Helaas komt het vaker voor dan we denken: een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind. Heb jij ook dit probleem en wil je er graag wat aan doen? Dan kan dit artikel jou de juiste handvatten bieden.
Niemand houdt van conflicten, en dan al helemaal niet met mensen van wie we veel houden. Helaas kunnen we conflicten niet altijd uit de weg gaan in relaties. Ze komen vaak voor tussen ouders en kinderen. Dit soort conflicten zijn de reden waarom gezinnen soms in therapie gaan. Conflicten kunnen veel stress veroorzaken, kunnen interacties ongemakkelijk maken en woede opwekken. Conflicten zijn lastig, omdat beide partijen hun eigen emoties hebben en men zich ook vaak overweldigd voelt, gekwetst of boos. Als deze conflicten onopgelost blijven, kan dat veel schade toebrengen aan families en hun geluk.
Lijk jij op je ouders?
Als je op een ander lijkt, zal er een soort verbinding ontstaan. De ander zal ineens veel sympathieker overkomen wanneer je overeenkomsten met die persoon ontdekt. Andersom geldt ook dat, wanneer je iemand onaardig vindt, je hem/haar vaak anders ziet dan jezelf. Een bekend voorbeeld is de oorlogen die constant plaatsvinden tussen verschillende groepen. Conflicten ontstaan veel sneller wanneer je denkt dat iemand anders is dan jij.
Je zult een heleboel overeenkomsten hebben met je ouders. Misschien was je je daar nog niet helemaal van bewust. Het kunnen karaktertrekken of overtuigingen zijn die overeenkomen en die jij ziet als iets negatiefs. Als kind ben je geneigd om dit soort overeenkomsten dan af te wijzen. Later, in de pubertijd, probeer je je los te maken van je ouders. Je beweert dan al gauw dat ‘zoals mijn ouders het doen, doe ik het zeker niet’, of zeg je sneller: ‘ik lijk helemaal niet op mijn ouders’. Maar deze afweer weerspiegelt juist een gelijkenis. Het zijn dingen die je onbewust van je ouders overneemt, terwijl je bewust denkt dat je heel anders bent.
Genetica
Dat je op je ouders lijkt, is natuurlijk ten eerste genetisch bepaald. Dan hebben we het niet alleen over hoe je eruit ziet, maar ook hoe je van binnen bent. Je zou grofweg kunnen stellen dat je voor 50% je vader bent en voor de andere helft je moeder. Als je er dus voor kiest om één van je ouders af te wijzen, betekent dat eigenlijk dat je een deel van jezelf afwijst.
Bovendien heerst er binnen families een gevoel van loyaliteit. Kinderen willen onbewust trouw blijven aan hun ouders en de andere familieleden. Daarom zullen volwassen kinderen meer op hun ouders lijken dan ze beseffen. Onbewust nemen ze patronen van hun ouders over, die enerzijds positief kunnen zijn of juist in de weg kunnen staan. Helaas is een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind niet ongewoon.
Breuk ouder en kind
Wanneer er sprake is van een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind, of wanneer er vervreemding is tussen beide partijen, kan dat al gauw leiden tot een breuk in de relatie. Vaak is het ‘t volwassen kind dat het initiatief neemt voor de breuk. Ook schijnen het voornamelijk dochters te zijn die dat doen. Wat de ouders betreft, is het vaak de moeder die ofwel met zo’n breuk te maken krijgt, ofwel het initiatief neemt voor een breuk.
Er zijn gevallen waarin er echt een scherpe breuk is. Toch vindt er eerst vaak verwijdering plaats tussen de ouder en het volwassen kind, waarbij er twee aparte partijen ontstaan. Dit ontwikkelt zich vervolgens in een oorlog, die stil is of juist heel open. En die oorlog leidt tot een breuk.
Het is lang niet altijd zo dat breuken blijven voortbestaan, ook al denken beide partijen daar in het begin misschien anders over. Na een tijd heelt de relatie meestal weer, tenzij er echt iets heel heftigs is gebeurd. Maar als het dan goed komt, kan het zijn dat de relatie enigszins veranderd is en dus niet meer is zoals het vroeger was.
Verder is er gebleken dat en breuk tussen moeder en dochter gemiddeld minder lang duurt dan een breuk tussen vader en zoon.
