Misschien helpt het volgende, waargebeurde voorbeeld je dan: De Italiaanse Massimo Vacchetta wist niet wat hij met zijn leven aan moest. Toen iemand hem vroeg om voor een baby egeltje te zorgen, begreep hij eindelijk waarvoor hij op deze aarde was gezet: dierenarts worden.
Waar komt ikigai vandaan,?
De filosofie kwam in Japan tot stand in de Heian-periode, tussen 794 en 1185. Het concept heeft vooral op het eiland Okinawa een belangrijke invloed. Okinawa is de plek op aarde waar de meeste mensen met een leeftijd ouder dan 100 jaar leven.
Behalve dat de filosofie onder de oudere, Japanse bevolking leeft, wordt het ook steeds populairder bij de jonge generaties over de rest van de wereld. De jongeren die in deze filosofie geloven, hebben interesse in – en zijn op zoek naar- een zinvol arbeidsleven.
Waarom is ikigai belangrijk?
Japan is het tweede land wereldwijd met de hoogste levensverwachting. Daar worden vrouwen gemiddeld 88,09 jaar oud, en voor mannen is dat 81,91 jaar. Hoewel ook andere factoren een rol spelen, waaronder voeding, beweren Japanners dat vooral door ikigai ze langer en gelukkiger leven dan de rest van de wereld.
Daarnaast kan het weten van je ‘reden voor bestaan’ je helpen met:
- Genieten van je werk
- Een gezond evenwicht te creëren tussen werk en privéleven
- Sterke sociale banden te creëren op de werkvloer
- Je carrière dromen najagen
- Je ideale werk levensstijl ontwikkelen
Door het kennen en begrijpen van deze filosofie, ben je afgestemd op het werk dat jou vreugde geeft en het werk dat de wereld van jou nodig heeft.
Een oud onderzoek door de Tohoku University in Japan uit het jaar 1994 heeft duizenden respondenten tussen de 40 en 79 jaar onderzocht. Zij vonden dat, bij het hebben van ikigai, er over een periode van 7 jaar meetbaar lagere stressniveaus werden gevonden en een betere zelfwaardering van de gezondheid.
Waarom werkt Ikigai?
De Japanse filosofie werkt omdat je niet meer moeite doet om te ‘proberen’. Op het moment dat je jouw ‘reden voor bestaan’ hebt gevonden, zul je zien dat alles bijna moeiteloos gaat. Je komt terecht in een soort ‘flow’ toestand.
Tegenwoordig kampen veel jonge mensen met burn outs. Dat komt omdat ze de lat veel te hoog leggen en het gevoel hebben dat er veel van hen wordt verwacht. Ze doen te hard hun best om het goed te doen.
Maar zodra je je ikigai hebt gevonden, voel je die druk niet meer. Je zult misschien af en toe druk voelen door bijvoorbeeld deadlines, maar belangrijk is dat je werkt voor je plezier. Er is geen reden meer om je echt zorgen te maken.
Stappen om je ikigai te achterhalen
Om je ‘reden voor bestaan’ te kunnen ontdekken, dien je een aantal stappen in een bepaalde volgorde te zetten. Hieronder maak je kennis met het stappenplan.
Stap 1: Beantwoord de volgende vragen
Waar houd je van?
Als jij op het moment een baan hebt, probeer jezelf dan de volgende vragen te stellen:
Ben je tijdens het werk vaak geconcentreerd?
Ben je iedere dag weer blij om naar je werk te gaan?
Voel jij je emotioneel verbonden met je werkresultaten?
Als jij een bepaalde hobby of ambacht hebt:
Heb jij een hobby of ambacht waar je eindeloos mee aan de slag kunt?
Ben jij over het algemeen meer enthousiast over deze hobby of ambacht dan over andere dingen?
Heb jij een emotionele band met die hobby of ambacht?
Wat kun jij de wereld bieden?
Vraag jezelf het volgende af:
Heeft de markt jouw werk/hobby/ambacht nodig?
Zal jouw werk/hobby/ambacht over een aantal jaren nog steeds waardevol zijn?
Los je met jouw werk/hobby/ambacht een sociaal, economisch of milieuprobleem op?
Waar kun je voor betaald worden?
Als jij werkzaam bent, vraag jezelf dan af:
Zijn er ook anderen die betaald krijgen voor het werk dat jij doet?
Verdien je genoeg met je werk?
Ervaar je genoeg concurrentie voor je werk?
Als jij een bepaalde hobby of ambacht hebt:
Hebben andere mensen hun werk gemaakt van dezelfde hobby of ambacht?
Zijn er mensen die jou wel eens vragen of ze datgene wat je doet of maakt kunnen kopen?
Ervaar je genoeg concurrentie voor je werk?
Waar ben je goed in?
Als jij werkzaam bent, vraag jezelf dan af:
Zijn er mensen die jou om advies vragen als het gaat om dingen die gerelateerd zijn aan je werk?
Zijn bepaalde aspecten van je werk voor jou als een tweede natuur?
Ben jij een van de besten in wat je doet?
