Kan een narcist van iemand houden? Je bent wellicht op dit artikel gestrand omdat jij in een relatie zit met een narcist. Je bent misschien op zoek naar informatie en tips, omdat je je zorgen maakt over het gedrag van je partner. Het begin van jullie relatie was net een droom, en jullie waren samen enorm gelukkig. Maar naarmate de tijd vorderde, heb je veranderingen gemerkt en ben je bang dat je een relatie met een narcist hebt. Je hebt daarom een heleboel vragen, waaronder: kan een narcist van iemand houden?
In dit artikel zul je lezen waarom een narcist niet het vermogen heeft om van iemand te houden. Hoe mooi het begin van jullie relatie ook was en hoe sterk je ook gelooft dat je partner je liefheeft; we spreken hier niet van ‘houden van’.
Maar hoe zit dat nu precies? Waarom kan een narcist niet van iemand houden?
Wat is narcisme?
Voordat we de kwestie ‘kan een narcist van iemand houden?’ uitgebreid bespreken, is het eerst handig om te begrijpen wat narcisme precies inhoudt.
Geen echte liefde
Narcisten kunnen iemand bewonderen, maar geen echte liefde voelen. Het gevolg hiervan is dat ze zich vaak eenzaam en leeg voelen. Ze kunnen zich erg charmant en liefdevol voordoen, maar in de realiteit zijn ze enorm onzeker en willen ze altijd de controle hebben. Ze verafschuwen zichzelf en voelen zich ook vaak vernederd. Om voor die nare gevoelens te compenseren, zullen ze op een overdreven manier naar waardering van andere mensen streven.
Minderwaardigheidscomplex
Daarnaast hebben ze vaak moeite met kritiek van anderen. Als er een klein meningsverschil heerst, zal de narcist zich enorm afgewezen voelen. Omdat ze kampen met een minderwaardigheidsgevoel, zullen ze een ander wegduwen in plaats van ervoor te kiezen om te communiceren. Echter zal dit hun lege gevoel en eenzaamheid alleen nog maar verergeren.
Gevolg: mentale problemen
Het gebeurt dan ook vaak dat narcisten depressief en angstig zijn. Narcisten zijn bovendien vaak geneigd om voor een partner te kiezen die zelf emotioneel afstandelijk is. Maar hierdoor worden hun minderwaardigheidsgevoelens juist nog erger. Kiezen ze echter een partner die wel emotioneel toegankelijk is, dan ontstaat er al snel een toxische dynamiek. Hierbij wordt de partner als het ware leeggezogen.
Omdat ze zich zo leeg voelen van binnen, hebben narcisten niet het vermogen om voor iemand te zorgen, empathisch te zijn, of iemand liefde te geven. En dit zijn nu juist belangrijke aspecten van een gezonde liefdesrelatie. Ze kampen met een onvermogen om echt lief te hebben. Kan een narcist van iemand houden? Nee dus.
Narcisme is niet per definitie slecht
Het woord ‘narcisme’ vindt zijn oorsprong in de Grieks mythologie. Narcissus was een knappe jongeman die verliefd was op zijn eigen spiegelbeeld en niet het vermogen had om van anderen te houden. Dit werd op een gegeven moment zijn ondergang. Narcisme is een eigenschap die mensen kunnen hebben, net zoals iemand charmant kan zijn. Narcisme is wellicht geen vriendelijke eigenschap, maar het is ook niet per definitie slecht. Het is een overlevingsmechanisme dat terug te vinden is bij ieder mens.
Wanneer is het dan wel problematisch?
Het wordt problematisch als de persoon niet meer het vermogen heeft om zich aan te passen aan zijn of haar omgeving. Dan kan er sprake zijn van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Deze mensen zijn voornamelijk met zichzelf bezig, willen constant door anderen bewonderd worden en kunnen ook niet empathisch zijn. Ze zijn alsmaar bang om afgewezen te worden, en kunnen zo geen gezonde relaties met anderen aangaan.
Wat zijn de kenmerken van een narcistische persoonlijkheidsstoornis?
Het is belangrijk om de kenmerken van een narcist te herkennen. Als jouw partner minstens vijf van de onderstaande criteria laat zien, zou er sprake kunnen zijn van een narcistische persoonlijkheidsstoornis.
