Verlatingsangst is de angst om verlaten te worden door mensen die je liefhebt. Tuurlijk; we zouden allemaal verdrietig worden als iemand dierbaar ons zou verlaten. Dat is heel normaal. Maar bij verlatingsangst, wat overigens een serieuze psychische aandoening is, is iemand angstig terwijl er geen tekens zijn dat een dierbare daadwerkelijk wil vertrekken. En dat zorgt natuurlijk voor problemen. Verlatingsangst komt voor bij zowel kinderen als volwassenen. In dit artikel richten we ons op de verlatingsangst symptomen bij volwassenen.
Verlatingsangst is niet…
Er zijn mensen die denken dat verlatingsangst hetzelfde is als de angst hebben dat je partner je verlaat. Maar we zijn toch allemaal wel eens bang dat onze partner ‘ineens’ besluit om ons achter te laten? Veel koppels denken bovendien dat zij hun partner leuker vinden dan andersom, wat ook voor veel onzekerheid kan zorgen. Maar dit heeft verder niets te maken met verlatingsangst.
Wat is het dan wel?
Iemand die last heeft van verlatingsangst moet steeds weer overtuigd worden dat een ander hem/haar niet wil verlaten. In de volwassenheid kan dit soort gedrag juist de oorzaak zijn voor een partner om de ander met verlatingsangst te verlaten.
Verlatingsangst is een psychisch probleem en valt volgens de DSM-5 (in veel landen de standaard bij het diagnosticeren van psychische stoornissen) onder de ‘ontwikkelingsstoornissen’.
Iemand die last heeft van verlatingsangst heeft enorm veel angst om verlaten te worden door bepaalde belangrijke figuren. Dit kunnen ouders zijn, maar ook vrienden, een partner of kinderen. Mensen met verlatingsangst zullen van te voren veel piekeren over de mogelijkheid dat iemand hen verlaat. Onder ‘verlaten’ valt overigens ook vreemdgaan.
Verlatingsangst zien we vooral bij kinderen, maar toch zijn er ook veel Nederlandse volwassenen die hiermee kampen. Er zit een verschil tussen de verlatingsangst symptomen bij volwassenen en die van kinderen. Bij kinderen ontwikkelt deze stoornis zich vaak in de hechtingsfase, terwijl bij volwassenen de oorzaak vaker een ingrijpende gebeurtenis is. Een voorbeeld van zo’n gebeurtenis is bedrog door een partner.
Soorten verlatingsangst bij volwassenen
Er kunnen twee soorten verlatingsangst voorkomen bij volwassenen, namelijk:
- Angst om alleen te zijn
- Angstgevoelens binnen relaties
Ook al maken ze allebei deel uit van hetzelfde psychische probleem, is het wel nuttig om dit onderscheid te maken. Er zijn namelijk een aantal verschillen tussen beide soorten.
Angst om alleen te zijn
Voorbeelden van angst ervaren om alleen te zijn:
- De sterke behoefte dat er constant mensen (of anders huisdieren) in de buurt zijn
- Erg lang bij de ouders thuis blijven wonen
- Uit zorg voor dierbaren je heel beschermend op te stellen en ze zelfs dingen verbieden
- Heel veel last hebben van heimwee, waardoor je eigenlijk altijd thuis slaapt
Mensen die deze vorm van verlatingsangst hebben, zullen er niet altijd veel last van hebben. Het komt namelijk vaak voor dat de omgeving hen zielig vindt, en men er daarom voor zal zorgen dat er altijd iemand voor hen is.
Angst in relaties
De andere vorm van verlatingsangst bij volwassenen is het ervaren van angst in relaties. Het gaat hier om een angst om verlaten te worden, waarbij de vroegere hechting vaak een belangrijke rol speelt. We zouden kunnen stellen dat mensen met verlatingsangst in relaties vaak onbewust op zoek gaan naar het (onveilige) hechtingspatroon dat ze van hun ouders mee hebben gekregen.
