Heb jij een relatie met een narcist en wil jij graag scheiden? We kunnen het helaas niet mooier maken: scheiden van een narcist is lastig en geen pretje. In dit artikel willen we je uitleggen waarom scheiden van een narcist zo moeilijk is en hoe je dat het beste kunt aanpakken.
Ook zullen we je vertellen wat voor je reacties je kunt verwachten, zodat je jezelf zo goed mogelijk kunt voorbereiden. Dat het lastig is, wil niet zeggen dat het onmogelijk is. Houd de moed en het vertrouwen, dan komt alles goed.
Wat is narcisme?
Narcisten hebben de overtuiging dat ze belangrijker zijn dan anderen en zijn steeds op zoek naar bevestiging van die overtuiging. Ze zijn alles behalve empatisch, waardoor het ze geen bal kan schelen hoe jij je voelt.
De narcist kan zich heel wreed en agressief gedragen. Narcisten vinden zichzelf geweldig en voelen zich verheven boven anderen. Ze verwachten van anderen dat ze hen op een speciale wijze behandelen. Maar ook hebben ze een kort lontje en hebben ze de neiging om een ander de schuld te geven.
Ook zijn ze extreem jaloers en willen ze altijd in het middelpunt van de aandacht staan. Last but not least: ze zijn meesters in manipuleren.
Onthoud echter dat er een verschil is tussen iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis en iemand met narcistische trekjes. Bij een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebben we te maken met een ziekte, terwijl ‘gezonde’ mensen hier en daar soms narcistische trekjes kunnen hebben.
Soms lastig te herkennen
Een narcist is soms lastig te herkennen. Narcisten zijn geneigd om veel over hun leven te vertellen, over hun grandioze toekomstplannen en hun bijzondere prestaties. Als jij die persoon nog niet zo goed kent, zul je versteld staan en bewondering hebben voor hem/haar.
Ze zien er vaak verzorgd uit, kunnen goed communiceren en hebben alle aandacht bij het gesprek. Maar zodra je de narcist beter leert kennen, besef je dat je te maken hebt met een heel ander persoon dan je in de eerste instantie dacht. En als je ondertussen verliefd bent geworden, is het al helemaal lastig. Scheiden van een narcist is niet iets wat je ‘even’ doet.
Liefdesrelatie met narcist
Als jij ooit een relatie hebt gehad met een narcist, heb je vast gemerkt dat het niet alleen heel lastig is, maar ook alles behalve ‘gezellig’. En als je het nog nooit hebt meegemaakt – we hopen het van harte – dan kun je hier lezen over een ervaring van een van onze lezers met een narcist.
Mensen die een relatie hebben met een narcist verliezen hun eigenwaarde, voelen zich eenzaam en herkennen zichzelf op een gegeven moment niet meer terug. Ze gaan soms zo ver dat ze hun leven leiden in dienst van hun partner, en zichzelf compleet wegcijferen.
Narcisten hebben vaak niet de capaciteiten om een gezonde liefdesrelatie te onderhouden. De andere partner blijft maar geven, en op een bepaald moment is de koek op en kan er een scheiding om de hoek komen kijken.
Scheiden van een narcist is pijnlijk
Tsja, je relatie was niet goed. Toch kan het pijnlijk zijn om te besluiten er een punt achter te zetten. Je hebt al die tijd je energie gestoken in hem/haar en jullie relatie. Misschien ben je jezelf verloren en weet je niet zo goed hoe je nu verder moet. Beschouw de scheiding als een nieuw hoofdstuk in je leven, waar het helemaal om jou draait.
Je moet je eigenwaarde weer opkrikken en je zelfrespect terugwinnen. Onthoud dat ook jij het verdient om een fijne en gezonde relatie te hebben met een ander en geen genoegen hoeft te nemen met minder. Als je tips wil hebben om je zelfvertrouwen een boost te geven, lees dan hier (artikel over zelfvertrouwen vergroten) meer.
Scheiden van een narcist, hoe doe je dat?
Een relatie met een narcist verbreken is onwijs moeilijk. Misschien heb je jarenlang moeten aanhoren dat je een nietsnut bent, dat je alleen aan jezelf denkt en niets waard bent. Dan is er veel moed nodig om te besluiten om een punt achter de relatie te zetten.
Het gebeurt vaak dat de partner nog steeds hoopt dat de narcist verandert. Er zijn ook mensen die bang zijn voor de reactie van de narcistische partner. Om nog meer ellende te voorkomen, blijven ze vaak langer in de relatie dan ze eigenlijk zouden willen.