Verstoorde relatie ouder en volwassen kind herstellen
Wil jij de relatie met je ouder of met je kind verbeteren? Helaas is een goede relatie met je ouders of kind niet vanzelfsprekend. Gelukkig is het wel iets waar je aan kunt werken.
Wanneer er een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind is, vinden zowel de ouder als het kind het vaak moeilijk om actie te ondernemen en de relatie te herstellen. Ze hopen dat de ander het initiatief neemt, of doen simpelweg alsof er niks aan de hand is. Ook kan het zijn dat ze het gevoel hebben al vanalles geprobeerd te hebben, maar het tot niets heeft geleid.
Wat dan kan helpen, is samen in therapie te gaan. Er moet duidelijk worden hoe de ouder en het kind zich voelen over deze verwijdering, waarom ze denken dat het zo is gelopen en of ze openstaan voor het herstellen van de relatie.
Wanneer dat duidelijk is, dienen ze samen in gesprek te gaan, onder begeleiding van een relatietherapeut om te praten over wat er gaande is.
Het komt vaak voor dat openlijke problemen gebruikt worden om andere, onderliggende problemen te camoufleren. Dan bedoelen we onderliggende problemen zoals bepaalde verwachtingen, verdriet en teleurstellingen. Over die problemen dient het gesprek dan ook te gaan, want dat is nodig om de relatie uiteindelijk weer te kunnen herstellen.
Waar het om gaat, is dat de ouder en het kind weer samen verder kunnen. Het doel is echt niet een perfecte relatie. Het goedmaken is de eerste stap, maar de relatie weer opbouwen heeft tijd nodig. Als beiden bereid zijn om het weer fijn te hebben samen, dan hoeft dit proces niet heel lang te duren.
Verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind: Hoe ga je ermee om?
Als jij te maken hebt een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind, dan zijn er een aantal dingen die je kunt doen om dit te herstellen. Hieronder volgt ons advies.
Houd de deur open
Het is ten eerste belangrijk om de deur open te houden voor de ander en de breuk niet ‘permanent’ te maken. Ga niet te ver en zet het ook niet op papier.
Zoek contact
Zet je eigen ‘trots’ opzij en probeer contact te zoeken met de ander. Ook al gebeurt het niet andersom, blijf het toch doen. Je laat daarmee zien dat bij jou de deur open staat. Zorg er alleen voor dat je niet te dwingend wordt en houd het bovendien luchtig. Als je overdreven hard je best gaat doen om in contact te komen, kan dat averechts werken.
Realistische verwachtingen
Als beide partijen willen werken aan het herstel van de verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind, dienen er realistische verwachtingen zijn over de ‘vernieuwde’ relatie. Je hoeft niet van elkaar te verwachten dat het weer net zo fijn is als vroeger, of dat jullie beste vrienden worden. Als dat uiteindelijk wel gebeurt, dan is dat natuurlijk heel fijn. Als zowel de ouder als het kind realistische verwachtingen heeft, zal dat de breuk makkelijker herstellen. Het wordt dan eenvoudiger om aan elkaars verwachtingen tegemoet te komen.
Probeer de ander niet te overtuigen
Verder is het belangrijk om niet te proberen de ander te overtuigen en/of zelf in de verdediging te schieten. Wat er in het verleden is gebeurd, is gebeurd. Probeer het verhaal niet te veranderen. Daarmee kan de ander zich voelen alsof zijn/haar pijn niet serieus wordt genomen. Je moet begrijpen dat de ander de gebeurtenissen misschien anders heeft ervaren dan jij, en andersom moet de ander dat ook kunnen inzien.
Beide partijen moeten aan de slag
Om de relatie weer te kunnen herstellen, moet er van beide kanten energie in worden gestoken. Ook moet men geduldig zijn en sterk. Soms kan het helpen om eerst zelf met een psycholoog te praten om te vertellen waar je mee zit. Dit is een manier om beter te begrijpen wat er fout is gelopen in de relatie en kan later helpen bij het begrijpen van het standpunt van de ander.
Erken de emoties van de ander
Laat de ander weten dat je bereid bent om te luisteren en dat je zijn/haar emoties begrijpt. Dit kan de problemen aardig verminderen. Het gebeurt vaak dat de ouder of het kind aangeeft zich niet begrepen te voelen of genegeerd te worden door de ander. Zorg er dus voor dat je de emoties van de ander erkent. Zeg dingen als ‘Ik hoor wat je zegtì en ik begrijp je’ of ‘Ik hecht waarde aan je emoties’. Dat zal een positief effect hebben op het conflict of de verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind.