In de praktijk kan dat er op de volgende manieren uitzien:
- Je valt op de verkeerde types. Je wordt bijvoorbeeld verliefd op mensen die niet hun best doen om voor je te zorgen of te vaak je grenzen overschrijden.
- Je wordt verliefd op mensen die niet beschikbaar zijn.
- Als je jouw partner vaak claimt, en hem/haar ‘opeist’.
- Als je niet goed voor jouw partner zorgt, door bijvoorbeeld vreemd te gaan of de drang te hebben om bij je partner weg te gaan.
Bovendien gebeurt het vaak dat volwassenen met verlatingsangst in liefdesrelaties een partner uitkiezen die ook last van verlatingsangst heeft, of anders met bindingsangst kampt. Hieruit ontstaan vervolgens ongezonde patronen.
Herken jij je in iets van het bovenstaande? Ben je benieuwd wat de verlatingsangst symptomen bij volwassenen zijn en ook wat de oorzaken kunnen zijn van verlatingsangst? Lees dan gauw verder!
Verlatingsangst in verschillende situaties
Als jij last hebt van verlatingsangst symptomen bij volwassenen, is dat niet alleen lastig voor jezelf, maar ook voor de mensen om je heen. En dan vooral degenen met wie je een bepaalde relatie deelt: je partner, maar ook je familie, je vrienden en zelfs je collega’s.
In een gezin/familie
In het geval van verlatingsangst binnen een familie of gezin, is de persoon erg bang om alleen te zijn. Er wordt dan vaak geëist dat er altijd iemand thuis is voor de persoon. Dit heeft invloed op de vrijheid van gezinsleden, wat natuurlijk voor problemen kan zorgen.
Op het werk
Iemand met verlatingsangst kan op een gewone, doordeweekse dag ineens extreem angstig worden door de gedachte dat er iets mis zou zijn met zijn/haar partner. De persoon kan zich daardoor niet meer concentreren op zijn/haar taken. Of wanneer iemand steeds last heeft van nachtmerries en daardoor niet goed slaapt, het op het werk ook niet meer goed doet. Bovendien kan iemand met verlatingsangst bang zijn om dierbare collega’s te verliezen, of de angst hebben om bepaalde taken alleen op te moeten lossen.
In liefdesrelaties
Wanneer in een koppel één van de partners verlatingsangst heeft, kan dat voor veel problemen zorgen binnen de relatie. De persoon met verlatingsangst zal het moeilijk vinden om zijn/haar partner vrij te laten, kan enorm jaloers zijn en de partner proberen te claimen. Dit geeft de partner al snel een stikkend gevoel. Er kunnen extra problemen ontstaan wanneer de partner bijvoorbeeld voor werk er tussenuit moet, of halsoverkop een keertje later thuiskomt.
Oorzaken verlatingsangst
Onveilige hechting
Verlatingsangst heeft vaak te maken met een onveilige hechting in de kindertijd. Hierbij hebben kinderen het weggaan en de terugkeer van hun ouders niet goed ‘verwerkt’. Bij een onveilig hechting vormen de ouders bovendien geen veilige plek voor een kind.
Dit kan te maken hebben met het feit dat ouders wisselend aanwezig waren, het kind mishandelden of hem/haar verwaarloosden. Het kind kampt hierdoor met emotionele onzekerheid. Het weet namelijk niet wanneer er iemand voor hem/haar is wanneer hij/zij dat nodig heeft.
En dit kan in de volwassenheid ertoe leiden dat dit soort kinderen zich in relaties nog steeds onzeker voelen en constant bang zijn om door hun dierbaren verlaten te worden.
Niet ieder kind dat onveilig gehecht is, krijgt later ook last van verlatingsangst. Echter maakt het de kans op het ontwikkelen van deze stoornis wel groter. Door die onveilige hechting is het niet gek dat iemand zich later ook in zijn/haar relaties onzeker gaat voelen.
Traumatische ervaring
Ook het hebben meegemaakt van een traumatische gebeurtenis, zoals een relatie die uit is gegaan of het overlijden van een dierbare, kan verlatingsangst veroorzaken.