De persoon:
- is egoïstisch en geeft weinig om de gevoelens van een ander
- denkt dat hij/zij op alles recht heeft
- is overdreven veel met zichzelf bezig
- denkt dat anderen hem/haar zien als superieur
- vindt dat hij/zij speciaal is en wil alleen omgaan met andere mensen die ook ‘speciaal’ zijn
- kijkt neer op mensen die volgens hem/haar minderwaardig zijn
- is jaloers op anderen of denkt dat anderen altijd jaloers zijn op hem/haar
- snakt naar bewondering
- gebruikt anderen om zijn/haar zin te krijgen
- heeft fantasieën over zijn/haar success of fantastische plannen
Kan een narcist van iemand houden?
Kan een narcist van iemand houden? Het antwoord op deze vraag is eigenlijk al duidelijk: nee, een narcist kan niet van iemand houden.
Het begin van de relatie was misschien mooi, spannend en rooskleurig. Dat is bij de meeste relaties wel het geval. Jullie hebben het gezellig samen en voelen je dolgelukkig. Misschien denk je zelfs dat je jouw wederhelft hebt gevonden. Maar na een tijdje merk je toch dat er wat dingen aan het veranderen zijn. Je partner is eigenlijk niet meer de persoon waar jij verliefd op werd. Misschien heb je ineens last van weinig zelfvertrouwen en gedraagt je partner zich ontzettend jaloers. Je denkt misschien te maken hebben met een narcist. Daarin zou je wel eens gelijk kunnen hebben.
Kan een narcist van iemand houden? Hoewel het dus kan lijken dat een narcist wel degelijk van iemand kan houden, en dan zeker in het begin van een relatie, is dat eigenlijk niet het geval.
Narcisten hebben geen empatisch vermogen, waardoor het onmogelijk wordt om van een ander te houden.
Manipulatie
Narcisten zijn dus vaak in staat om voor lange tijd een soort masker voor te houden. Ze lijken enorm liefdevol en zorgzaam te zijn, terwijl de werkelijkheid wel anders is. Het is soms eng om te beseffen hoe goed ze hun gedrag kunnen veinzen. Een narcist kan je doen geloven dat jij de ware voor hem of haar bent. Ze laten je denken dat ze er alles aan doen om jou tijd en aandacht te geven, waardoor jij als partner al snel veel van de narcist gaat houden. Het heeft zelfs een verslavende werking.
Daarnaast zijn er narcisten die in een korte tijd liefdevol en zorgzaam lijken, om je vervolgens te behandelen als een stuk vuil. Dit onvoorspelbare gedrag kan een enorm negatieve impact hebben op slachtoffers, die bovendien ook erg in de war raken. Van een charmante partner verandert de narcist plots in een duivel, en weer terug.
Narcist met narcistische ouders
Het gebeurt helaas vaak dat narcisten in hun kinderjaren zelf misbruikt of gemanipuleerd zijn door een narcistische ouder. De behoeftes van het kind werden steeds verwaarloosd, omdat ze moesten toegeven aan de behoeftes van de ouder.
Het kind leerde zo dat anderen zich niet op hem of haar afstemmen, waardoor het wantrouwend werd en ook geen gezonde portie zelfvertrouwen ontwikkelde.
Het gevolg is dat narcisten zichzelf beter voordoen dan ze zich eigenlijk voelen, zich niet op anderen afstemmen (omdat anderen dat ook nooit bij hen hebben gedaan) en anderen wegduwen (‘laat me mijn gang gaan’).
Angstig-vermijdende hechtingsstijl
Omdat de narcist dus vaak zelf een traumatische opvoeding heeft gehad, ontwikkelt het in veel gevallen een angstig-vermijdende hechtingsstijl. Dit zorgt vervolgens voor de bipolaire liefde die ze laten zien: intense liefde afgewisseld met momenten van haat.
Wanneer ze zich eenzaam en leeg voelen, zal dat hen motiveren om de ander op te zoeken. Echter, omdat ze steeds het gevoel hebben dat ze tekort schieten, zullen ze de ander ook weer snel wegduwen. Er ontstaat dus een patroon van aantrekken en afstoten, wat heel verwarrend is voor de partner.