Ben jij een expert in jouw werk, of zou je dat graag willen worden?
Als jij een bepaalde hobby of ambacht hebt:
Complimenteren anderen je regelmatig over je hobby/ambacht?
Heb jij van nature de skills die nodig zijn voor jouw hobby/ambacht?
Ben jij een van de besten in wat je doet?
Ben jij een expert in jouw hobby/ambacht, of zou je dat graag willen worden?
In het geval je op het moment werkzaam bent en ‘ja’ hebt geantwoord op alle vragen over je werk, dan is dat goed nieuws! Je hoeft niets te veranderen, ga vooral zo door! Ook als je de vragen over je hobby of ambacht met ‘ja’ hebt beantwoord, mag je hartstikke tevreden zijn. Nu kun je stappen gaan ondernemen om van je hobby misschien wel je droom carrière te maken. Ga naar stap 2 om te weten te komen hoe je dat doet.
Heb je voornamelijk ‘nee’ geantwoord op de vragen? Geen zorgen. Lees verder om te begrijpen wat kunt doen.
Stap 2. Brainstormen
Nu is het tijd voor wat brainstorming. Hoe zou jouw ideale dag eruit zien? Dus vanaf het opstaan tot het weer naar bed gaan. Probeer dit eens te visualiseren. Daarbij besteed je ook aandacht aan de kleding die je draagt, met wie je interacteert, en wat je precies doet. Welke gevoelens ervaar je? Welke dingen zorgen ervoor dat jij je goed voelt op je werk? Tijdens het visualiseren dien je alles opschrijven, of als je dat liever hebt, kun je dat ook na afloop doen.
Nu ga je terug naar de vragen waar je in stap 1 ‘nee’ op had geantwoord. Het is belangrijk dat je bedenkt wat je zou kunnen veranderen. Maak notities. Stem dit vervolgens af op datgene waar je van houdt, wat jij de wereld zou kunnen bieden, waar je geld mee kunt verdienen en waar je een expert in bent.
Stel nu dat je ‘nee’ hebt geantwoord op de vraag: ‘Heb jij een emotionele band met je werkresultaten?’ De reden voor dat antwoord kan bijvoorbeeld zijn omdat je liever direct met klanten in contact bent, in plaats van telefonisch.
Als je de vraag ‘heb jij van nature de skills die nodig zijn voor jouw hobby/ambacht?’ met ‘nee’ hebt beantwoord, dan is het misschien verstandig om je vaardigheden beter te ontwikkelen via een cursus, zodat je hobby of ambacht natuurlijker aan gaat voelen.
Waar het om draait, is dat je op zoek gaat naar je ‘centrum’. Het is overigens normaal als je nog niet alles zeker weet of dat je twijfels hebt. Ook kun je je misschien angstig voelen. Het is ook niet makkelijk om geconfronteerd te worden met je toekomst. Probeer je twijfels en angsten geen betekenis te geven, en het allemaal gewoon even te laten bezinken.
Stap 3: Studeren
Als het goed is, heb je nu een redelijk helder beeld van hoe jouw ideale werkdag eruit ziet. Nu is het je taak om te studeren, te onderzoeken, cursussen te volgen, of misschien zelfs een coach in de arm te nemen. Door je je ideale leven voor te stellen, zul je begrijpen of je visie en je verwachtingen in het echte leven overeenkomen.
Misschien heb je altijd gedacht dat je psycholoog wilde worden. Echter, nadat je eens een goed gesprek hebt gehad met verschillende psychologen, ben je erachter gekomen dat dat beroep toch niets voor jou is.
Als je hebt gevonden dat je visie inderdaad voldoet aan je verwachtingen: super! Dan heb jij je ikigai gevonden. Om te begrijpen hoe je dit nu in de praktijk brengt, kun je naar het volgende kopje gaan: ‘Vier tips om je ikigai te omarmen’.
Als je helaas nog niet veel verder bent gekomen, dan is dat helemaal niet erg. De zoektocht kan nu eenmaal wat tijd in beslag nemen. Het proces is bovendien voor iedereen anders. In jouw geval is het belangrijk om de eerste drie stappen te herhalen, maar dan met een andere baan, hobby, of ambacht. De stappen herhaal je totdat je je ikigai hebt gevonden. Het kan helpen om verschillende banen en ambachten uit te proberen. Ga eens vrijwilligerswerk doen, nieuwe recepten proberen te maken, of probeer eens iets te ontwerpen.
Waar het overigens niet om gaat, is dat je je carrière 100% geweldig moet vinden. Het gaat erom dat je het ervoor over hebt om de minder leuke aspecten te accepteren.
Vier extra tips
Je hebt je ikigai gevonden! Maar hoe breng je die nu in de praktijk tot leven? Hieronder een aantal handige stappen die je kunt zetten om deze filosofie volledig te omarmen.