Borderline stoornis
Mensen die last hebben van borderline blijken ook vaak last te hebben van verlatingsangst. Als jij meer wil weten of borderline en waarom mensen met deze stoornis anderen vaak manipuleren, lees je daar hier (link naar artikel) meer over.
Combinatie van factoren
In andere gevallen is de oorzaak van iemands verlatingsangst niet helemaal duidelijk. Het is echter meestal een combinatie van diverse factoren.
Wat zijn de symptomen van verlatingsangst bij volwassenen?
Verlatingsangst kan zich uiten in verschillende klachten, die bij kinderen en volwassenen verschillend zijn. Mensen hebben meestal last van verschillende symptomen.
De verlatingsangst symptomen bij volwassenen zijn als volgt:
- Extreme angst voelen dat een ander je ooit verlaat of dat die persoon iets overkomt
- Extreme angst dat jou zelf iets overkomt, waardoor je niet meer bij je dierbaren kunt zijn
- Je bent bang om dingen alleen te doen en zorgt er daarom voor dat je nooit alleen bent
- Als je toch iets alleen moet doen, ben je enorm angstig of heb je verschillende klachten
- In relaties heb je altijd bevestiging nodig en je krijgt al snel het gevoel dat de ander je niet meer leuk vindt als hij/zij geen bevestiging geeft
- Vaak dromen over verlaten worden
- Extreem jaloers zijn en daardoor claimend gedrag vertonen
- Problemen ervaren bij het aangaan van intieme relaties
- Je voelt je paniekerig als de mensen aan wie je gehecht bent er niet zijn
- Je durft amper van huis te gaan omdat je dan niet in de buurt bent van de mensen aan wie je gehecht bent
Er zijn mensen die zich erg bewust zijn van hun verlatingsangst, terwijl anderen er juist veel minder mee bezig zijn. Zelfs als je niet gediagnosticeerd bent met verlatingsangst (volgens de criteria van de DSM-5), kun je nog wel kampen met angstgevoelens.
Diagnose verlatingsangst
Als iemand diverse verlatingsangst symptomen bij volwassenen laat zien, kan het zijn dat hij/zij gediagnosticeerd kan worden met verlatingsangst. Echter is het stellen van die diagnose nogal lastig.
Verlatingsangst bij volwassenen is namelijk pas sinds kort benoemd als een psychische stoornis. Om de diagnose te kunnen stellen, wordt er gebruik gemaakt van de DSM-5. Hierin staan een stel criteria opgesomd waar iemand (voor een deel) aan moet voldoen.
Bovendien moet de angst sterk aanwezig zijn voor een periode van minimaal zes maanden (in het geval van volwassenen) en voelt hij/zij zich beperkt in het sociale- of werkende leven door de verlatingsangst. Ten slotte mogen de ervaren klachten niet worden veroorzaakt door een andere stoornis.
Hoe ga je om met verlatingsangst? Vier eenvoudige tips
Verlatingsangst symptomen bij volwassenen kunnen veel impact hebben op het dagelijks leven. Het is vaak een kwestie van trainen om je angsten te managen. Want er zullen nu eenmaal situaties voorkomen waarin je alleen bent of alleen moet zijn. Ook is het niet prettig als je steeds problemen hebt in je relatie omdat je zo veel last hebt van je verlatingsangst.
Hieronder een aantal tips die je kunnen helpen om stapje voor stapje je verlatingsangst aan te pakken.
Een nachtje van huis
Probeer eens één nachtje van huis te gaan om te kijken hoe dat voelt. Als dat goed gaat, kun je het langzaam uitbreiden tot meer dan een nacht van huis. Je zult zien dat het helemaal niet zo erg is als dat je misschien had gedacht. Heb geen haast, pak het vooral rustig aan.
Om een bepaalde angst te overwinnen, moet je deze angst ten eerste herkennen. Maar de enige echte manier om over je angst heen te komen, is om jezelf steeds ietsje meer bloot te stellen aan die angst.