Omdat hechtingsstijlen vaak van generatie op generatie worden overgedragen, is het belangrijk om patronen te herkennen. Kinderen moeten beschermd worden en er moet voorkomen worden dat persoonlijkheidsstoornissen steeds maar worden doorgegeven van ouders op kinderen.
De gevolgen van een narcistische partner
Kan een narcist van iemand houden? We hebben al gezien dat dat niet mogelijk is. Een relatie aangaan met een narcist kan voor de partner veel nadelige gevolgen hebben. Niet alleen is het extreem vermoeiend, ook zul je altijd proberen alert en op je hoede te zijn. Bovendien kun je je constant gekleineerd voelen, of het gevoel hebben dat je wordt gemanipuleerd. Als dat lang genoeg aanhoudt, kun je in een depressie raken. Ook kun je je vaak schuldig voelen, omdat hij of zij je steeds weer een schuldgevoel geeft.
Als je met een narcist te maken hebt, is het in de meeste gevallen het beste om actie te ondernemen. Stap bijvoorbeeld naar een psycholoog, coach of ga eerst gewoon even langs je huisarts. Vooral als je nu angst hebt voor een nieuwe relatie, is het verstandig om daar met iemand over te praten.
Zijn er uitzonderingen?
In de eerste instantie wordt er dus altijd aangeraden om je relatie te verbreken als je erachter komt dat je met een narcist te maken hebt. Echter, bestaan er verschillende gradaties van narcisme. Dit betekent dat je met sommige narcisten wel prima een relatie kunt hebben. Zolang je maar begrijpt hoe narcisme in elkaar zit, en wat de oorzaak van het gedrag is. Er zijn soms goede redenen om de relatie niet te verbreken, bijvoorbeeld omdat er kinderen in het spel zijn, of omdat je toch ergens een fijne band met die persoon hebt.
Maar het antwoord op de vraag ‘kan een narcist van iemand houden?’ blijft helaas onveranderd.
Welke eigenschappen maken een relatie met een narcist moeilijk?
Als je te maken hebt met een ‘echte’ narcist, zijn het vaak drie kenmerken die het onwijs moeilijk maken om met deze persoon samen te leven. Als je deze signalen herkent, is het toch verstandig om nog eens na te denken over je relatie en of je misschien niet beter af bent zonder deze persoon.
1. Je partner is niet empatisch
Als iemand zich niet in jou kan verplaatsen of rekening kan houden met jouw gevoelens, dan is het moeilijk om met zo iemand samen te leven. Het komt vaak voor dat je pas na lange tijd erachter komt dat jouw partner niet empathisch is, omdat hij of zij erg goed kan doen alsof.
2. Er is geen echte liefde
Narcisten snakken naar bevestiging en liefde van anderen, maar zijn zelf niet in staat om een ander lief te hebben. Ze kunnen in het begin goed veinzen dat ze iemand liefde geven, maar je zult op een gegeven moment merken dat de liefde eigenlijk maar van één kant komt.
3. Je ondervindt schade aan de relatie
Je kunt het bijvoorbeeld heel moeilijk vinden dat je eigenlijk geen echte band kunt opbouwen met je partner. Het kan ook zijn dat je partner fysiek geweld gebruikt, of dat je je sociaal geïsoleerd voelt. Dit laatste zien we vaak terug, omdat een narcist in veel gevalling niet wil dat jij een groot sociaal netwerk hebt. Want als je tijd aan anderen besteedt, is er minder tijd over voor hem of haar.
Tips als je niet weet of en hoe je een relatie moet verbreken
Als jij in een relatie zit met een erge narcist, moet je het volgende onthouden: hij of zij zal nooit veranderen. Kan een narcist van iemand houden? Helaas niet, en dat zal ook zo blijven. Hieronder een aantal tips om om te gaan met narcisme:
- Inzicht werven. Je dient erachter te komen waarom de narcist doet wat hij/zij doet. Alleen dan kun je leren ermee om te gaan. Als jouw partner je kleineert om zichzelf beter te voelen, zal dat het effect ervan op jou waarschijnlijk iets verminderen.