Stap 1: Creëer kleinschalige doelen
Nu is het van belang om concrete, jaarlijkse doelen te stellen. Een voorbeeld van zo’n doel is: promoveren tot manager. Als jij je jaarlijkse doelen helder op papier hebt, probeer je die onder te verdelen in kleine, maandelijkse doelen. Stap voor stap zul je zo je grote doel bereiken. Voorbeelden van maandelijkse doelen in het geval van het doel ‘promoveren tot manager’ zijn: stel een plan op met je huidige leidinggevende en volg cursussen.
Stap 2: Plannen
Nu ga je een stapje verder door wekelijkse of dagelijkse doelen te stellen. Als een van jouw maandelijkse doelen is om leiderschap cursussen te volgen, kan een wekelijks doel zijn: onderzoeken welke cursussen er zijn. Een volgend wekelijks doel kan zijn: meetings organiseren met eventuele coaches of mentors.
Je kunt al deze dagelijkse, wekelijkse, maandelijkse en jaarlijkse doelen bijeenbrengen in een kalender of agenda. Wat het beste werkt voor jou.
Stap 3: Zorg voor een ondersteunend netwerk
Bij het najagen van je dromen en doelen, is het belangrijk om een ondersteuningssysteem te hebben. Niet alleen familieleden of vrienden die je motiveren om je dromen waar te maken, maar ook mentoren of andere professionals die al bepaalde doelen hebben bereikt. Of ga juist mensen opzoeken die hetzelfde doel als jij nastreven.
Stap 4: Test je plan uit
Je hebt je plan nu zo ongeveer klaar. Nu ga je dit plan uittesten. Lukt het je om je taken af te krijgen? Loopt er iets niet helemaal zoals het hoort? Kun je alle vragen uit stap 1 nu wel met ‘ja’ beantwoorden? Zo niet, dan zul je je doelen en plannen opnieuw moeten overwegen. Ook is het belangrijk om erachter te komen of je je inderdaad aan het focussen bent op wat je zou moeten of willen doen.
Obstakels
Het op zoek gaan naar je ‘reden voor bestaan’ zal niet altijd zonder slag of stoot gaan. Je zult onderweg voor een aantal uitdagingen komen te staan. Maar met een beetje doorzettingsvermogen, kom je er wel.
Hieronder vind je enkele uitdagingen die je tijdens het proces kunt tegenkomen.
Je overweldigd voelen
Als jij erachter probeert te komen wat je doel is, dan is het normaal om je af en toe overweldigd te voelen. Maar geef niet op, blijf gefocust en vraag om steun wanneer je die nodig hebt.
Het gevoel hebben niet genoeg tijd te hebben
Als het je lukt om te plannen, kun je met een beetje creativiteit je tijd zo indelen dat het aan je wensen voldoet. Zo kun je bijvoorbeeld iedere dag een kwartiertje eerder op staan om aan je doelen te werken. Daarnaast kun je tijdens het koken of autorijden een podcast op zetten over jouw passie.
Je angstig voelen
Onze hersenen proberen ons altijd te beschermen tegen gevaar, door ook gevaar te detecteren daar waar dat niet nodig is. Het is misschien moeilijk om helemaal geen angst te voelen als je richting een doel werkt, maar probeer ook te genieten van het proces.
Kun je dan alleen maar je ikigai gaan doen?
Hoef je je dan nooit meer op andere dingen te richten? Als je je ikigai hebt gevonden, betekent dat natuurlijk niet dat je leven altijd perfect is. Maar wij geloven wel dat, hoe meer mensen via deze Japanse filosofie gaan leven, hoe beter de wereld daarvan wordt. Besef wel dat er ook andere, minder leuke dingen gedaan moeten worden. Bijvoorbeeld het huis opruimen, de afwas doen, of andere dingen die nu eenmaal moeten gebeuren. Maar deze ‘vervelende’ taken kun je wel leuker maken. Als je ook met de wat minder leuke dingen tevreden bent, dan is het al veel makkelijker om gelukkig te zijn.
Conclusie: vind je ikigai
Heb je je ikigai nog niet gevonden? Dat is helemaal niet gek! Er kunnen soms maanden, of zelfs jaren overheen gaan. Waar het om gaat, is dat jij niet stopt met zoeken. Want als jij eenmaal jouw ‘reden voor bestaan’ vindt, zal dat je leven veranderen.
Je kunt helemaal zelf beslissen hoeveel tijd en energie je investeert in het ontdekken van je passies, je droombaan, talent of iets anders. Ook bepaal je zelf hoeveel moeite je wil doen om je vaardigheden verder te ontwikkelen en jezelf open te stellen voor nieuwe dingen.
Besef dat, als jij jouw situatie graag wil veranderen, je ook zal moeten loslaten. Je wordt geconfronteerd met onzekerheden en angsten. Desondanks ga je ervoor, omdat het je inspireert. Veranderen is soms nodig voor een gelukkigere ‘ik’. Waar het bij deze Japanse filosofie om draait, is bewustwording en verandering en actie in de juiste richting ondernemen. De zoektocht is niet altijd rozengeur en maneschijn, want je zult jezelf op bepaalde momenten tegenkomen. Toch is het dubbel en dwars de moeite waard.
