Je eenzaam en ongelukkig voelen, is iets wat ieder van ons kan ervaren. Maar de manier waarop die gevoelens zich uiten, kan bij iedereen net even anders zijn. Onderzoek wijst uit dat zo’n tien procent van de Nederlanders last heeft van hevige eenzaamheid. Dertig procent daarvan geeft aan zich vaak eenzaam te voelen. Hoe kunnen we eenzaamheid definiëren en welke soorten eenzaamheid zijn er? Wat zijn de gevolgen van deze gemoedstoestand? En belangrijker nog: wat kun je eraan doen?
Eenzaamheid
Wanneer je je eenzaam voelt, mis je een hechte band met andere mensen. Je hebt dan behoefte aan je emotioneel verbonden te voelen met anderen. Wellicht wil je het liefst meer contact met anderen, of anders hechter contact.
Bij eenzaamheid horen negatieve emoties. Denk aan je verdrietig voelen, gestrest of angstig. Of je voelt je zinloos en hebt andere lichamelijke of emotionele symptomen. Een gevoel van leegte die de overhand neemt.
Eenzame mensen hebben soms moeite met het aangaan van relaties met anderen. Ook voelen ze zich vaak onbegrepen. Er zijn mensen die sociaal contact vermijden en zichzelf zo isoleren. Maar er zijn ook eenzame mensen die juist juist steeds contact met anderen zoeken om zich zo minder leeg te voelen.
Je eenzaam en ongelukkig voelen niet alleen voor bij mensen die niet genoeg sociale contacten hebben. Ook kan het voorkomen in liefdesrelaties. Dit heeft niet alleen negatieve consequenties voor de persoon zelf, maar ook voor de partner en de relatie.
Fysieke pijn
Eenzaamheid is eigenlijk de lichamelijke ervaring van een gebrek aan verbinding met anderen. Uit recent neuropsychologisch onderzoek is namelijk gebleken dat je eenzaam voelen een lichamelijke gewaarwording is.
Je buitengesloten of eenzaam voelen activeert hetzelfde hersengebied als wanneer je lichamelijke pijn ervaart. Eenzaamheid is dus een lichamelijk fenomeen. Iedereen heeft een emotionele verbinding met andere mensen nodig om voor een gezonde ontwikkeling te zorgen. Dit is belangrijk tijdens de kinderjaren, maar ook in de volwassenheid.
Wanneer iemand zich eenzaam voelt, betekent het dat er dus iets mist in zijn/haar verbinding met anderen. Eenzaamheid is het gevolg van het niet kunnen vervullen van een bepaalde basisbehoefte.
Je eenzaam voelen vs alleen zijn
Eenzaamheid is een emotie. Iemand is eenzaam wanneer de persoon die emotie ervaart. Eenzaamheid en alleen zijn, zijn overigens niet hetzelfde, maar het komt wel vaak samen voor.
Zo zijn er bijvoorbeeld mensen die vaak alleen zijn en dat eigenlijk heel prettig vinden.
Hoe voelt eenzaamheid?
Ieder van ons voelt zich wel eens eenzaam. Het maakt nu eenmaal deel uit van het leven. Maar hoe is het nu om je zo te voelen? Hieronder een lijst met kenmerken van mensen die eenzaamheid ervaren:
- Ze voelen zich alsof niemand om hen geeft
- Ze denken dat anderen hen niet begrijpen
- Eenzame mensen denken vaak dat ze de enige zijn die zich zo voelen
- Ook al hebben ze veel sociale contacten, voelen ze zich toch eenzaam
- Eenzame mensen voelen zich soms onzichtbaar
- Ze geloven dat niemand het zou merken als ze er niet meer zouden zijn
- Eenzame mensen denken dat anderen hen niet nodig hebben
- Ze hebben het idee geen echte vrienden of familie te hebben
- Eenzame mensen hebben geen vrienden om hun ei bij kwijt te kunnen
- Ze voelen zich vaak outsiders
Typen eenzaamheid
Eenzaamheid is er in verschillende vormen. Hieronder lees je welke dat zijn.
Emotionele/mentale eenzaamheid
Bij dit type eenzaamheid voel je je alleen, omdat je relaties je geen emotionele verbinding geven. Het kan zijn dat je je vrienden vaak ziet, maar je je toch eenzaam voelt.
Situationele eenzaamheid
In het geval van situationele eenzaamheid, voel je je alleen omdat je in een lastige situatie zit. Je wordt bijvoorbeeld geconfronteerd met het overlijden van een naaste, of iemand die je liefhebt is ernstig ziek geworden.
Existentiële eenzaamheid
Mensen kunnen zich op deze manier eenzaam voelen, omdat ze geen doelen hebben om na te streven.
Sociale eenzaamheid
Mensen die zich sociaal eenzaam voelen, hebben vaak weinig of een totaal gebrek aan sociale contacten.