- Eigenwaarde een boost geven. Het is niet gek als je eigenwaarde een deuk heeft opgelopen. Het is belangrijk om je eigen waarden opnieuw te ontdekken en weer in jezelf te geloven.
- Gezonde grenzen stellen. Als jij een tijd hebt samengeleefd met een narcist, kan het goed zijn dat je constant over je grenzen heen ging. Nu is het belangrijk om weer gezonde grenzen voor jezelf aan te geven en die ook te bewaken.
- Maak keuzes. Wil je de relatie toch niet opgeven? Doe dat dan niet, maar weet wel wat er gaande is en leer ermee omgaan. Wil je het uitmaken? Doe dan wat nodig is, onderneem actie en blijf niet in een ongelukkige situatie hangen.
- Blijf positief. Het leven kan soms zwaar zijn, maar probeer toch zo positief mogelijk te blijven.
Je maakt het uit.. Maar de narcist laat je niet zomaar met rust
Als jij besluit een einde te maken aan de relatie, wil het vaak niet zeggen dat het ook meteen over en uit is. Narcisten vinden het namelijk enorm moeilijk om verlaten te worden. Want nu zie jij hem of haar niet meer als de belangrijkste persoon die er is. En dat kan de narcist niet zomaar accepteren.
Daardoor komt het nogal eens voor dat een narcistische ex-partner je zal blijven lastig vallen. De narcist zal je berichtjes sturen, af willen spreken, en eigenlijk doen alsof jullie nog samen zijn. Dit kan weken tot maanden aanhouden. Jij wil door met je leven, maar jouw ex ziet dat wel anders. In ernstigere gevallen kan de narcist je gaan stalken. Hij of zij zal net doen alsof er niks gebeurd is, constant contact met je zoeken en wellicht staat je ex ook nog eens voor je deur wanneer het hem of haar uitkomt.
Waarom dit gedrag?
Ten eerste vindt een narcist het moeilijk als hij of zij geen controle meer heeft over de situatie. Door een einde te maken aan de relatie, heb jij de controle overgenomen. De narcist heeft dus geen invloed meer op je keuzes, en daar zal hij of zij niet blij mee zijn.
Ten tweede heeft de narcist aandacht nodig, en als jij die ineens niet meer geeft, is dat een grote, heftige verandering.
Bovendien zal de narcist het niet begrijpen dat jij niet meer bij hem of haar wil zijn. Want de narcist denkt nog steeds dat hij of zij het beste is wat je is overkomen.
Misschien laat je ex een aantal dagen – of langere tijd – niets van zich horen, maar wees ook in dit geval voorbereid op weer een berichtje of belletje. De narcist zal contact zoeken wanneer hij of zij zich eenzaam voelt of misschien verveelt. De enige oplossing voor de narcist is jullie relatie te herstellen. Niets anders doet er op dat moment toe.
As jij net uit een relatie met een narcist komt, kun je daar zelfs na het uitmaken nog een tijd last van hebben.
Waarom je dit niet moet accepteren
Het is soms moeilijk om weerstand te bieden aan de pogingen van je narcistische ex om weer contact met je te krijgen. Stiekem geeft het je misschien toch een beetje een goed gevoel. Maar onthoud dat de narcist niets om jou geeft.
Ook als je op een bepaald moment de narcist aanspreekt op zijn of haar gedrag, zal er niets veranderen. Het maakt niet uit wat je zegt. Sterker nog: je geeft hem of haar aandacht, en dat is voor de narcist vaak al genoeg.
Zolang je nog een band hebt met de narcist, zal je nooit echt je eigen leven opnieuw kunnen opbouwen. Als jij diep van binnen weet dat deze situatie je niet gelukkig maakt en je beter af bent zonder deze persoon, dan moet je toch echt actie ondernemen.
4 tips om van je narcistische ex af te komen
Met onderstaande tips kun je verder met je leven en je narcistische ex van nu af aan achter je laten.