Als het je dus lukt om stapje voor stapje jezelf bloot te stellen aan alleen te zijn, dan kan dat op een gegeven moment een groot deel van je angst weghalen. Begin klein en bouw het langzaam op.
Wees open tegenover je partner
Een relatie hebben met iemand betekent goed met elkaar communiceren. Als jij niet communiceert over je verlatingsangst, dan kan je partner de indruk krijgen dat je extreem jaloers bent of zelfs bezitterig. Dat wil je natuurlijk voorkomen. Leg uit dat je last hebt van verlatingsangst, zodat je partner begrip kan opbrengen voor je situatie en zijn/haar steun kan bieden.
Hulp zoeken
Ga samen met je partner op zoek naar een therapeut die je helpt om de oorzaak van je verlatingsangst te achterhalen. Verlatingsangst bij volwassenen is een psychische aandoening die omschreven staat in de DSM-5, en je moet deze stoornis dus serieus nemen.
Gelukkig valt verlatingsangst goed te behandelen. Je zult wellicht uit je comfortzone moeten stappen, maar schaam je vooral niet om hulp te zoeken bij een professional. Besef dat dit een belangrijke eerste stap is naar een gelukkiger en gezonder (liefdes)leven.
Wees niet boos op jezelf
Je bent geen jaloers kreng of nare partner. Neem het jezelf niet zo kwalijk. Waarschijnlijk weet je zelf ook dat je gedrag vaak misschien irrationeel is. Maar toch kun je er op dat moment weinig aan doen. En dat is nu eenmaal zo, want verlatingsangst is een psychologische stoornis. Verlatingsangst symptomen bij volwassenen kunnen een grote impact hebben op het dagelijks leven van de persoon en zijn/haar omgeving. Je zult soms dingen doen waar je achteraf spijt van krijgt.
Focus je op jezelf
Mensen die last hebben van verlatingsangst, hebben wel eens de neiging om te denken dat hun partner moet veranderen, en dat het probleem dus bij hem/haar ligt. Misschien beschuldig je je partner ervan dat hij/zij meer aandacht heeft voor andere mensen of dingen dan voor jou.
Of vind je het vreemd dat hij/zij ook nog een eigen leven heeft naast dat van jullie samen, en dat als je partner écht van je houdt, hij/zij wel altijd bij jou zou zijn. Dat zijn natuurlijk geen gezonde gedachtepatronen. Bovendien focus je je daarmee altijd op de ander, en dus niet op zichzelf.
Het is nu belangrijk om te beseffen dat je met je aandacht naar jezelf moet. Wat helpt, is je meer te focussen op zelfliefde, in plaats van gefixeerd te zijn op hoeveel je partner van je houdt. Er moet gewerkt worden aan je zelfvertrouwen en zelfbeeld.
Dit kun je alleen proberen, maar met een professional zal het wellicht wat makkelijker gaan. Je zult leren om meer op jezelf te vertrouwen. Ook zal een professional je helpen om te begrijpen wat je kunt aanpassen in je huidige levenswijze om onafhankelijker te zijn. Het gaat om het creëren van een leven naast de relatie die je hebt met je partner. Want dat is volkomen normaal, gezond en ook nodig.
Als je tips wil om je zelfvertrouwen een boost te geven, kijk dan eens naar het volgende artikel (link naar artikel ‘zelfvertrouwen verhogen’). Mensen met verlatingsangst denken bovendien vaak dat ze een ander of anderen nodig hebben om gelukkig te kunnen zijn. Ook dat is een foute gedachte, want we moeten eerst zelf gelukkig kunnen zijn.
Je triggers onderzoeken
Om een positieve verandering te kunnen implementeren, dien je te begrijpen wat je triggers zijn. Mensen die last hebben van verlatingsangst, kunnen getriggerd worden door gebeurtenissen uit het verleden. Een professional zal je helpen je triggers te analyseren, en deze te ‘weerstaan’ in plaats van ervan weg te lopen (richting je partner).
