Misschien heb je het zelf meegemaakt: iemand om wie je veel gaf kon er emotioneel niet voor je zijn. Misschien leek deze persoon afstandelijk of zelfs ongeïnteresseerd.
Het is normaal dat je soms – tijdelijk – emotioneel onbereikbaar bent als je niet lekker in je vel zit, je veel aan je hoofd hebt of gewoon even persoonlijke ruimte nodig hebt. Maar hoe zit het met mensen die aanhoudend emotioneel onbereikbaar zijn? Hoe herken je een emotioneel onbereikbaar persoon?
Hoewel ieder mens anders is en er verschillende redenen kunnen zijn waarom iemand zich emotioneel afstandelijk gedraagt, zijn er een paar signalen die op emotionele onbereikbaarheid wijzen.
Als je deze tekens leert herkennen, kan dat je helpen om beslissingen te nemen over je relaties. Zo kun je jezelf te beschermen als je betrokken raakt bij iemand die emotioneel niet beschikbaar is.
Wat is emotionele onbereikbaarheid?
Een emotioneel onbereikbaar persoon heeft aanhoudend moeite met het uiten van, of omgaan met, emoties, of om emotioneel dicht bij andere mensen te komen.
Emotionele onbereikbaarheid is voor relaties een groot probleem. Als iemand niet in staat is om gevoelens te delen en te ontvangen, dan kan dat een enorm obstakel zijn bij het creëren en in stand houden van een gezonde, sterke en duurzame relatie.
Omgaan met emotioneel onbereikbare mensen kan frustrerend en moeilijk zijn, en dan vooral in liefdesrelaties. Wanneer dit soort mensen te maken krijgen met pijn, teleurstelling of verdriet, kunnen ze zich overstuur voelen en overweldigd. De reactie is vaak de neiging om te ontsnappen.
Hoe wordt emotionele onbereikbaarheid geuit?
Iedereen is anders, waardoor emotionele onbereikbaarheid op verschillende manieren geuit kan worden.
Iemand die emotioneel niet beschikbaar is kan:
- Afstandelijk overkomen
- Moeite hebben met over zijn/haar gevoelens te praten
- Bepaalde onderwerpen of situaties vermijden die emotionele uitingen met zich meebrengen
Aan de andere kant voelt iemand die juist wel emotioneel beschikbaar is zich op zijn/haar gemak bij het delen van een emotionele verbinding met iemand anders.
In welke relaties komt emotionele onbereikbaarheid voor?
Emotionele onbeschikbaarheid kan invloed hebben op alle soorten relaties, waaronder:
- Romantische relaties
- Hechte vriendschappen en kennissen
- Relaties tussen ouders en kinderen
- Zakelijke relaties
Wat zijn de oorzaken van emotionele onbereikbaarheid?
Er zijn verschillende factoren die aan emotionele onbereikbaarheid ten grondslag kunnen liggen. Het komt vaak voor dat er meer dan een oorzaak is die emotionele onbereikbaarheid veroorzaakt, maar veel onderzoek over dit onderwerp is op de hechtingstheorie en de vroege ouder/kind relatie gericht.
Hieronder geven we daar meer uitleg over.
Affectieve verwaarlozing / hechtingsproblemen
De hechting aan verzorgers in de kindertijd kan een sleutelrol spelen bij emotionele intimiteit.
Van affectieve verwaarlozing is sprake wanneer iemand als kind niet de aandacht, waardering en bevestiging heeft gekregen waar het als kind behoefte aan had, maar ook recht op had. Dat betekent dat het kind niet werd aangemoedigd of complimenten heeft gekregen. Het kind zal juist vaak zijn afgewezen, of het gevoel hebben gehad het nooit goed te kunnen doen. Dit is een vorm van geestelijke mishandeling.
Dit soort kinderen zijn vaak geneigd om een vermijdende hechtingsstijl te ontwikkelen, waarbij het kind contact met de ouder vermijdt, omdat het geleerd heeft dat ouders hem/haar constant afwijzen, geen respons geven of verwaarlozen.
Kinderen die dit hebben meegemaakt, hebben de neiging dit patroon te herhalen in hun volwassen relaties, waarbij ze onafhankelijker zijn, zowel fysiek als emotioneel, en het moeilijker vinden om intiem te zijn met anderen of om op hen te vertrouwen.