Eenzaamheid vs sociaal isolement
De begrippen ‘eenzaamheid’ en ‘sociaal isolement’ zijn twee totaal andere dingen, maar toch worden de begrippen vaak op dezelfde manier gebruikt.
Bij eenzaamheid gaat het om je eenzaam en ongelukkig voelen, terwijl je misschien wel mensen om je heen hebt. Desondanks voel je je toch leeg.
In het geval van sociaal isolement, voel je je op lichamelijke wijze geïsoleerd van anderen. Dit kan vrijwillig zijn, bijvoorbeeld wanneer iemand besluit op een afgelegen plek te gaan wonen. Maar het kan ook onvrijwillig zijn, bijvoorbeeld wanneer je ziek bent en je daardoor niet je huis uit kan.
Wat beide met elkaar gemeen hebben, is dat zowel eenzaamheid als sociaal isolement negatieve consequenties met zich mee kunnen brengen.
Hoe zit het met emotionele verwaarlozing?
Ook de begrippen ‘emotionele verwaarlozing’ en ‘emotionele eenzaamheid’ worden vaak door elkaar gebruikt. Toch is er sprake van twee verschillende dingen.
Emotionele verwaarlozing betekent dat een ouder of verzorger niet de emotionele behoeften van het kind tegemoet komt. Een kind kan zich daardoor eenzaam voelen, geïsoleerd en ook kan het een negatieve invloed hebben op zijn/haar eigenwaarde.
Wanneer we het over emotionele eenzaamheid hebben, zoals hierboven al beschreven, dan voelt het kind zich dus eenzaam, ook al wordt het omringd door anderen. Het kan voortkomen uit zaken als gepest worden, zich ziek voelen of geconfronteerd worden met de scheiding van de ouders.
Negatieve spiraal
Je eenzaam en ongelukkig voelen is naar en kan een negatieve impact hebben op je leven.
Als je je niet verbonden voelt met anderen, kan het zijn dat je sociaal contact nog meer gaat vermijden. En dat komt vriendschappen en familierelaties natuurlijk niet ten goede.
Vervolgens zul je je nog ongelukkiger voelen. Je komt zo in een negatieve spiraal terecht, waar je niet zomaar weer uit komt. Gevoelens van depressie en wanhoop zijn dan ook niet ongewoon.
Toch is het belangrijk om jezelf eraan te herinneren dat eenzaamheid nu eenmaal bij het leven hoort. We voelen ons allemaal wel eens eenzaam. Dat is niet fijn, maar wel normaal. Echter wordt eenzaamheid problematisch wanneer dit gevoel lang aanhoudt en het een negatieve impact heeft op ons dagelijks functioneren.
Eenzaamheid heeft negatieve consequenties
Bij eenzaamheid komt meer kijken dan slechts je alleen voelen. De emotie is nogal gecompliceerd. Het kan een grote impact hebben op ons emotionele en fysieke welzijn.
Gezondheidsproblemen
Uit onderzoek is gebleken dat het ervaren van eenzaamheid diverse gezondheidsproblemen kan veroorzaken. Denk aan het krijgen van een hoge bloeddruk en het ontwikkelen van hartziekten, een depressie en angstgevoelens.
Bovendien zorgen depressieve gevoelens ervoor dat je afweersysteem verzwakt, waardoor je minder immuun bent voor ziektes en infecties.
Er is een onderzoek dat heeft uitgewezen dat eenzaamheid net zo slecht is voor onze gezondheid als dagelijks 15 sigaretten roken. Dat komt omdat je eenzaam voelen ervoor zorgt dat je lichaam stresshormonen produceert, zoals cortisol en adrenaline. Deze stresshormonen hebben een negatieve impact op ons hart- en vaatstelsel, maar ook op ons immuunsysteem. Hierdoor zullen we sneller ziek worden.
Ongezonde gewoonten
Je eenzaam voelen kan er bovendien voor zorgen dat je je ongezond gaat gedragen. Voorbeelden zijn teveel eten of drinken, of er niet voor zorgen dat je genoeg beweegt.
Zoals je begrijpt, stapelen de problemen zich op. Langzaamaan ben je jezelf aan het verwaarlozen.
Dit allemaal kan ook weer een negatieve invloed hebben op hoe je jezelf ziet. Je zelfwaardering, het zelfvertrouwen, en ook je kwaliteit van leven nemen zo drastisch af.
Ontwikkelen van mentale stoornissen
Mensen die regelmatig last hebben van eenzaamheid, zullen sneller stemmings- en angststoornissen ontwikkelen of een verslaving krijgen, dan mensen die niet kampen met gevoelens van eenzaamheid.
Het komt bovendien vaak voor dat, wanneer deze mensen hulp zoeken, er met de behandeling wordt gefocust op de stoornis of de verslaving, terwijl de basis van het probleem ligt bij de eenzaamheid.