Je komt er dan achter welke triggers ervoor zorgen dat jij je niet veilig voelt en je je daarom vastklampt aan een ander. Ook zul je leren dat het heden en het verleden los van elkaar bestaan, zodat je rustiger in het ‘nu’ kunt leven.
Gezonde levensstijl
Dit lijkt misschien voor de hand liggend, maar is toch heel belangrijk. Een gezonde levensstijl aanhouden betekent niet alleen fysiek, maar ook zeker mentaal. Fysiek in vorm blijven doe je door regelmatig te sporten. Sporten is overigens niet alleen geweldig voor je lijf, het is ook nog eens goed voor je brein. Zo schijn je na 35 minuten hardlopen meer serotonine aan te maken in je hersenen, en dit stofje zorgt voor een gelukzalig gevoel. Ook is er gevonden dat sporten een positieve invloed heeft op angststoornissen in het algemeen.
Behalve te sporten, moet je voor een gezond leven ook zo gezond mogelijk eten. Onderzoek heeft uitgewezen dat ook voedsel een positieve invloed kan hebben op angststoornissen in het algemeen.
Bovendien kan mindfulness of meditatie nuttig zijn voor je mentale gezondheid. Uit onderzoek is gebleken dat professionele mindfulness therapie een positieve impact heeft op kinderen en adolescenten die last hebben van onder andere verlatingsangst. Meditatie en mindfulness kunnen ons namelijk helpen om op een andere manier – meer van een afstand – naar onze gedachten te kijken.
Mijn partner heeft verlatingsangst: Hoe ga ik daarmee om?
Laat jouw partner diverse verlatingsangst symptomen bij volwassenen zien? Dan kan dat erg lastig zijn. Je hebt misschien vaak het gevoel dat je partner jou claimt of enorm jaloers is.
Hieronder een aantal tips die je kunnen helpen:
Duidelijkheid scheppen over je behoeften
Als je tijd en ruimte nodig hebt voor jezelf, zeg dat dan duidelijk tegen je partner. Hetzelfde geldt als je tijd met je partner wil besteden; wees daar duidelijk over. Ook als je vindt dat je partner zich vervelend gedraagt, dien je daar open over te zijn.
Dit soort dingen zullen ervoor zorgen dat de relatie in balans blijft. Je hoeft echt niet altijd te voldoen aan de behoeften van je partner. Ook jouw wensen zijn belangrijk. Als je duidelijkheid schept over je behoeften, zal dat voorkomen dat je je onbewust gaat terugtrekken. Want terugtrekken zal ervoor zorgen dat je partner nog angstiger wordt en je daardoor nog meer gaat claimen.
Luister maar vermijd boos worden
Probeer je partner niet te bekritiseren. Luister naar hem/haar en stel vragen. Hierdoor zul je erachter komen waarom je partner bepaalde gedragingen laat zien.
Zoek hulp bij een professional
Soms is je uiterste best doen niet genoeg, en wordt het tijd om een relatietherapeut in de arm te nemen. Een aangename relatie is eentje waarin beide partners elkaar aanvullen, in plaats van in elkaars behoeften te voorzien. Bovendien is duidelijke en eerlijke communicatie een must. Dit zal het vertrouwen in elkaar stimuleren en ook voor wederzijds begrip zorgen.
Verlatingsangst symptomen bij volwassenen: Conclusie
In dit artikel heb je kunnen lezen over de verlatingsangst symptomen bij volwassenen. Je hebt geleerd wat de mogelijke oorzaken zijn van verlatingsangst, hoe je er het beste mee om kunt gaan en wat je kunt doen als jouw partner verlatingsangst heeft.
Verlatingsangst is een lastige stoornis, maar het is goed te behandelen. Als jij hier last van hebt, probeer dan te werken aan je zelfvertrouwen, een gezondere leefstijl te creëren, professionele hulp in te schakelen en ook open te zijn tegenover je partner. Als partner van iemand met verlatingsangst is het belangrijk om helder te communiceren wat je behoeftes zijn, te luisteren naar je partner en hem/haar te steunen in het zoeken van professionele hulp.