Emotioneel onbereikbare mannen
Emotionele onbereikbaarheid kan iedereen treffen, maar cultuur en gender kunnen een significante rol spelen. Vooral mannen wordt vaak verteld dat emotionele kwetsbaarheid ‘zwak’ is, waardoor het nogal eens voorkomt dat zij daardoor emotionele onbeschikbaarheid vertonen om aan dit soort culturele verwachtingen te voldoen.
Toch kunnen ook vrouwen emotionele onbeschikbaarheid ontwikkelen, en zijn echt niet alle mannen emotioneel onbereikbaar.
Tijdelijke omstandigheden
Emotionele onbeschikbaarheid kan ook tijdelijk zijn. Mensen met een psychisch probleem, bijvoorbeeld depressie, kunnen het moeilijk vinden om een emotionele band met hun dierbaren te onderhouden.
Anderen willen zich misschien op hun carrière concentreren, of hebben iets anders onverwachts meegemaakt.
Verdriet bij een relatiebreuk
Het ervaren van verdriet door een stukgelopen relatie kan het soms moeilijk maken om je kwetsbaar op te stellen tegenover een nieuwe partner.
En dan vooral in de volgende gevallen:
- Onaangename relatiebreuken
- Ontrouw
- Onbeantwoorde gevoelens
- Ongezonde relatie of misbruik
Dit soort gebeurtenissen kunnen een laag gevoel van eigenwaarde veroorzaken, wat het nog moeilijker kan maken om intimiteit te ervaren en te delen.
Kenmerken van een emotioneel onbereikbaar persoon
Emotionele onbereikbaarheid kan er, afhankelijk van de situatie, anders uitzien, maar het komt er altijd op neer dat met emoties omgaan een uitdaging is.
De onderstaande kenmerken kunnen je helpen een emotioneel onbereikbare partner te herkennen.
1. Ze vermijden intimiteit
Iemand die emotioneel niet beschikbaar is, kan bang zijn voor intimiteit en dus om zijn/haar diepste gevoelens en gedachten met jou te delen.
Als iemand kwetsbaarheid ongemakkelijk vindt, kan hij/zij afstand nemen van zijn/haar eigen emotionele ervaringen, wat het op zijn beurt bijna onmogelijk maakt om met een ander emotionele intimiteit te delen.
Gebrek aan fysieke genegenheid en oogcontact kunnen ook indicatoren zijn van emotionele onbeschikbaarheid, maar dit is geen regel.
2. Ze worden snel defensief
Een emotioneel onbereikbare partner kan defensief reageren of iemand anders de schuld geven van zijn/haar problemen. Emotioneel onbereikbare partners vinden het moeilijk om anderen te vertrouwen. Ze reageren op een bepaalde situatie, maar zullen nooit echt uitspreken hoe ze zich er echt bij voelen.
Zo iemand zal zelden gesprekken beginnen over gekwetste gevoelens of relatiedynamiek. Vooral als iemand in het verleden zijn/haar vertrouwen heeft geschaad, zal de persoon misschien vermijden om kwetsbaarheden aan iemand anders bloot te stellen.
3. Ze vermijden verplichtingen / afspraken
Voorbeelden zijn: het niet willen labelen van een romantische relatie of het uitstellen van het zetten van een volgende stap, zoals een huwelijksaanzoek. De voorkeur gaat uit naar informele relaties met meerdere partners. Ook zal de emotioneel onbereikbare partner vaak relaties beëindigen als het ‘te serieus’ wordt.
In een vriendschap kan de emotioneel onbereikbare persoon aarzelen om plannen te maken of deze vaak afzeggen. Ook kunnen ze zich ongemakkelijk voelen als je liefde voor hem of haar toont of hem of haar als vertrouweling behandelt.
4. Zich niet in kunnen leven in jouw gevoelens
Omdat ze de neiging hebben om emoties “uit te schakelen”, hebben mensen die emotioneel niet beschikbaar zijn vaak het onvermogen om de gevoelens van iemand anders te begrijpen of te delen.
Dit betekent niet per se dat ze niet om je geven, maar toch wordt er geen rekening gehouden met jouw gevoelens.
5. Jij doet al het ‘relatie werk’
Als jij al het bellen, sms’en en plannen doet, is de kans groot dat je te maken hebt met een emotioneel onbereikbare partner.