Als jij besluit om te scheiden van een narcist, dan is het essentieel om de scheidingsmelding heel duidelijk over te brengen. Geef aan dat je de relatie verbreekt, meld daarbij duidelijk waarom je dat doet en zeg er ook bij dat het besluit definitief is.
Wees niet verrast als de narcist een discussie aangaat en zijn/haar best gaat doen om je van gedachten te laten veranderen. Hij/zij zal je proberen te manipuleren, chanteren of je misschien zelfs bedreigen. Blijf bij je besluit en idealiter vertrek je meteen na de melding. Zeg desnoods als laatst: ‘Ik heb je al gezegd dat ik onze relatie definitief beëindig. Ook heb ik aangegeven waarom, en ik blijf bij mijn besluit.’ Het is belangrijk om dit moment goed voor te bereiden.
Hoe reageert de narcist op de scheidingsmelding?
De narcist zal veel moeite hebben met de melding. Hij/zij is namelijk gewend de controle over jou en de relatie te hebben en zal dus niet zomaar instemmen met jouw wens om te scheiden. De kans is groot dat de narcist kwaad wordt en dreigende taal gebruikt. Gek, eigenlijk, want de narcist heeft nooit in de relatie geïnvesteerd, maar wil er alles aan doen om de relatie te behouden.
Dit kan verwarring wekken bij de partner die wil scheiden van een narcist. De narcist kan ineens doen alsof hij veel om de liefde en om jou geeft, maar jij hebt ook al gezien dat hij gewoon niet in staat is om diepgaande gevoelens te ervaren. Hij/zij wil simpelweg de relatie in tact houden om zo de eigen doelen te behalen. Het draait allemaal om de narcist, en de rest doet er niet toe.
Hieronder de meest voorkomende reacties van een narcist die hoort dat zijn/haar partner wil scheiden:
Kwaad worden en dreigen
De narcist zal woedend worden en gaan dreigen. Wat we vaak horen, is dat ze in hun dreigementen de kinderen erbij betrekken, mochten die in het spel zijn (‘ik ga ervoor zorgen dat jij de kinderen nooit meer ziet’), zeggen dat je het financieel toch niet redt, of andere mensen zullen vertellen hoe vreselijk jij wel niet bent.
Narcisten willen de kinderen proberen af te pakken van de partner. Toch weten de niet-narcistische partners vaak dat het alsnog beter is om de relatie te beëindigen, niet alleen voor zichzelf, maar ook voor de kinderen.
Emotioneel geweld gebruiken en chanteren
Narcisten zijn heel goed in het inspelen op je emoties. Ze willen je bang maken, proberen je te overtuigen, je schuldig laten voelen of je over jezelf laten twijfelen. De narcistische partner heeft er ook een handje van om te zeggen dat ze niet meer verder willen zonder de andere partner. Ze zullen dreigen zichzelf van het leven te beroven. Of ze doen ineens alsof ze heel veel om je geven en er alles aan willen doen om het goed te maken. Ze beloven hun partner dat de toekomst er geweldig uit zal zien.
Fysieke agressie
Misschien heeft jouw narcistische partner al eerder fysiek geweld gebruikt in de relatie. In dat geval is het wellicht beter om eerst bij hem weg te gaan, zonder dat te melden, en vervolgens aan te geven dat je wil scheiden. We willen voorkomen dat hij de melding beantwoord met agressie.
Waarom wil een narcist niet scheiden?
We snappen ook wel dat geen relatie hetzelfde is. En iedere relatie heeft zijn ups en downs. Maar beide partners moeten tijd en energie in de relatie steken, er moet empathie zijn van beide kanten en de partners moeten natuurlijk ook echt van elkaar houden.
De partner staat constant onder druk van de narcist. De narcist wil de relatie behouden, omdat die daarin alle macht heeft en de partner steeds in zijn/haar behoeften voorziet. Hij/zij zal zich totaal niet bezighouden met de behoeften en wensen van de niet-narcistische partner.
Bemiddelen
Als je wil scheiden van een narcist en mediation wil gebruiken, dan is dat niet altijd een optie. Helaas zijn narcisten vaak niet in staat om een compromis te sluiten. Ze kunnen zich immers niet inleven in de partner, wat het mediationproces in de weg zal staan.
Uiteindelijk zullen beide partners er dan voor kiezen om een eigen advocaat in de arm te nemen. Er zit niks anders op. Toch zijn er ook een aantal succesverhalen over scheiden van een narcist waarbij men via mediation alles heeft kunnen kortsluiten.
Een bemiddelaar moet goed het gedrag analyseren van beide partners. De bemiddelaar zal zijn/haar best moeten doen om de niet-narcistische partner ook aan het woord te laten. De narcistische partner zal – openlijk of subtiel – manipuleren, de ander proberen te kleineren, geen empathie vertonen, de conflicten vergroten en zal ook een dwingende toon gebruiken wanneer hij/zij spreekt.