Ouders hebben vaak het gevoel dat ze onzichtbaar zijn voor hun kinderen, en denken ook vaak dat het hun kinderen weinig uitmaakt hoe ze zich voelen. Als kind is het belangrijk om ook de emoties van je ouders te zien en te erkennen. Op die manier kun je ervoor zorgen dat ze zich niet meer zo gekwetst voelen en kun je een betere band creëren. Je ouders zijn, net als jij, mensen met gevoelens. Houd daar gewoon wat meer rekening mee.
Andersom horen ouders vaak van hun kinderen dat niemand hen begrijpt. Misschien kan je kind niet zo goed zijn/haar gevoelens uiten. Jij, als ouder, dient dan hun gevoelens serieus te nemen en te erkennen. Laat je kind weten dat je graag wil begrijpen wat er speelt, en dat je er altijd voor hem/haar bent.
Neem verantwoordelijkheid en zeg ‘sorry’
Door verantwoordelijkheid te nemen en je excuses aan te bieden voor wat je verkeerd hebt gedaan, kan een conflict behoorlijk afnemen. Zeg ‘sorry’ voor schadelijk gedrag dat je hebt vertoond. Je hoeft je niet te verontschuldigen voor de emoties die je voelt.
Ouders willen vaak van hun kinderen horen dat ze begrijpen wat ze fout hebben gedaan, dat ze hun verantwoordelijkheden nemen en dat ze het schadelijke gedrag in de toekomst niet zullen herhalen. Hoe sneller je verantwoordelijkheid neemt voor je gedrag, hoe sneller er een einde zal komen aan het conflict.
Andersom vinden kinderen vaak dat hun ouders nooit hun excuses aanbieden of vergeten in te zien dat zij zelf ook af en toe onjuiste keuzes maken. Voor een kind kan het daarom belangrijk zijn dat de ouder zijn/haar excuses aanbiedt en verantwoordelijkheid neemt voor zijn/haar verkeerde keuzes. Als ouder dien je een voorbeeld te zijn voor je kinderen, en laat je dus gedrag zien dat je ook graag wil terugzien bij je kinderen.
Om de verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind te herstellen, is je verantwoordelijkheden nemen en jezelf te verontschuldigen dus ook erg belangrijk.
Vermijd escalatie van de situatie
Wanneer iemand overweldigd raakt tijdens een conflict, kan er het beste een pauze worden ingelast. Leer te herkennen wanneer een situatie aan het escaleren is. Dit is niet een manier om conflicten uit de weg te gaan, maar eerder een manier om mensen de mogelijkheid te geven om even af te koelen en terug te komen op het gesprek wanneer iedereen weer wat kalmer is geworden.
In zo’n situatie kun je heel makkelijk zeggen: ‘Laten we even een pauze nemen’ of ‘Ik moet even afkoelen en kom er zo weer op terug’. Je kunt ook zeggen: ‘Ik voel me nu emotioneel, kunnen we dit gesprek later voortzetten?’
Onthoud dat je de moeite neemt om niet alleen aandacht te hebben voor de toon, maar ook luistert naar de woorden die de ander uitspreekt. Je kunt er altijd voor kiezen om hulp te vragen aan een therapeut.
Plaats jezelf in de schoenen van de ander
Behalve het erkennen van de gevoelens en emoties van de ander, is het ook belangrijk om jezelf te verplaatsen in de ander en empathie te tonen. Ook dit kan namelijk bijdragen aan het vinden van een gezonde oplossing.
Kinderen vinden ouders oneerlijk
Kinderen kunnen soms het gevoel hebben dat ouders oneerlijk handelen. Maar ze dienen te beseffen dat die manier van handelen vaak voortkomt uit zorg en bescherming.
Een simpel voorbeeld uit de kindertijd: als je met je ouders ruzie hebt over het tijdstip dat je thuis moet zijn, is het een idee om je eens te verplaatsen in je ouders en te begrijpen dat ze dit niet doen om je dwars te zitten. Nee, waar het hen om gaat, is dat je veilig bent. Als kind kun je dan bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik snap dat je me dat tijdstip geeft omdat je om me geeft en wil dat ik veilig ben. Dat waardeer ik enorm. Maar ik denk dat ik oud genoeg ben om ook wat later thuis te kunnen komen.’ Op deze manier geef je aan dat je hun zorgen waardeert en tegelijkertijd noem je op een nette manier hoe jij erover denkt.