Ze vinden het waarschijnlijk leuk om tijd met je door te brengen, maar alleen wanneer het hen uit komt. Als jij niets onderneemt, zullen zij dat verder ook niet proberen.
Als jullie niet samen zijn, hoor je ook maar weinig van ze en duurt het lang voordat ze een berichtje beantwoorden – of ze beantwoorden berichten helemaal niet.
Het kan ook zijn dat ze bijvoorbeeld antwoorden “Over belangrijke dingen praat ik liever persoonlijk”, wat jou misschien fantastisch in de oren klinkt, totdat ze er geen gevolg aan geven.
6. Zij bepalen wat er gebeurt
Als jullie samen zijn, kiezen zij wat jullie doen, en is dat vaak een activiteit die aansluit bij een typische routine van de emotioneel onbereikbare persoon.
Dit hoeft niet per se een probleem te zijn, maar als ze nooit rekening houden met wat jij zou willen doen, is dat geen goed teken.
7. Ze zijn gewoon niet beschikbaar
Als jij aangeeft dat je de persoon nodig hebt, hebben emotioneel onbereikbare mensen de neiging om weg te rennen, of je emotionele uitingen te minimaliseren, van onderwerp te veranderen, of zich terug te trekken.
8. Ze reflecteren jouw gevoelens, in plaats van hun eigen gevoelens te benoemen.
Wanneer jij je emoties deelt, hoe reageert de ander daar op? Uit de persoon zijn/haar eigen gevoelens, of weerspiegelt hij/zij wat jij zegt?
Het is oké als iemand niet constant over gevoelens wil praten, maar in een relatie is het belangrijk om een emotionele band te creëren.
Als jouw partner moeite heeft met zijn/haar hart te openen, zelfs als je directe vragen stelt, dan kan het zijn dat hij/zij emotioneel onbereikbaar is.
Hoe ga je met een emotioneel onbereikbaar iemand om?
Tussen partners bestaat – als het goed is – een hechte, emotionele band die voor intimiteit zorgt. Zonder een zekere mate van intimiteit, zal een relatie nooit slagen. Als een van de twee emotioneel afstandelijk is, dan is er geen intimiteit meer.
Emotionele onbereikbaarheid is een probleem, maar er zijn manieren om de emotioneel onbereikbare persoon wat meer ‘open’ te laten zijn over zijn of haar gevoelens.
1. Vermijd ‘plakkerige’ of wanhopige berichtjes
Vermijd het sturen van berichtjes waarin je iemand vraagt te antwoorden, of steeds vraagt wat hij/zij aan het doen is. Je geeft de ander liever vrijheid. Doe je dat niet, dan zal de onbereikbaarheid erger worden.
2. Wees zelf ook minder bereikbaar
Iedereen heeft ruimte nodig. Als jij de ander constant aandacht geeft, kan dat een beetje afschrikken. Als je partner het idee heeft dat je hem/haar geen vrijheid geeft, dan kan de persoon afstand gaan nemen, en dat kan weer leiden tot emotionele onbereikbaarheid.
3. Empathie en begrip
Het kan zijn dat je partner onbereikbaar is geworden door vervelende ervaringen in het verleden. Jij zal dan (helaas) om moeten leren gaan met de problemen die een ander bij jouw partner heeft veroorzaakt. Houd daar dus eventueel rekening mee.
4. Geef niet toe
Je zult misschien liever toegeven en doen wat je partner wil, om ruzies te vermijden of te voorkomen dat de persoon je verlaat. Maar onthoud dat, hoe meer je toegeeft, hoe minder ‘spannend’ dat is voor de andere persoon, waardoor hij/zal sneller op je uitgekeken zal raken.
5. Word niet boos
Als je kwaad wordt, zal de persoon nog harder wegrennen. Een emotioneel onbereikbaar persoon gaat drama liever uit de weg.
Wat te doen bij een emotioneel onbereikbare partner
Emotionele onbeschikbaarheid hoeft niet permanent te zijn. Wel moet je beseffen dat het een complex probleem is, en sommige onderliggende oorzaken kunnen moeilijker te overwinnen zijn dan andere.
Verandering kan alleen plaatsvinden als iemand bereid is eraan te werken en te veranderen.
Je kunt de volgende strategieën proberen:
- Breng zorgwekkend gedrag ter sprake, zoals het vermijden van het maken van plannen of het delen van gevoelens.
- Leg op een empathische, meelevende manier uit hoe dit gedrag jullie relatie beïnvloedt.