Voorbereiden op mediation
Als jullie mediation gaan gebruiken om te scheiden, dan zul je je voor moeten bereiden op veel weerstand van de narcist.
Onthoud nogmaals het volgende:
- Je ex-partner heeft zich nooit kunnen inleven, dus verwacht dat ook niet in deze situatie.
- Narcisten hebben moeite met een scheiding, omdat ze niet zomaar de controle willen verliezen. Er zijn overigens ook narcisten die tijdens een scheiding zich juist terugtrekken.
- De kans is groot dat de narcist zijn/haar standpunt zal blijven herhalen. Dit kan heel irritant zijn, maar blijf geduldig en rustig.
- Ook kan het zijn dat de narcist tijdens het proces de mediation opgeeft. Het roept veel weerstand op, en daar kan hij/zij nu eenmaal niet mee omgaan.
Scheiden van een narcist: Een aantal handige tips
Laat jezelf door iemand vertegenwoordigen
Hierboven noemden we het voorbeeld van mediation. Als dat niet werkt, kun je er altijd nog voor kiezen om jezelf te laten vertegenwoordigen door iemand die je vertrouwt. De narcist zal er namelijk alles aan doen om je je rot te laten voelen. Het is normaal dat je gevoelig bent voor zijn manipulatieve technieken en wrede woorden.
Als je wil voorkomen dat hij controle krijgt over de situatie, kun je het beste jezelf zo min mogelijk laten zien tijdens de scheiding. In zo’n geval kun je iemand kiezen die jou vertegenwoordigd in de zaak. Dat zal het proces een stuk gemakkelijker maken omdat het onpersoonlijk wordt.
De narcist krijgt zo niet meer de kans om zijn/haar emoties op jou af te reageren. De vertegenwoordiger kan een mediator zijn, een advocaat, een familielid, of een goede vriend(in). Deze persoon moet wel in staat zijn om weerstand te bieden aan jouw manipulatieve ex en die vanuit een rationeel standpunt jouw belangen kan behartigen.
Trek je niets persoonlijk aan
Op het moment dat jij wil scheiden van een narcist, zal hij/zij misschien allerlei emoties voelen en niet weten wat hij/zij met die gevoelens aan moet. Echter is empathie niet een van die emoties. De narcist zal de gekste fratsen uithalen om je proberen terug te winnen.
Daarom is het belangrijk om bij hem/haar uit de buurt te blijven. Als jij je niet laat zien, zal hij/zij sneller over de scheiding heen komen en belangrijker nog: jij zult minder last hebben van de situatie.
Als je om wat voor redenen dan ook toch bij hem in de buurt bent en hij haalt gekke dingen uit, probeer het dan niet persoonlijk op te vatten. Vermijd ook het tonen van emoties. Herinner jezelf eraan dat je ex ziek is en blijf bij je standpunt.
Wees blij als hij snel een ander heeft
Misschien kijk je er van op als je ex snel een ander heeft. Misschien doet het zelfs pijn. Voelt hij dan helemaal geen verdriet? Stelde jullie relatie dan niks voor? Stel jezelf gerust en onthoud dat de narcist zichzelf niet onder controle heeft. Hij/zij beseft dat er bij jou niets meer te halen valt, dus moet hij/zij snel een nieuw slachtoffer zoeken. Het heeft niks te maken met liefde, maar het gedrag zal eerder deel uitmaken van zijn/haar aandoening.
Hoe sneller de narcist een ander aan de haak slaat en hoe minder jij van jezelf laat zien of horen, hoe sneller alles zal overwaaien. Scheiden van een narcist wordt eenvoudiger wanneer hij/zij een persoon heeft bij wie hij/zij terecht kan. De narcist zal daardoor minder aandacht aan jou besteden. Natuurlijk zal hij/zij af en toe proberen terug te komen, maar op deze manier zal het wel minder worden.
Houd afstand
We hebben het in dit artikel al een paar keer vermeldt; als het even kan, hou dan zoveel mogelijk afstand van de narcist. Je wil de narcist geen tweede kans geven, dus blijf bij hem/haar uit de buurt. Waarom?
Je zult het verdriet sneller kunnen verwerken
Vergelijk het met een pleister: of je trekt hem er in één keer snel af, of je doet het juist heel langzaam. De eerste optie doet pijn, maar die pijn duurt maar kort. De tweede optie doet wat minder pijn, maar duurt langer. Als het gaat om liefdesverdriet, kiezen mensen al snel voor de eerste optie. In dit geval betekent dat contact houden met de ex-partner.