Wat doen als je je eenzaam en ongelukkig voelt?
Als jij je eenzaam en ongelukkig voelt en dit je dagelijks leven zodanig beïnvloedt dat je je amper nog gelukkig kan voelen, dan is het tijd voor verandering.
Hieronder een aantal handige tips die je zullen helpen beter om te gaan met je gevoelens van eenzaamheid.
Je kunt er iets aan doen
We hebben ons allemaal wel eens eenzaam gevoeld. Maar ook als we ons vaker zo voelen, wil dat niet zeggen dat we met dit gevoel moeten leren leven. Want je kunt het gevoel van eenzaamheid op verschillende manieren veranderen.
Eerst dien je te beseffen dat eenzaamheid dus een gevoel is, en niets te maken heeft met wie je bent. Het goede nieuws is dat je invloed hebt op je gevoelens, en deze dus kunt aanpassen.
En geloof ons: ook wij zijn van mening dat je eenzaam en ongelukkig voelen heel naar is.
Positieve veranderingen gebeuren niet zomaar, maar als je er moeite voor wil doen, kun je jouw situatie verbeteren. Jij dient het heft in handen te nemen om de situatie te veranderen. Maak bewust de keuze dat je je negatieve gevoelens gaat aanpakken.
Je staat er niet alleen voor
Voelt het alsof je er alleen voor staat? Dat is écht niet zo. Er zijn een heleboel mensen op deze wereld die kampen met eenzaamheid. Onthoud nogmaals dat eenzaamheid bij het leven hoort en dat je niet de enige bent die zich zo voelt.
Werk aan je zelfvertrouwen
Als je nieuwe vrienden wil maken of nieuwe relaties wil opbouwen, is het hebben van een gezonde dosis zelfvertrouwen van essentieel belang.
Want als je genoeg vertrouwen hebt in jezelf, zul je ook sneller op anderen afstappen en met ze in gesprek gaan. Bovendien ben je er dan ook eerder van overtuigd dat een ander graag een gesprek met je aangaat, en dat het een interessante interactie zal worden.
Omdat je een positieve houding hebt, zul je veel vriendelijker overkomen en zal het zo ook eenvoudiger worden om nieuwe relaties aan te gaan.
Ga aan de slag en vermijd isolatie
Je eenzaam en ongelukkig voelen kan ervoor zorgen dat je je sociaal gaat isoleren. Ga bewust met deze gevoelens aan de slag. Het hebben van sociale contacten is essentieel. In verbinding staan met anderen zal ons steun bieden en ons ook geliefd laten voelen. Het heeft bovendien een sterk effect op ons fysieke welzijn.
Als we met anderen in contact zijn, voelen we ons energieker en geeft het ons de mogelijkheid om emoties en ideeën uit te wisselen. Doe daarom moeite om nieuwe contacten te maken. Ga bijvoorbeeld eens vrijwilligerswerk doen, een cursus volgen of sluit je aan bij een gemeenschap.
Zet jezelf er ook toe om zo nu en dan je familie een berichtje te sturen of ze te bellen. Of maak eens tijd om met een vriend(in) koffie te gaan drinken. Bewust tijd vrijmaken om met andere mensen te besteden, kan een belangrijk verschil maken voor je gezondheid.
Vergelijk jezelf niet met anderen
Tegenwoordig is het eenvoudig om jezelf te (blijven) vergelijken met anderen. Vooral met de komst van social media is het een veelvoorkomend fenomeen. Mensen zien het ‘perfecte leven’ van anderen, en vergelijken hun eigen leven daarmee. Je kunt je hierdoor eenzaam gaan voelen en/of ongelukkig.
Tsja, iedereen probeert online zich van de beste kant te laten zien. En dan is het makkelijk om te denken dat jouw leven maar saai is, dat je niet knap genoeg bent, of dat je veel gelukkiger zou kunnen zijn.
Maar je kunt social media juist veel beter gebruiken om iets tegen je eenzaamheid te doen, in plaats van die vervelende gevoelens te stimuleren. Wat je bijvoorbeeld kunt doen, is online contact zoeken met mensen. Sluit je aan bij mensen of groepen die jouw interesses delen. Ook kan het prettig zijn om alleen accounts te volgen die jou gelukkig maken, en tegelijkertijd dus accounts te ontvolgen die jou juist een vervelend gevoel geven. Op deze manier kun je social media op een veel positieve manier gebruiken.
Bovendien is het niet de bedoeling dat je denkt: ‘Ach, die gevoelens vallen wel mee, er zijn ergere dingen.’ Mensen zijn geneigd om vast te houden aan dit soort gedachten. Je ziet anderen lijden, en vindt dat jouw situatie wel meevalt en dat je op moet houden met zeuren. Maar dat zal de situatie er niet beter op maken. Neem je eigen gevoelens dus serieus, en stop met vergelijken.