1. Wees overtuigd van je beslissing
Voordat je actie gaat ondernemen, dien je wel helemaal achter je keuze te staan. Als jij de beslissing hebt genomen om je partner te verlaten, moet je voet bij stuk houden. Want als de narcist slechts een klein beetje twijfel ziet, zal hij off zij denken dat het nog niet over is tussen jullie.
Belangrijk hierbij is dat je mentaal sterk blijft. Verbreek het contact en ga verder met je eigen leven. Het beëindigen van een relatie kan altijd pijnlijk zijn, ook al is het uiteindelijk de beste keuze. Maar verwar de pijn die je voelt niet met twijfel.
2. Verbreek het contact
Je hebt je keuze gemaakt en nu is het tijd voor actie. Het ‘enige’ wat je hoeft te doen is al het contact met de narcist te verbreken. Het klinkt misschien gek, maar doe het bijvoorbeeld via een berichtje. Want als je de relatie ‘live’ zou uitmaken, zal de narcist er alles aan doen om je van gedachten te laten veranderen. En dat willen we nu juist niet.
Dit zouden we normaal gesproken niet adviseren, maar als je echt denkt te maken te hebben met een narcist, is het beter om de relatie op die manier te beëindigen. Vervolgens blokkeer je hem of haar overal waar mogelijk. Je dient de narcist geen ruimte te geven voor een reactie of uitleg. Want nogmaals: ze weten precies hoe ze je van het tegendeel kunnen overtuigen.
Is het je gelukt om al het contact te verbreken? Dan mag je trots zijn op jezelf.
3. ‘Rouwen’ kost tijd
Nu al het contact is verbroken, is het tijd om te rouwen. Dat kan pijnlijk zijn en ook even duren. Door het uit te maken met je partner, ben je toch wat dingen verloren, waaronder een deel van jezelf. Daarnaast kun je last hebben van een schaamtegevoel of ben je zelfvertrouwen een beetje kwijtgeraakt.
Je zult het verdriet moeten verwerken en dat is normaal. Geef jezelf dus de ruimte om te herstellen, zodat je vervolgens weer met goede moed verder kunt met je leven. Dit hele proces zal je uiteindelijk sterker maken. En als je narcistische ex toch weer probeert contact op te nemen, zelfs na een lange tijd, zul jij daar weerstand tegen kunnen bieden.
4. Ga terug naar je eigen zelf
Het kan je ook wat tijd kosten om jezelf weer terug te vinden. Waar kreeg jij voor het ontstaan van deze relatie energie van? Wat vond je leuk om te doen? Het is mogelijk dat je jezelf een beetje bent verloren tijdens de relatie. Neem dus de tijd om na te denken wat je vroeger graag deed, of ontdek nieuwe hobbies. Zoek steun bij vrienden en gun jezelf wat tijd. Verwacht ook niet dat alles in een of twee weken tijd weer is als vanouds, maar doe het liever rustig aan.
Kan een narcist van iemand houden? Conclusie
Kan een narcist van iemand houden? We hebben in dit artikel aandacht besteed aan deze kwestie. We zijn erachter gekomen dat het voor een narcist vrijwel onmogelijk is om van iemand te houden. Dat heeft te maken met een onvermogen om empatisch te zijn. Daarnaast kan het ook het gevolg zijn van een traumatische opvoeding.
Je weet nu waarschijnlijk hoe je een narcist kunt herkennen en hoe je het beste met een narcist om kunt gaan. Helaas beseft de narcist vaak niet dat hij/zij hulp nodig heeft.
Een relatie hebben met iemand die je constant kleineert en je het gevoel geeft dat je niets goed kan doen, is vermoeiend. Er wordt daarom – in de meeste gevallen – aangeraden om zo’n relatie te beëindigen, om je mentale gezondheid te redden. Een narcist zal toch niet veranderen, zelfs niet als jij je anders zou gaan gedragen.
Behalve het beëindigen van de relatie, is het ook verstandig om het contact compleet te verbreken. Want een narcist zal proberen om contact met je te blijven zoeken en je lastigvallen. Besef en geloof dat je beter verdient. Daarnaast is het belangrijk om steun te zoeken bij vrienden en familie en het liefst ook therapeutische begeleiding.
Kan een narcist van iemand houden? Nee dus, en dat zal ook nooit veranderen!