Daardoor zullen ze nooit echt beseffen dat de relatie voorbij is. Het is daarom beter om meteen afstand te nemen. Dat is misschien heftig, maar dan ben je er ook sneller vanaf. Want steeds als je je ex weer ziet of een berichtje van hem/haar krijgt, wordt het natuurlijke proces van liefdesverdriet verstoord. Door die pleister er in één keer af te rukken, voorkom je dat.
Je geeft je ex de mogelijkheid om met zijn/haar ‘verdriet’ om te gaan
Als je geen afstand neemt, zal de narcist ook de situatie niet kunnen verwerken. Als jij juist wel afstand neemt, dan heeft de narcist geen andere keuze: hij/zij moet die pleister er in één keer aftrekken en kan daarbij geen beroep meer op jou doen.
Nee, dat zal de narcist niet leuk vinden. Maar het zal de situatie voor jou wel beter maken. Wees dus absoluut niet bang om die stap te nemen en zoveel mogelijk afstand te nemen. De narcist heeft genoeg schade aangericht. Nu is het enige doel zo snel mogelijk scheiden van de narcist en de relatie achter je te laten.
Jezelf onafhankelijk maken
Als jullie al lang een relatie hadden, is het niet gek dat je emotioneel en fysiek afhankelijk bent geworden van de narcist. Maar van die afhankelijkheid moet je nu af. Het emotionele deel zal misschien wat langer duren, maar zorg er in ieder geval vast voor dat je qua bezittingen niet meer aan hem vast zit. Narcisten zijn namelijk geneigd om hun slachtoffers afhankelijk te maken, om het je moeilijker te maken om afstand van hem/haar te nemen.
Voordat je gaat scheiden van een narcist, is het daarom handig om een lijstje te maken met spullen die van jou zijn, maar wij hij nu ook nog bij kan. Zorg ervoor dat jij je spullen terug krijgt voordat je gaat scheiden. Anders zal de narcist dit misschien tegen je gebruiken.
Dit alles kan ertoe leiden dat je leven er misschien wat minder luxueus uit zal zien, maar daar moet je het maar even mee doen. Belangrijker is jouw levensgeluk.
Onthoud bovendien dat de narigheid tijdelijk is. Door te scheiden van een narcist, zet jij de eerste stap naar een beter leven. Het komt vanzelf allemaal weer goed.
Hoe gaat het na de scheiding?
Goed, je bent eindelijk gescheiden. Maar na de scheiding zul je, in ieder geval als jullie samen kinderen hebben, nog steeds te maken hebben met je ex.
Je moet nagaan of je ex zich houdt aan de gemaakte afspraken. Zorg ervoor dat de afspraken goed op papier komen te staan, en dat er maar één manier is om deze afspraken te interpreteren.
Probeer ook zoveel mogelijk afstand te houden van je ex. Het is altijd nuttig om een psycholoog in de arm te nemen als het je allemaal nog niet zo goed lukt. Ook dien je je ex zo weinig mogelijk te betrekken bij je huidige leven. Vermijd contact en vertel hem/haar alleen het nodige, niets meer en niets minder.
Bovendien moet je – hoe moeilijk dat ook zal zijn – proberen te voorkomen dat je in discussie gaat met je ex. Blijf wel altijd duidelijk communiceren.
Emoties kun je ook het beste achterwege laten. Je mag natuurlijk verdrietig zijn of je kwaad voelen, maar laat deze emoties vooral niet zien aan je ex.
Heel belangrijk: als jullie kinderen hebben samen, houd hen dan goed in de gaten. Hoe gaat het met ze? Als je je zorgen maakt, grijp dan in. Een narcistische ouder hebben kan het leven van de kinderen behoorlijk beïnvloeden.
Conclusie
Een relatie hebben met een narcist kan heel moeilijk zijn, en het scheiden van een narcist zal niet alle wonden zomaar helen. Het zal nog een tijdje kunnen duren voordat je jezelf weer hebt teruggevonden en je je eigen leven weer op de rails hebt. Belangrijk is om de moed erin te houden en vertrouwen erin te hebben dat het allemaal goed komt. Nogmaals, als het je allemaal te zwaar wordt, kun je altijd hulp vragen aan een psycholoog.
Verder willen je ook nog adviseren om ervoor te zorgen dat je veilig bent. Jij kunt waarschijnlijk wel inschatten of je ex zomaar gewelddadig kan worden. Neem geen risico’s en stel je eigen veiligheid, en eventueel die van je kinderen, voorop.
Kan een narcist veranderen, vraag je je misschien af? Daarover lees je hier meer.