- Moedig je partner aan om hulp te zoeken bij een therapeut, of bied aan om relatietherapie te proberen.
- Moedig je partner aan en steun hem/haar als hij/zij zich openstelt.
Wat kun je doen als je zelf emotioneel onbereikbaar bent?
Ben jij degene in de relatie die emotioneel niet beschikbaar is?
Misschien heb je sommige van de bovenstaande kenmerken bij jezelf opgemerkt, of zijn het dingen waar vorige partners je op hebben gewezen.
Emotionele onbeschikbaarheid betekent overigens niet dat je iets verkeerd hebt gedaan. Waarschijnlijk realiseer je je niet helemaal hoe die onbereikbaarheid zich in je relaties manifesteert.
Om (weer) emotioneel bereikbaar te worden, is het belangrijk om de volgende stappen te ondernemen.
Stap 1: Bewustzijn
De eerste stap is bewustzijn: alleen als je je bewust wordt van jezelf en je problemen, en je jezelf emoties laat ervaren, kan je emotioneel meer bereikbaar worden. Als jij gemotiveerd bent om te veranderen, dan is dat mogelijk.
Stap 2: Emoties leren identificeren
De tweede stap is om emoties te leren identificeren en om interacties op emotioneel niveau tot stand te brengen.
Stap 3: Leren de juiste keuzes te maken
Vervolgens moet je leren om (de juiste) keuzes te maken over hoe je op bepaalde situaties reageert.
Daarnaast is het belangrijk om te beseffen dat de mensen om je heen ook voor zichzelf moeten blijven zorgen, maar aan de andere kant begrip dienen te tonen voor jouw situatie als ze de relatie in stand willen houden.
Verder zijn de volgende zaken belangrijk:
1. Identificeer de oorzaak
Het onderzoeken van de onderliggende problemen en oorzaken kan je inzicht geven in hoe om te gaan met emotionele onbeschikbaarheid.
In het geval je bijvoorbeeld een vervelende scheiding hebt meegemaakt, kan het zijn dat je gewoon wat meer tijd nodig hebt voordat je weer een relatie met iemand wil aangaan.
Maar als je iets ernstigers hebt meegemaakt, zoals verwaarlozing in je kindertijd, en dat je vermogen om gezonde relaties met anderen op te bouwen beïnvloedt, dan is het verstandig om met een therapeut te praten.
2. Oefen met je open te stellen
Het is vaak fijn om eerst te leren je op je gemak te voelen bij het uiten van emoties. Gaat dat goed, dan kun je deze vervolgens gaan delen met een romantische partner.
Hieronder een aantal tips die je hierbij kunnen helpen:
- Houd een dagboek bij van je gevoelens.
- Gebruik kunst of muziek om je emotioneel te uiten.
- Praat met mensen die je vertrouwt over emoties.
- Deel emotionele problemen of kwetsbaarheden eerst via een bericht (sms of e-mail).
- Neem je tijd en doe het rustig aan.
Houd er rekening mee dat verbetering tijd nodig heeft. Jezelf pushen om je meer open te stellen, zal niet helpen en soms zelfs tot verdriet of ongemak leiden. Concentreer je daarom op kleine, geleidelijke veranderingen.
3. Betrek je partner erbij
Als je de onderliggende oorzaken begint te onderzoeken en werkt aan meer beschikbaar te worden, praat dan met je partner over wat je leert.
Misschien is het nu gemakkelijker voor je om zijn/haar steun te vragen als je partner begrijpt waar je emotionele onbereikbaarheid vandaan komt.
Bedenk samen nuttige strategieën, zoals:
- Briefjes voor elkaar achter te laten waarin jullie emoties delen
- Als er behoefte is aan fysieke ruimte, je afspreekt via sms contact te houden
- Jezelf omringen door mensen in gezonde relaties
Als de emotionele onbeschikbaarheid voortkomt uit hechtingsproblemen of ongezonde relatiepatronen, kan het belangrijk zijn om meer te leren over hoe gezonde relaties eruit horen te zien. Dit kun je doen door te bestuderen hoe mensen in je omgeving, zoals familie of vrienden, in langdurige relaties met elkaar omgaan.
4. Schakel hulp in van een therapeut
Emotionele onbereikbaarheid is niet altijd iets waar je alleen aan kunt werken, en dat is helemaal niet erg.