Als ouder inzien dat je kind zich onbegrepen voelt
Als ouder dien je te weten dat kinderen zich vaak niet begrepen voelen. En dat is niet gek: het is soms ook gewoon lastig om te begrijpen waarom ze bepaalde dingen wel of niet doen. Toch is het belangrijk dat je het gedrag opnieuw bekijkt en jezelf in de schoenen van je kind verplaatst. Dit zal nieuwe inzichten bieden die ervoor kunnen zorgen dat er gezamenlijk een positieve oplossing kan komen. Het is iets wat vaak fout gaat in de verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind.
Een ander voorbeeld dat vaak plaatsvindt tussen jongeren en ouders: de ouders vinden dat het kind teveel tijd doorbrengt op zijn/haar telefoon. Als ouder dien je te begrijpen hoe belangrijk het is voor het kind om in contact te blijven met zijn/haar vrienden. Wat je dan bijvoorbeeld kunt zeggen, is het volgende: ‘Ik begrijp hoe belangrijk je vrienden zijn voor je en dat je via je telefoon met hun in contact blijft. Ik snap ook dat je misschien belangrijke dingen niet meekrijgt als je niet in de buurt van je telefoon blijft. Maar we zouden het op prijs stellen als je je telefoon weg kunt leggen na 21.00 uur, zodat je een goede nachtrust kunt hebben. Misschien helpt het om in je vrije tijd meer tijd met je vrienden te besteden?’ Je kind voelt zich gehoord en ziet ook in dat er opties zijn.
De behoeften van beiden
Het is belangrijk om de ander te vragen wat hij/zij precies nodig heeft en daarnaast met die persoon te bespreken wat jouw behoeften zijn. Dit laatste kun je doen door gebruik te maken van ‘ik’ uitspraken. Bijvoorbeeld: ‘Ik voel me een beetje aangevallen en ik merk dat ik me probeer te verdedigen. Het is beter als ik even een pauze neem’. De ander vragen wat hij/zij nodig heeft kan op de volgende manier: ‘Ik zie dat je boos/verdrietig bent. Misschien is het beter als we even een pauze nemen en op een rustiger moment verder praten?’ Maar je kunt ook heel direct vragen: ‘Wat heb je nodig?’.
Het is verder belangrijk dat iedereen zelf zijn/haar verantwoordelijkheid neemt om in de eigen behoeften te voorzien. Voorbeelden zijn: een pauze inlassen wanneer je denkt dat dat nodig is, de tijd nemen om emoties te verwerken en tijd nemen voor jezelf.
Humor is belangrijk
Je kunt altijd humor gebruiken om conflicten te verzachten. Een goede manier om dat te doen, is een ‘code’ af te spreken die jullie kunnen gebruiken wanneer de situatie escaleert.
Kies een rustig moment uit om dat grappige woord of die geestige zin te benoemen. Wanneer één van de twee de code gebruikt, betekent het dat het tijd is om even pauze te nemen of dat beide partijen zich wat kalmer moeten opstellen. Soms kan het noemen van het woord of de zin ertoe leiden dat jullie samen in een lachbui schieten. Dat kan soms een hoop doen voor een vervelende situatie.
Houd er echter rekening mee dat het niet altijd overkomt zoals je zou willen. Gebruik de ‘code’ dus op de juiste manier, en merk het ook op bij de ander. Dit kan soms moeilijk zijn als je overweldigd bent. Houd nogmaals in je achterhoofd dat je luistert naar wat de ander zegt, en niet alleen aandacht hebt voor de manier waarop de ander communiceert. Waardeer het dat de ander een poging doe om de relatie te herstellen.
Verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind: Conclusie
Een verstoorde relatie tussen ouder en volwassen kind komt vaker voor dan we wensen. Een conflict in de familie kan voor veel negativiteit zorgen en moet zo snel mogelijk worden opgelost. Gelukkig zijn er veel manieren om een verstoorde relatie te herstellen. Hopelijk heb je dankzij dit artikel een beter idee hoe je het herstel kunt aanpakken. Mocht het lastig zijn om de verstoorde relatie te herstellen, dan raden we aan om samen in therapie te gaan. Wat je ook kunt doen is eerst individueel met een psycholoog in gesprek te gaan. Daar is helemaal niks mis mee en zal er alleen maar voor zorgen dat het proces wordt versneld.