Stel doelen
Een veelvoorkomende reden waarom mensen zich eenzaam voelen, is dat ze geen doelen hebben om naartoe te werken. Ze hebben het gevoel dat ze er niet toe doen.
Als jij inderdaad geen echte doelen hebt in je leven, dan wordt het tijd om daar verandering in te brengen. Je hebt dan altijd een goede reden om op te staan, maar ook om met andere mensen in contact te zijn.
Bovendien zal het hebben van belangrijke levensdoelen ertoe leiden dat je je gemotiveerd voelt en gedreven. Je voelt je belangrijk en dit zal ervoor zorgen dat je je bijna een superheld voelt.
Je eenzaam en ongelukkig voelen zal niet snel voorkomen als je een missie hebt. En doelen hoeven niet eens zo gecompliceerd te zijn. Zo kun je jezelf bijvoorbeeld voornemen om een kookcursus te gaan volgen. Maar een doel kan natuurlijk ook zijn het opzetten van je eigen bedrijfje.
Het maakt niet uit wat je je voorneemt: zorg er in ieder geval voor dat het iets is wat jou interesseert en een reden geeft om ‘s ochtends je bed uit te springen.
Vind jij het enorm lastig om met anderen contact te leggen, en het te hebben over hele basale dingen? Dan ga jij sociale evenementen zeker liever uit de weg. Maar als je het sociaal zijn blijft vermijden, zal dat je eenzaamheid niet verhelpen. Want we hadden afgesproken dat je met je gevoel van eenzaamheid en ongeluk aan de slag zou gaan, toch? Probeer dus wat vaker deel te nemen aan sociale evenementen. Zeg die verjaardag niet af, en neem je eens voor om naar de sportschool te gaan. Wie weet houd je er nog leuke contacten aan over. Ook zul je op een gegeven moment inzien dat je steeds makkelijker contacten legt met anderen, en dat het misschien zelfs leuk wordt. Dat is nou een prettige gedachte.
Werk aan je zelfliefde
Het is verder belangrijk dat je lief bent voor jezelf. Als je jezelf stom vindt of niet mooi, kan dat leiden tot eenzaamheid, en kan het jou bovendien in de weg zitten bij het aangaan van relaties. Het is dus essentieel dat je jezelf waardeert, en je je focust op je goede eigenschappen in plaats op de dingen waar je niet zo blij mee bent. Ook hier is het van belang dat je je niet vergelijkt met anderen. Jij bent goed zoals je bent.
Therapie
Je eenzaam en ongelukkig voelen, is niet leuk. Het is van belang om te begrijpen waar deze gevoelens vandaan komen. Misschien ben je vroeger op school vaak gepest, of heb je een traumatische gebeurtenis meegemaakt. Er kunnen meerdere factoren zijn die ervoor zorgen dat je je zo rot voelt. Door te begrijpen waar de gevoelens vandaan komen, kun je veel doelgerichter te werk gaan.
Als je er zelf niet helemaal uitkomt, kun je er natuurlijk ook voor kiezen om in therapie te gaan en op die manier aan je eenzaamheid te werken. De therapeut zal je helpen om uit te zoeken waar je eenzaamheid vandaan komt. Misschien vind je het eng om een therapeut in de arm te nemen, maar onthoud dat het jou een heleboel nieuwe inzichten kan geven, en je je probleem ook sneller zult kunnen oplossen.
Ook kan het handig zijn om je wat meer in te lezen over eenzaamheid. Er zijn genoeg boeken en artikelen te vinden die jou de nodige tips en informatie geven om van je eenzaamheid en ongelukkige gevoel af te komen. Dat je dit hele artikel hebt uitgelezen, is al een fantastische start!
Je eenzaam en ongelukkig voelen: Conclusie
Zoals je uit bovenstaande hebt kunnen opmaken, is je eenzaam en ongelukkig voelen rot, maar wel normaal. We voelen allemaal wel eens die emoties.
Echter, als jij je constant eenzaam voelt, kan dat een negatieve invloed hebben op je algehele gezondheid. Gelukkig zijn er dingen die je kunt doen om je negatieve emoties om te zetten in meer positieve ervaringen. Belangrijk daarbij is dat je beseft dat de keuze bij jou ligt: jij zult je moeten inzetten om de nodige veranderingen door te voeren.
Af en toe alleen zijn is van belang om weer tot rust te komen en je sociale batterij op te laden. Je hoeft dus echt niet in paniek te raken als je je een keertje eenzaam voelt. Maar voel je je vaker eenzaam, dan is dat natuurlijk niet de bedoeling. Gelukkig weet je nu dat er iets aan te doen valt en hoe je dat het beste kunt aanpakken!