Als je voelt dat je wat extra hulp nodig hebt, of veel moeite blijft ervaren met emoties, kan een therapeut extra steun bieden.
Therapie kan je helpen achterhalen wat de oorzaken of factoren zijn, en om vervolgens de juiste stappen te ondernemen om de ongezonde relatie patronen te doorbreken.
Ook kun je kiezen voor relatietherapie, om samen de problemen zo goed mogelijk aan te pakken.
Waarom trek ik emotioneel onbereikbare mannen aan?
Er zijn vrouwen die constant een onbereikbare man lijken aan te trekken. Hoe komt dat precies?
Je bent zelf emotioneel onbereikbaar
Dit had je misschien niet zien aankomen. Maar als jij vaak emotioneel onbereikbare mannen aantrekt, dan kan dit betekenen dat jij zelf eigenlijk ook niet helemaal emotioneel beschikbaar bent.
Dat kan komen omdat je bijvoorbeeld te maken hebt gehad met:
- Moeilijke scheidingen
- Je moeite hebt met het openen van je hart
- Als je niet echt in verbinding met jezelf bent
- Daarnaast kan het zijn dat je het moeilijk vindt om op je intuïtie te vertrouwen.
- Je het lastig vindt als iemand volledig emotioneel beschikbaar is
- Je mannen (of de liefde in het algemeen) gewoon niet echt meer vertrouwt.
Zo’n emotioneel onbereikbare man klinkt totaal niet als de man die je zou willen, maar onbewust geeft het je wel een ‘veilig’ gevoel, omdat jij dan ook je hart niet hoeft te openen. Want als jij je hart opent, is de kans groot dat je gekwetst wordt en dat wil je zo veel mogelijk voorkomen. Maar juist omdat je je hart sluit, lopen liefdesrelaties vaak slecht af en ervaar je toch nog vaak pijn.
Als kind had je redenen om je hart te sluiten
Ook kan het zo zijn dat je als kind iets hebt meegemaakt, waardoor je denkt dat het beter is om niet te voelen. Je sloot je hart, omdat dat toen je enige keuze was. Het emotionele brein van een kind is namelijk nog niet helemaal ontwikkeld. Ook al heb je deze ‘strategie’ nu niet meer nodig, weet je eigenlijk niet beter.
Een van je ouders was emotioneel onbeschikbaar (of allebei)
Mochten er bij jou thuis vroeger emoties zijn? Werden ruzies uitgesproken? Mocht jij je emoties uiten, zoals huilen of boos zijn? Lieten jouw ouders wel eens emoties zien? Waren je ouders er altijd voor je, en lieten ze je vaak merken dat ze van je hielden?
Wat je ouders aan jou laten zien, wordt jouw referentiekader. Ook al weet je misschien wel dat er iets niet klopt, herkent jouw systeem slechts wat het kent of eerder heeft gezien.
Als er dus een emotionele onbereikbare man je leven betreedt, associeer je zijn gedrag met liefde, maar dit loopt bijna altijd slecht af.
Conclusie
Relaties kunnen uitdagend zijn wanneer een van de twee partners emotioneel onbereikbaar is. Dit is niet iets wat jij voor hen kunt oplossen, en ook is het niet iets wat ze even snel kunnen veranderen.
Wanneer jullie samenwerken aan het emotioneel meer bereikbaar maken van een van de twee, zal dat geduld, maar ook medeleven vergen.
Aan emotionele onbereikbaarheid kan gewerkt worden. Daarvoor is het nodig dat de persoon erkent dat hij/zij een probleem heeft en bereid is om hulp te zoeken.
Als jouw partner emotioneel onbereikbaar is, is het ook goed om na te gaan of het het waard is voor jou om dit proces aan te gaan, of dat het voor je eigen mentale gezondheid misschien beter is om de emotioneel onbereikbare man of vrouw te verlaten.
Je kunt er ook natuurlijk voor kiezen om met je partner te praten, of om de tijd te nemen om je eigen gedrag te verkennen. Dit kan helpen om eventuele problemen of factoren te identificeren en om er op een productieve manier mee aan de slag te gaan.
Een therapeut of psycholoog kan het proces ondersteunen door middel van psychotherapie en begeleiding. Dit kan soms een hele tijd duren, maar niets is onmogelijk.
Hulp van een therapeut kan vooral van pas komen als je er zelf niet uit komt.
